This site is not complete. The work to converting the volumes of സര്‍വ്വവിജ്ഞാനകോശം is on progress. Please bear with us
Please contact webmastersiep@yahoo.com for any queries regarding this website.
Reading Problems? see Enabling Malayalam
ഇന്തോളജി
സര്‍വ്വവിജ്ഞാനകോശം സംരംഭത്തില്‍ നിന്ന്
ഇന്തോളജി
Indology
ഇന്ത്യയുടെ ചരിത്രം, പുരാതത്വം, ഭാഷകള്‍, സംസ്‌കാരം തുടങ്ങിയവയെക്കുറിച്ചുള്ള ഗവേഷണപഠനങ്ങള്‍ക്ക്‌ നല്‌കപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ആംഗലസംജ്ഞ. "അസ്സീറിയോളജി', "ഈജിപ്‌തോളജി' തുടങ്ങിയ പദങ്ങളുടെ മാതൃകയില്‍ വാർത്തെടുക്കപ്പെട്ട ഈ ശബ്‌ദം "ഇന്ത്യ' എന്ന രാജ്യനാമത്തോട്‌ "ലോജി' എന്ന ഗ്രീക്ക്‌ പ്രത്യയം സമാസിച്ചുണ്ടായതാണ്‌. വിജ്ഞാനത്തിന്റെ സ്വഭാവം, ഉള്ളടക്കം, പ്രവർത്തനവിധങ്ങള്‍, പ്രകാശനോപാധികള്‍ തുടങ്ങിയവയെല്ലാം "ലോജി' (Logy) എന്ന പ്രത്യയം ആശ്ലേഷിക്കുന്നു-ആർക്കിയോളജി (Archaeology), തിയോളജി (Theology), മിനറോളജി (Minerology) തുടങ്ങിയവയെപ്പോലെ.
വിദേശീയർ ഇന്ത്യയുടെ സാംസ്‌കാരിക വൈദികത്തെക്കുറിച്ചു നടത്തിയ പഠനങ്ങളാണ്‌ ഇന്തോളജി എന്ന പഠന മേഖലയായി വികസിച്ചത്‌. വിദേശീയരുടെ ഇന്ത്യാപഠനത്തിന്‌ സഹസ്രാബ്‌ദങ്ങളുടെ പഴക്കമുണ്ട്‌. ഉദാഹരണത്തിന്‌, ബി.സി. ഏഴാം ശ.-ത്തില്‍ പേർഷ്യന്‍ സാമ്രാജ്യം അതിന്റെ ഉച്ചകോടിയിലിരുന്നപ്പോള്‍-ഗാന്ധാരം എന്നു വിളിക്കപ്പെട്ടിരുന്ന വ.പ. ഇന്ത്യയും അതിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു- തദാനീന്തരായ യവനചരിത്രകാരന്മാരും ദാരിയസിന്റെ ക്യൂനിഫോം ലിഖിതങ്ങളും ഇന്ത്യയെപ്പറ്റി നല്കിയിട്ടുള്ള സൂചനകളും അലക്‌സാണ്ടറുടെ ആക്രമണങ്ങളെ (ബി.സി. 327-325)ക്കുറിച്ചുള്ള ഗ്രീക്ക്‌-റോമന്‍ വിവരണങ്ങളും സിറിയന്‍-ബാക്‌ട്രിയന്‍-വാർത്തിയന്‍ സാമ്രാജ്യങ്ങളിലെ ഗ്രന്ഥ വരികളും സിറിയന്‍ സ്ഥാനപതിയായ മെഗസ്‌തനീസിന്റെ പരാമർശങ്ങളും മറ്റും ഇന്ത്യയെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനങ്ങളുടെ ഭാഗമാണ്‌. എറിത്രിയന്‍-ചെങ്കടല്‍ ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള അറേബ്യന്‍ സമുദ്രം-കടലിലൂടെയുള്ള പര്യടന വിവരണങ്ങളുടെ കർത്താവും (എ.ഡി. 70-നടുപ്പിച്ച്‌) പ്ലിനി (എ.ഡി. 77), ടോളമി (എ.ഡി.150) എന്നിവർ നടത്തിയിട്ടുള്ള ഭാരതീയ പഠനങ്ങളും ഫാഹിയേന്‍ (399-414), ഹ്യൂയേന്‍സാങ്‌ (ഏഴാം ശ.) തുടങ്ങിയ സഞ്ചാരികളുടെ വിവരണങ്ങളും ഇതോടൊപ്പം സ്‌മരിക്കാവുന്നതാണ്‌. എന്നാല്‍ ഇപ്പറഞ്ഞവയൊന്നും ഇന്തോളജി എന്ന പഠനശാഖയുടെ പരിധിയില്‍ വരുന്നില്ല. 18-ാം ശ.-ത്തിന്റെ അന്ത്യദശയില്‍ വിദേശീയരായ ചില പണ്ഡിതന്മാർ ഭാരതത്തിന്റെ സമ്പന്നമായ പൂർവകാല സംസ്‌കൃതിയെക്കുറിച്ചു നടത്തിയ പഠന ഗവേഷണങ്ങളാണ്‌ ഇന്തോളജിയുടെ തുടക്കമായി പരിഗണിക്കപ്പെടുന്നത്‌. അന്നോളം പാശ്ചാത്യലോകത്തിന്‌ അജ്ഞാതമായി കിടന്നിരുന്ന പുതിയ ഒരാശയപ്രപഞ്ചത്തിന്റെ കലവറ തുറന്നുകാണിക്കുകയായിരുന്നു അവർ. വേദങ്ങള്‍, ഉപനിഷത്തുക്കള്‍ തുടങ്ങിയ ദാർശനിക കൃതികള്‍ മാത്രമല്ല, ഗണിതം, ആയുർവേദം ആദിയായ ശാസ്‌ത്രഗ്രന്ഥങ്ങളും കാളിദാസന്‍, അശ്വഘോഷന്‍ തുടങ്ങിയവരുടെ സാഹിത്യകൃതികളും ഉള്‍പ്പെടെ വലിയൊരു മേഖല പാശ്ചാത്യരുടെ മുമ്പില്‍ തുറക്കപ്പെട്ടു.
ഈ പ്രവർത്തനങ്ങള്‍ വിദേശരാജ്യങ്ങളില്‍ ഭാരതപ്പഴമയെപ്പറ്റി പഠിക്കുവാനുള്ള ജിജ്ഞാസ ഉണർത്തുകയും അത്‌ പുതിയ ഒരു പഠന മേഖലയായി വികസിക്കുകയും ചെയ്‌തു. ഈ പുതിയ അന്വേഷണത്തിന്റെ ശില്‌പിയായി കരുതപ്പെടുന്നത്‌ സർ വില്യം ജോണ്‍സിനെയാണ്‌. (1746-94) കൊല്‍ക്കത്ത കേന്ദ്രീകരിച്ചായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങള്‍. പഠനഗവേഷണങ്ങള്‍ക്കായി അദ്ദേഹത്തിന്റെ നേതൃത്വത്തില്‍ സ്ഥാപിതമായ ഏഷ്യാറ്റിക്‌ സൊസൈറ്റി ഒഫ്‌ ബംഗാള്‍ പ്രസിദ്ധമാണ്‌. ഹിതോപദേശം, ശാകുന്തളം, മനുസ്‌മൃതി എന്നീ കൃതികള്‍ ഇംഗ്ലീഷിലേക്കു വിവർത്തനം ചെയ്‌ത്‌ വില്യം ജോണ്‍സ്‌ സംസ്‌കൃതത്തെ ഗ്രീക്ക്‌-ലാറ്റിന്‍ ഭാഷകളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുകയും സംസ്‌കൃതഭാഷയുടെ പ്രാധാന്യം ലോകശ്രദ്ധയില്‍ കൊണ്ടുവരികയും ചെയ്‌തു. 1786-ല്‍ അദ്ദേഹം ഇപ്രകാരം എഴുതി. "അതിന്റെ പഴക്കം എത്രമാത്രമായിരുന്നാലും, സംസ്‌കൃതഭാഷയുടെ ഘടന അദ്‌ഭുതകരമാണ്‌; ഗ്രീക്കിനെക്കാള്‍ കൂടുതല്‍ പൂർണത നേടിയതും ലത്തീനിനെക്കാള്‍ കൂടുതല്‍ സമ്പന്നവും, രണ്ടിനെയുംകാള്‍ കൂടുതല്‍ പരിഷ്‌കൃതവുമാണ്‌; തെളിമയേറിയതും. യാദൃച്ഛികമായിട്ടല്ലാതെ സംഭവിച്ച സുഭദ്രമായ ഒരു ബന്ധം ക്രിയാധാതുക്കളിലും വ്യാകരണരൂപങ്ങളിലും സംസ്‌കൃതം ഈ രണ്ടു ഭാഷയോടും പുലർത്തുന്നു. ഇന്ന്‌ നിലവിലില്ലാത്ത ഏതോ പൊതുപ്രഭവത്തില്‍നിന്നാണ്‌ ഇവയെല്ലാം പൊട്ടിമുളച്ചതെന്ന ദൃഢവിശ്വാസം കൂടാതെ ഒരു ശബ്‌ദാഗമജ്ഞനും അവയെ പരിശോധിക്കാന്‍ സാധ്യമല്ല.'
ഹിതോപദേശം, ശാകുന്തളം, മനുസ്‌മൃതി എന്നീ കൃതികള്‍ ഇംഗ്ലീഷിലേക്ക്‌ വിവർത്തനം ചെയ്‌ത ഈ സംസ്‌കൃതപ്രമി ഏതാനും പേർഷ്യന്‍-അറബി ശാസ്‌ത്രഗ്രന്ഥങ്ങളും പരിഭാഷപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്‌. മനുഷ്യവിജ്ഞാനമണ്ഡലത്തെ ആശ്ലേഷിക്കുന്ന പ്രധാന പ്രാചീന-ഭാരതീയസിദ്ധാന്തങ്ങളും സംഹിതകളും പഠന വിഷയമാക്കുകയും പരിഭാഷപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യാനായി നിരവധി യൂറോപ്യന്‍ പണ്ഡിതന്മാർ 18-ാം ശ.-ത്തിന്റെ മധ്യകാലം മുതല്‍ ഇന്ത്യ സന്ദർശിക്കുകയും ദീർഘകാലം ഇവിടെ കഴിച്ചുകൂട്ടുകയും ചെയ്‌തിട്ടുണ്ട്‌. അവയില്‍ അങ്കഗണിതം, ഊർജതന്ത്രം, കാമശാസ്‌ത്രം, കാവ്യമീമാംസ, കൃഷി, ചിത്രകല, ജ്യോതിഃശാസ്‌ത്രം, തത്ത്വദർശനം, ധർമശാസ്‌ത്രം, നിഘണ്ടു നിർമാണം, പുരാണം, പ്രതിമാശില്‌പം, ഭാഷാസാഹിത്യങ്ങള്‍, ഭൂമിശാസ്‌ത്രം, മതം, രസതന്ത്രം, രാഷ്‌ട്രമീമാംസ, വാസ്‌തുവിദ്യ, വേദം, വൈദ്യശാസ്‌ത്രം, വ്യാകരണം, സംഗീതം, സസ്യ-ജന്തുശാസ്‌ത്രങ്ങള്‍, സാമൂഹ്യശാസ്‌ത്രം തുടങ്ങിയ സംസ്‌കാരശിക്ഷണങ്ങള്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ഇന്തോളജിക്ക്‌ ശ്രദ്ധേയമായ സംഭാവനകള്‍ നല്കിയിട്ടുള്ള ഏതാനും വിദേശപണ്ഡിതന്മാരുടെയും അവരുടെ കൃതികളുടെയും ഒരു പട്ടിക താഴെ കൊടുക്കുന്നു. ഇംഗ്ലീഷ്‌-പോർച്ചുഗീസ്‌-ഫ്രഞ്ച്‌-ഡച്ച്‌-സംഘങ്ങളെപ്പോലെ പ്രകടമായ രാഷ്‌ട്രീയ-സാമ്പത്തികലക്ഷ്യങ്ങള്‍ ഇല്ലാതിരുന്ന ജർമന്‍കാരാണ്‌ ഇന്ത്യയെക്കുറിച്ചുള്ള യൂറോപ്യന്‍ വിജ്ഞാനസൗധത്തിന്‌ ഏറ്റവും മുന്തിയ സംഭാവനകള്‍ നല്‌കിയിട്ടുള്ളതെന്ന്‌ ഈ പട്ടിക വ്യക്തമാക്കുന്നു. (ചിലരുടെ ജീവിതകാലവും ചില കൃതികളുടെ പ്രകാശനകാലവും വ്യക്തമായി നിർണയിക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല.)
ജർമന്‍
1. അഡുലംഗ്‌, എഫ്‌. Literatur der Sanskrit-Sprache (1830) പ്രധാന സംസ്‌കൃത കൃതികളെപ്പറ്റിയുള്ള വിശദമായ ഒരു ഗ്രന്ഥസൂചി.
2. ഔഫ്രക്‌റ്റ്‌ ടി.(i) Catalogus Catalogorum, 3 vols. (1891, 1896, 1903) ലെഭ്യമായ എല്ലാ സംസ്‌കൃത കൃതികളെയും ഗ്രന്ഥകാരന്മാരെയും സംബന്ധിച്ച്‌ അകാരാദിക്രമത്തിലുള്ള ഒരു കൃതി; (ii) Rgveda (1861-63)ഋഗ്വേദം മുഴുവന്‍.
3. കുല്‍, എഫ്‌.എഫ്‌.എ. (1812-89) (i) Mythological Studies, 2 vols. (പുരാണകഥകള്‍, രണ്ടു വാല്യം, 1886....); (ii) Zur altesten Geschichte der Indo-Germanischen Volkes (1845) ഇന്തോ-ജർമാനിക്‌ ജനതയുടെ പ്രാചീനചരിത്രത്തെപ്പറ്റിയുള്ള ഒരു കൃതി.
4. ഗില്‍ഡേമീയ്‌സ്റ്റർ, ജെ. Biblothecase Sanskritae Sivereeensus Librorum Sanskritorum (1847) 200-ലേറെ സംസ്‌കൃത കൃതികളെക്കുറിച്ചുള്ള സംക്ഷിപ്‌ത വിവരണങ്ങള്‍.
5. ഗോള്‍ഡ്‌സ്റ്റക്കർ, ടി. (1821-72) (i) Panini-His place in Literature (1851) പാണിനിയുടെ വ്യാകരണം; (ii) Prabodh Candrodaya (1842) പ്രബോധചന്ദ്രാദയം നാടകം.
6. ഗ്രാസ്‌മാന്‍, എഛ്‌.ജി. (1809-77) (i) Worter-buch Zum Rgveda, 2 vols (1867-77) ഋഗ്വേദ നിഘണ്ടു; (ii) Vebersetzung des Rgveda (1875) ഋഗ്വേദ പഠനങ്ങള്‍.
7. ബെന്‍ഫി, ടി. (1809-81) (i) Pancatantra (1859)(1859) പഞ്ചതന്ത്രത്തിന്റെ ജർമന്‍ വിവർത്തനം; (ii) Handbuch des Sanskrit Sprache (1852-54) സംസ്‌കൃത ഭാഷയെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു പഠനം; (iii) Sanskrit Grammar (1868) സംസ്‌കൃത വ്യാകരണം; (iv) Sanskrit-English Dictionary (1886) സംസ്‌കൃത-ഇംഗ്ലീഷ്‌ നിഘണ്ടു; (v) Vedica und Linguistica(1880)വേദത്തിലെ ഭാഷ; (vi) Vedica und Verwandtes (1880) വേദവും വേദാന്തവും; (vii) Another Sanskrit-English Dictionary (1866) വേറൊരു സംസ്‌കൃത ഇംഗ്ലീഷ്‌ നിഘണ്ടു. ഇതില്‍ സംസ്‌കൃത ഗ്രന്ഥകാരന്മാരെപ്പറ്റിയുള്ള പല വിവരങ്ങളും അടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്‌.
8. ബോട്‌ലിംക്‌ ഒ., റോത്ത്‌, ആർ. Sanskrit Worterbuch (1852-75) ഏഴ്‌ വാല്യങ്ങളില്‍ സംസ്‌കൃത-ജർമന്‍ നിഘണ്ടു. ഇത്‌ സെന്റ്‌ പീറ്റേഴ്‌സ്‌ ബർഗ്‌ മഹാനിഘണ്ടു (St. Petersburg Lexicon)എന്ന പേരിലും അറിയപ്പെടുന്നു. (റഷ്യയിലെ ഇംപീരിയല്‍ സയന്‍സ്‌ അക്കാദമിയാണ്‌ ഇത്‌ പ്രസാധനം ചെയ്‌തത്‌).
9. ബോപ്‌, എഫ്‌. (1791-1867) (i) Ueber das conjugations system der Sanskrit-Sprache in Vergleichung mit jenem der griechischen lateinischen, Persischen und Germanischen Sprache (1816) ആപേക്ഷികശബ്‌ദ ശാസ്‌ത്രത്തില്‍ ആദ്യമുണ്ടായ കൃതികളിലൊന്നാണിത്‌. രാമായണ മഹാഭാരതാദികളില്‍നിന്ന്‌ പല ഭാഗങ്ങളും ഇതില്‍ പദ്യരൂപത്തില്‍ തർജുമ ചെയ്‌തിട്ടുണ്ട്‌; ((ii) Nalus Carmen Sanskritum e Mahabharata, editit, Latine Vertiket adnot-ationibud illustravit (1819) നേളദമയന്തീകഥയുടെ ലത്തീന്‍ വിവർത്തനം; (iii) Glossarius Sanskritum (1830, 1847) സംസ്‌കൃത ലഘുനിഘണ്ടു; (iv) Vergleichende Grammatik des Sanskrit, Zen, Lateinschen etc. (1833-52) ആറുഭാഗങ്ങളിലുള്ള ഒരു ആപേക്ഷിക വ്യാകരണം.
10. ബൂഹ്‌ലർ, ജി. (1837-98) (i) Grundriss der indoarischen philologie und Altertumskunde, ഇന്തോ-ആര്യന്‍നിരുക്തം, ശബ്‌ദാഗമശാസ്‌ത്രം, പുരാവസ്‌തുവിജ്ഞാനീയം എന്നിവയെപ്പറ്റിയുള്ള ഒരു ബൃഹത്‌ വിജ്ഞാനകോശം. 1896-നും 1923-നും ഇടയ്‌ക്ക്‌ 21 വാല്യങ്ങളായി പ്രസിദ്ധീകൃതമായി. (ii) Indische Palaeographie (1869) പ്രാചീന ഭാരതീയ ശിലാലിഖിതങ്ങളെയും ലോഹശാസനങ്ങളെയുംകുറിച്ചുള്ള പഠനം; (iii) Report (1833-52) പ്രാചീന സംസ്‌കൃത ശിലാലിഖിതങ്ങളെയും ലോഹശാസനങ്ങളെയുംകുറിച്ചുള്ള പഠനം; (1833-52) പ്രാചീന സംസ്‌കൃത താളിയോല ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ കണ്ടെടുത്ത്‌ ശേഖരിക്കാന്‍ കാശ്‌മീർ, രാജപുത്താന, മധ്യേന്ത്യ തുടങ്ങിയ സ്ഥലങ്ങളില്‍ നടത്തിയ പര്യടനങ്ങളെ സംബന്ധിച്ച വിവരം; (iv) Catalogue (1873) ഗുജറാത്ത്‌, കച്ച്‌, സിന്‍ഡ്‌, ഖാന്‍ദേശ്‌ എന്നിവിടങ്ങളില്‍നിന്നു കിട്ടിയ പുരാതന ഗ്രന്ഥങ്ങളുടെ വിശദമായ പട്ടിക; (v) Aphorisms on the Sacred Laws of the Hindus by Apastamba (1868-71) ആപസ്‌തംബസൂത്രത്തിന്റെ ഇംഗ്ലീഷ്‌ പരിഭാഷ; (vi) Apastamba, Gautama, Vasishta and Boudhayana Dharmasastras (Two parts, 1879, 1882) ധെർമശാസ്‌ത്രങ്ങളുടെ ഇംഗ്ലിഷ്‌ പരിഭാഷ; (vii) Origin of the Indian Brahmi Alphabet (1898) ബ്രാഹ്മിലിപിയുടെ പരിവർത്തന ചരിത്രം. (viii) Indische Studien. ജർമന്‍ ഭാഷയിലുള്ള ഭാരതീയ പഠനം.
11. ഫോർസ്റ്റർ, ജി. (1754-94) ടമസൗിമേഹമ (1791) വില്യം ജോണ്‍സ്‌ ഇംഗ്ലീഷില്‍ പരിഭാഷപ്പെടുത്തിയ ശാകുന്തളത്തിന്റെ ജർമന്‍ വിവർത്തനം.
12. മാക്‌സ്‌മുള്ളർ, എഫ്‌. (1823-1900) (i) Rgveda (6 vols: 1849-73) സായണഭാഷ്യത്തോടുകൂടിയ ഋഗ്വേദത്തിന്റെ വിവർത്തനം (ഇം.); (ii) Hitopadesa (1844) ഹിതോപേശം ജർമനില്‍; (iii) Meghaduta (1874)മേഘസന്ദേശം ജർമനില്‍; (iv) Rgveda Pratisakhyam (1859-69) ഋഗ്വേദത്തിന്റെ ജർമന്‍ വിവർത്തനവും അതിന്റെ ഉച്ചാരണ ശാസ്‌ത്രത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനവും; (v) The Upanishads,, ഏതാനും ഉപനിഷത്തുകളുടെ ഇംഗ്ലീഷ്‌ വിവർത്തനം. ഓക്‌സ്‌ഫഡിലെ പൗരസ്‌ത്യ ഗ്രന്ഥപരമ്പരയില്‍ (SBE- Sacred Books of the East, 15 vols.) പ്രസിദ്ധം ചെയ്‌തു; (vi) A History of Ancient Sanskrit Literature (1859) സംസ്‌കൃത സാഹിത്യചരിത്രം ഇംഗ്ലീഷില്‍; (vii) Sanskrit Grammer സംസ്‌കൃത വ്യാകരണം; (viii) India, what can it teach us? (ix) Apastamba Sutras (SBE, 1898); (x) The Si Systems of Hindu Philosophy (1890) സാംഖ്യം, യോഗം, ന്യായം, വൈശേഷികം, പൂർവമീമാംസ, ഉത്തരമീമാംസ എന്നീ ഷഡ്‌ദർശനങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം (ഇംഗ്ലീഷില്‍); (xi) Three Lectures on Vedanta Philosophy (1894) വേദാന്തത്തെ സംബന്ധിച്ച പ്രഭാഷണങ്ങള്‍.
 ജി. ഫോർസ്റ്റർ |
 എഫ്‌. മാക്‌സ്‌മുള്ളർ |
 ഒ. ബോട്‌ലിംക്‌ |
 ആർ. റോത്ത്‌ |
13. റക്കർട്ട്‌, എഫ്‌. (1788-?) നളോപാഖ്യാനം, മൈത്രാപാഖ്യാനം, സാവിത്രീകഥ, ഗീതഗോവിന്ദം, അമരുകശതകം എന്നിവയുടെ ജർമന്‍ വിവർത്തനങ്ങള്‍; പ്രകാശിതമായത്‌ 1923-ല്‍ മാത്രം (ലീപ്‌സിഗ്‌).
14. റോത്ത്‌, ആർ. (1821-95) Zur Literatur und Geschichte des Veda (1846)വേദങ്ങളുടെ ചരിത്രം, ഭാഷ, സാഹിത്യം എന്നിവയെപ്പറ്റി ജർമനില്‍ ഒരു പ്രബന്ധം; ഇതിന്‌ ഒരു ഇംഗ്ലീഷ്‌ പരിഭാഷയുമുണ്ട്‌ (1880).
15. റോത്ത്‌, എഛ്‌. (1610-68) Indological Studies published in Father Arthanasisum Kircher's China illustrata (1667) ആദ്യം ഉണ്ടായ ഭാരതീയപഠനങ്ങളിലൊന്ന്‌; ആംസ്റ്റർഡാമിലെ ഒരു ആനുകാലികത്തില്‍ പ്രസിദ്ധീകൃതമായി.
16. റോയ്‌ർ, എഛ്‌.എഛ്‌.ഇ. (1805-66) i) Rgveda (1848) ഋഗ്വേദപരിഭാഷ (ജർമന്‍) (ii) Brhadaranyakopanisad (1849-56) ബൃഹദാരണ്യകോപനിഷത്തിന്റെ പരിഭാഷ (ജർമന്‍); (iii) Chandogyopanishad (1849-50) ഛാന്ദോഗ്യോപനിഷത്തിന്റെ ജർമന്‍ പരിഭാഷ; (iv) Taittiriya and Aitereya(1849-50) തൈത്തിരീയ-ഐതരേയ ബ്രാഹ്മണങ്ങളുടെ ജർമന്‍ പരിഭാഷ; (v) Isa, Kena, Katha, Prasna, Munda (1849) (1849) ഈശ-കേന-കഠപ്രശ്‌ന-മുണ്ഡോപനിഷത്തുകള്‍ (ജർമന്‍); (vi) Taittitiya Aiteraya, Svetasvatara, Quena, Isa, Katha, Prasna, Munda, Mandukya (1851-55) തൈത്തിരീയ-ഐതരേയ-ശ്വേതാശ്വതര-കേന-ഈശ-കഠ-പ്രശ്‌ന-മുണ്ഡ-മാണ്ഡൂക്യോപനിഷത്തുകളുടെ ഇംഗ്ലീഷ്‌ വിവർത്തനങ്ങള്‍; vii) The Upanishads ഉപനിഷത്തുകള്‍ (ഇംഗ്ലീഷ്‌) കൊല്‍ക്കത്തയിലെ ആശയഹശീവേലരമ കിറശരമ -യില്‍ പ്രകാശനം (1907); (viii) Brhadaranyaka ബൃഹദാരണ്യകോപനിഷത്തിന്റെ ഇംഗ്ലീഷ്‌ പരിഭാഷ (1908).
17. റോസന്‍, എ.എഫ്‌. (1805-37) (i) Rgveda-Samhita Sanskrit et Latines (1838)ഋഗ്വേദത്തിന്റെ ലത്തീന്‍ വിവർത്തനം; (ii) Corporis radicum Sanskritarum Prolusio (1926)) സംസ്‌കൃതഭാഷ, സാഹിത്യപഠനം.
18. റോസ്‌റ്റ്‌, ആർ. (1822-96) (i) Translation of the Indian sources of the ancient Burmese Laws (1850) ബെർമയിലെ നീതിന്യായ ശാസ്‌ത്രങ്ങളെ സംബന്ധിച്ച ഇന്ത്യന്‍ ആധാരകൃതികളുടെ ഇംഗ്ലീഷ്‌ വിവർത്തനം; (ii) Catalogue of Palm-leaf Mss. belonging to the Imperial Library of St. Petersburg (1852) സെന്റ്‌ പീറ്റേഴ്‌സ്‌ ബർഗ്‌ ഗ്രന്ഥശാലയിലെ ഇന്ത്യന്‍ താളിയോല ഗ്രന്ഥങ്ങളുടെ പട്ടികയും ലഘുവിവരണങ്ങളും.
19. ലുദ്‌വിഗ്‌, ജെ.ജി. (1792-1862) Translations of Nala-Damayanthi, Panchatantra etc. നളചരിതം, പഞ്ചതന്ത്രം തുടങ്ങിയവയുടെ ജർമന്‍ വിവർത്തനങ്ങള്‍.
20. വെബർ, എ. (1825-1901) (i) Akademische Vorlesungen Uber indische Literature-geschichte (1852) "ഇന്ത്യന്‍ സാഹിത്യ'ചരിത്രമെഴുതാനുള്ള പ്രഥമ സംരംഭം (ജർമനില്‍);(ii) Indische Literature-geschichte (1852)അഞ്ഞൂറോളം ഭാരതീയ ഗ്രന്ഥങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള ലഘുപഠനം; (iii) Yajurveda (1852) യജുർവേദത്തിന്റെ ജർമന്‍ പരിഭാഷ; (iv) Indische studien (1850-85) പതിനേഴുവാല്യങ്ങളുള്ള ഗഹനമായ ഭാരതീയ പഠനവിവരങ്ങള്‍: (v) History of Indian Literature (1878) ഭാരതീയ സാഹിത്യചരിത്രം (ഇംഗ്ലീഷ്‌); (vi) Kerzeichnisse der Sanskrit und Prakrit Handschriften der Koninglichen Bibliothek (1886) സംസ്‌കൃത-പ്രാകൃത താളിയോലഗ്രന്ഥങ്ങളുടെ വിവരണപൂർവമുള്ള പട്ടിക.
21. ഷുള്‍ട്‌സ്‌ (1805-92) Bhattikavya(1837), Sisupalavadha (1843), and Kiratarjuneeya (1845) ഭട്ടികാവ്യം, ശിശുപാലവധം, കിരാതാർജുനീയം എന്നീ കാവ്യങ്ങളുടെ ജർമന്‍ വിവർത്തനങ്ങള്‍.
22. ഷുള്‍ട്‌സ്‌, ടി. (1824-98) Vedanta and Buddhismus ഹിന്ദു-ബുദ്ധമതങ്ങള്‍ തമ്മിലുള്ള ഒരു താരതമ്യപഠനം (ജർമന്‍).
23. ഷ്‌ളെഗല്‍, എഫ്‌. (1772-1829) ഡലയലൃ റശല ുെൃമരവല ൗിറ ംലശവെലശ റേലൃ കിറശലൃ ഋശി ആലശൃേമഴ ദൗൃ ആലഴൃൗി റൗിഴ റലൃ അഹലേൃൗോസൌിറല (1808) ഭാരതീയ ശബ്‌ദശാസ്‌ത്രത്തെക്കുറിച്ച്‌ ജർമനിയില്‍ ആദ്യം നടന്ന പഠനത്തിന്റെ ഫലമാണ്‌ ഈ കൃതി. രാമായണം, മഹാഭാരതം, മനുസ്‌മൃതി തുടങ്ങിയവയില്‍നിന്നുള്ള ഉദ്ധരണികളും വിവർത്തനങ്ങളും ഇതില്‍ സുലഭമായി കാണാം.
24. ഷ്‌ളെഗല്‍, എ.ഡബ്ല്യു.വി. (1767-1845) (i) Indische Bibliothek 1823-മുതല്‍ കുറേക്കാലം ഖണ്ഡശഃ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചിരുന്ന ഈ പരമ്പരയില്‍ ഇന്ത്യന്‍ പുസ്‌തകങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങള്‍ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. (ii) Bhagavadgita (1823)ഗീതയുടെ വിമർശനപഠനങ്ങളോടുകൂടിയ ആദ്യത്തെ ലത്തീന്‍ വിവർത്തനം; (iii) Ramayana (1829) രാമായണം ലത്തീനില്‍; (iv) Hitopadesa(1829-31) ഹിതോപദേശം ലത്തീനില്‍.
25. ഹാഗ്‌, എം.എച്ച്‌. (1827-76) (Aitereya Brahmana ബ്രാഹ്മണം ഇംഗ്ലീഷില്‍ (പുതിയ പതിപ്പ്‌, 1923-അലഹാബാദ്‌).
26. ഹാന്‍ക്‌സ്‌ലെഡർ, ജെ. ഇ. (അർണോസ്‌ പാതിരി, ?-1732) Grammatica Granthamia seu Samscrdumica Hcp ഒരു യൂറോപ്യന്‍ രചിച്ച ആദ്യത്തെ സംസ്‌കൃത വ്യാകരണം. പക്ഷേ, ഇത്‌ ആസ്റ്റ്രിയക്കാരനായ ഡബ്ല്യു. ബാർത്തലോമി ഉപയോഗപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. (താഴെ നോക്കുക) കൈയെഴുത്തുപ്രതി വത്തിക്കാന്‍ ഗ്രന്ഥശേഖരത്തിലുള്ളതായി പറയപ്പെടുന്നു.
27. ഹെർഡർ, ജെ.ജി. (1774-1805) Sakuntala കാളിദാസശാകുന്തളത്തെപ്പറ്റിയുള്ള ഒരു പഠനം.
28. ഹെർമന്‍ ജക്കോബി (1850-1937) ജൈനശാസ്‌ത്രപഠനം.
ഇംഗ്ലീഷ്‌
1. ആർണള്‍ഡ്‌, എഡ്വിന്‍ (1832-1904) Song Celestial, Light of Asia, ഭഗവദ്‌ഗീത, ഗീതഗോവിന്ദം തുടങ്ങിയവയുടെ തർജുമകളും ബുദ്ധജീവിതകഥാപരമായ ഒരു മഹാകാവ്യവും.
2. കച്ചിങ്‌ഹാം, എ. (1814-93) Ancient Geography of India (1871) ഭാരതത്തിന്റെ പ്രാചീന ഭൂമിശാസ്‌ത്രം.
3. ജോണ്‍സ്‌, വില്യം (1746-94) (i) Sakuntala (1789) കാളിദാസശാകുന്തളം ഇംഗ്ലീഷില്‍; (ii) Rtusamhara (1792) ഋതുസംഹാരത്തിന്റെ ഇംഗ്ലീഷ്‌ തർജുമ, ആദ്യം മുദ്രണം ചെയ്യപ്പെട്ട സംസ്‌കൃത കൃതി; (iii) Institutes of Hindu Law of the Ordinances of Manu (1794) മനുസ്‌മൃതിയുടെ ഇംഗ്ലീഷ്‌ വിവർത്തനം; ഇത്‌ ജർമനിലേക്കും പരിഭാഷപ്പെടുത്തപ്പെട്ടു (1797).
4. പീറ്റേഴ്‌സണ്‍,പി. (i) Subhashitavali (1886) വല്ലഭാചാര്യരുടെ സുഭാഷിതാവലിയുടെ വിവർത്തനം; (ii) Sarngadhara paddhati (1886) ശാർങ്‌ഗധരന്റെ 5,000-ത്തോളം പദ്യങ്ങളടങ്ങുന്ന കവിതാസമാഹാരത്തിന്റെ തർജുമ.
5. ഫോർസ്റ്റർ, An essay on the Principles of Sanskrit Grammar(1810) സംസ്‌കൃത വ്യാകരണം ഇംഗ്ലീഷില്‍.
6. ബർണല്‍, എ.സി. (1840-82)(i) The Aindra School of Sanskrit Grammarians (1875) സെംസ്‌കൃത വ്യാകരണം; (ii) The Ordinances of Manuമനുസ്‌മൃതി; ((iii) Law of Partition and succession from the mss. of. Vonadaraja's Vyvahara nirnaya. ഹിന്ദു പിന്തുടർച്ചാവകാശ നിയമങ്ങളെയും മറ്റും സംബന്ധിച്ച ഒരു പ്രബന്ധം. (iv) Samavidhana Brahmana (1873) സാമവിധാന ബ്രാഹ്മണം (v) Arseya Brahmana of Samaveda (1876) ആർഷേയ ബ്രാഹ്മണം (സാമവേദം).
7. ബാലന്റൈന്‍, ജെ.ആർ. (1813-64) (i) Samkhya Aphorisms of Kapila (1852) സാംഖ്യസിദ്ധാന്തം; (ii) Nyaya-Sutram (2 parts) (1851) ന്യൊയസൂത്രം, (രണ്ടു ഭാഗങ്ങള്‍); (iii) Vaiseshika Sutra (1851) വൈശേഷികസൂത്രം;(iv) Mahabhashya (1855) മഹാഭാഷ്യം; (v) Sahithyadarpana (1851)സാഹിത്യദർപ്പണം; (vi) Yoga Sutra(1882) യോഗസൂത്രം (ഇവയെല്ലാം ഇംഗ്ലീഷ്‌ തർജുമകളാണ്‌); (vii) Hindu Philosophy (1879, 1881) ഹൈന്ദവദർശനം.)
8. മ്യുയിർ, ജെ. (1809-82) Orginal Sanskrit Text on origin and history of the peoples of India- 4 (1858-63) ഭാരതീയ ജനതയുടെ ചരിത്രത്തെക്കുറിച്ച്‌ സംസ്‌കൃതകൃതികളില്‍നിന്ന്‌ ലഭ്യമായ വിവരങ്ങള്‍ സമാഹരിച്ച ഒരു കൃതി.
9. വില്‍കിന്‍സ്‌, സി. (1750-1836) (i) Bhagavad Gita (1785) ഏതെങ്കിലും യൂറോപ്യന്‍ ഭാഷയിലേക്ക്‌ ആദ്യം വിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെട്ട മുദ്രിതമായ കൃതി; (ii) Hitopadesa (1787)ഹിതോപദേശം; (iii) Sakuntala (1793) ശാകുന്തളം; (v) Sanskrit Grammar (1808)വില്‍കിന്‍സ്‌ സ്വയം സംസ്‌കൃതലിപികള്‍ക്ക്‌ അച്ചുകളുണ്ടാക്കി മുദ്രണം ചെയ്‌തത്‌.
10. വില്യംസ്‌, എം. (1819-89) (i) An Elementary Grammar of the Skt. Language (1846)പ്രാഥമിക സംസ്‌കൃതവ്യാകരണം; (ii) Sakuntala (1856) (1856) ശാകുന്തളം; (iii) Vikramorvasiya (1849) വിക്രമോർവശീയം; (iv) Nalopakhyana (1879) നളോപാഖ്യാനം; (v) Eng.-Skt.- Dictionary (1851) ഇംഗ്ലീഷ്‌-സംസ്‌കൃത നിഘണ്ടു; (vi) Skt.-Eng. Dictionary (1872) സംസ്‌കൃത-ഇംഗ്ലീഷ്‌ നിഘണ്ടു; (Vii) Skt. manual for composition (1862)സംസ്‌കൃത ഗദ്യരചന; (viii) A practical grammer of the Skt. Language സംസ്‌കൃത വ്യാകരണം; (ix) Indian Wisdom (1878) ഭാരതീയധിഷണ; (x) Hinduism (1877) ഹിന്ദുമതം; (xi) Religious Thought and Life in Amcient India (1883) പ്രാചീനഭാരതത്തിലെ മതചിന്തകളും ജീവിതരീതിയും.
11. വില്യംസ്‌, എച്ച്‌.എച്ച്‌. (1786-1860) (i) Meghaduta (1813) മേഘദൂതിന്റെ വ്യാഖ്യാനസഹിതമുള്ള പ്രസാധനം; (ii) Skt.-Eng. Dictionary (1819) ആദ്യത്തെ സംസ്‌കൃത-ഇംഗ്ലീഷ്‌ നിഘണ്ടു; (iii) Select Specimens of the Theatre of the Hindus, 2 Vols. (1826-27) ദൃഷ്‌ടാന്തസഹിതമുള്ള ഭാരതീയ നാട്യശാസ്‌ത്രകൃതി; (iv) Samkhyakarika (1837) സാംഖ്യകാരിക; (Vishnu Purana (1840) വിഷ്‌ണുപുരാണം; (vi) Lectures on Religious and Philosophical Systems of the Hindus (1840) ഹെിന്ദുമതവിശ്വാസങ്ങളെയും ദർശനങ്ങളെയും കുറിച്ചുള്ള പ്രഭാഷണങ്ങള്‍; (vii) Rgveda (6 Vols. 1850) ഋഗ്വേദം ഇംഗ്ലീഷില്‍.
12. സ്‌മിത്ത്‌, വിന്‍സന്റ്‌ എ. (1848-1920) (i) Early History of India (1904) ആദ്യത്തെ പ്രാമാണികമായ ഇന്ത്യാ ചരിത്രം (നിരവധി പതിപ്പുകള്‍); (ii) History of Fine Arts in India and Ceylon (1911) പൗരസ്‌ത്യകലകളുടെ ചരിത്രം; (iii) Oxford History of India (1919)സമ്പൂർണ ഇന്ത്യന്‍ ചരിത്രം.
13. ഹാമില്‍ടണ്‍, എ. (1762-1824) (i) Hitopadesa (1811) ഹിതോപദേശം; (ii) A Treatise on Skt. Grammar (1815)സംസ്‌കൃതവ്യാകരണം; (iii) A key to the Chronology of the Hindus (1820)ഹിന്ദു സങ്കല്‌പമനുസരിച്ചുള്ള കാലഗണനാപദ്ധതി.
14. ഹാല്‍ഹെഡ്‌, എന്‍.ബി. (1762-1824) (Gentoocode) വാറന്‍ ഹേസ്റ്റിങ്‌സ്‌ (1732-1818) ബംഗാള്‍ ഗവർണറായിരിക്കുമ്പോള്‍ അദ്ദേഹം നിർദേശിച്ചതനുസരിച്ച്‌ ബാണേശ്വരവിദ്യാലങ്കാരന്‍ എന്ന പണ്ഡിതന്‍ വ്യവഹാര പ്രശ്‌നങ്ങളെക്കുറിച്ച്‌ രചിച്ച നീതിന്യായ ഗ്രന്ഥത്തിന്റെ ഇംഗ്ലീഷ്‌ വിവർത്തനം. (ഇതിന്റെ പ്രഥമപ്രകാശനം വാറന്‍ ഹേസ്റ്റിങ്‌സിന്റെ പേരിലായിരുന്നു).
ഫ്രഞ്ച്‌
1. ആന്‍ക്വെറ്റിന്‍-ഡൂപെറോണ്‍ (1731-1805) Oupnekhat ou Theologia et Philosophia(1801-02) അറംഗസീബ്‌ ചക്രവർത്തിയുടെ സഹോദരനായ ദാരാ ഷുക്കോവ്‌ ഉപനിഷത്തുകള്‍ക്ക്‌ നല്‌കിയ പേർഷ്യന്‍ വിവർത്തനങ്ങളുടെ ലത്തീന്‍പരിഭാഷ.
2. കോള്‍ബ്രൂക്‌, എച്ച്‌.ടി. (1765-1837) (i) A Digest of Hindu Law and Contracts and Succession (1797þ98) ഹിന്ദുനിയമങ്ങള്‍ ക്രാഡീകരിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ഒരു ഇംഗ്ലീഷ്‌ പാഠ്യഗ്രന്ഥം (4 വാല്യം); (ii) Miscellaneous Essays (1872) ജെർമനില്‍ എഴുതിയ ചില പ്രബന്ധങ്ങള്‍; (iii) Sanskrit Grammar (1805) സംസ്‌കൃതവ്യകാരണം; (iv) Hitopadesa (1804) ആമുഖോപന്യാസത്തോടുകൂടിയ ഹിതോപദേശ തർജുമ (ഫ്രഞ്ച്‌); (v) Amara Kosha (1808) മൂലവും പരിഭാഷയും അടങ്ങുന്ന അമരകോശം; (vi) Satakatrayam (1804) ഭർത്തൃഹരിയുടെ നീതിശതകങ്ങളുടെ പ്രസാധനം; (Vii) Samkhyakarika (1837) ഈശ്വരകൃഷ്‌ണന്റെ സാംഖ്യകാരിക എന്ന ദാർശനികകൃതിയുടെ പരിഭാഷ; (viii) Algebra and Arithmetic according to Brahma Guptha and Bhaskara (1817) ബ്രഹ്മഗുപ്‌തന്റെയും ഭാസ്‌കരന്റെയും അങ്കബീജഗണിത സിദ്ധാന്തങ്ങളെ പരിശോധിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ഒരു പുനഃപ്രസാധനം;(ix) Two Other treatises on Hindu Law (1810) ഹിന്ദുനിയമങ്ങളെ ആധാരമാക്കിയുള്ള രണ്ടു കൃതികള്‍.
3. ചെസി, എ.എന്‍. (1733-1832) Sakuntala (1830) and Amarukasataka (1831)കാളിദാസ ശാകുന്തളത്തിന്റെയും അമരുകശതകത്തിന്റെയും ഫ്രഞ്ച്‌ വിവർത്തനങ്ങള്‍.
4. ഫാച്ചേ, എഫ്‌. (1797-1869)(i) Gitagovinda (1850), Sisupalavadha (1861), Dasakumaracharita, Mrichakatika, Ramayana (1854-59)and Parts of Mahabharata (1863) ഗീതഗോവിന്ദം, ശിശുപാലവധം, ദശകുമാരചരിതം, മൃച്ഛകടികം, രാമായണം, മഹാഭാരതഭാഗങ്ങള്‍ തുടങ്ങിയവയുടെ ഫ്രഞ്ചു പരിഭാഷകള്‍; (ii) Bhartrhari et al Pantchachika de Charura (1892) ഭർത്തൃഹരിയുടെ നീതിശതകത്തിന്റെ തർജുമ.
5. ഫൗവ്‌കാസ്‌, പി.ഈ. (1811-94) Lalitavistara (1884) ലളിതവിസ്‌താരം എന്ന ബുദ്ധാപദാനകാവ്യത്തിന്റെ തിബത്തന്‍ പാഠവും അതിന്റെ ഫ്രഞ്ച്‌ പരിഭാഷയും.
6. ബർഗെയിന്‍, എ.എഫ്‌.ജെ. (1828-89) (i) Bhaminivilasa (1872) ജഗന്നാഥപണ്ഡിതർ രചിച്ച ഭാമിനീവിലാസകാവ്യത്തിന്റെ ഫ്രഞ്ച്‌ വിവർത്തനം; (ii) La Religion Vedique d'apres les hymns du Rgveda (1878-83) ഋഗ്വേദസൂക്തങ്ങളില്‍നിന്ന്‌ വെളിപ്പെടുന്ന മതവിശ്വാസങ്ങളെക്കുറിച്ച്‌ ഒരു പ്രബന്ധം; (iii) Nagananda (1879ശ്രീഹർഷന്റെ നാഗാനന്ദനാടകം ഫ്രഞ്ചില്‍; (iv) Sakuntala (1884) ശാകുന്തളത്തിന്റെ ഫ്രഞ്ച്‌ തർജുമ; (v) Les inscriptions Sanskrites du cambodge (1882) സംസ്‌കൃതത്തിലുള്ള പ്രാചീന ശാസനങ്ങളെക്കുറിച്ച്‌ ഒരു ഗവേഷണ പഠനം; (vi) Manuel Pour etudier la langue Sanskrite(1884)സംസ്‌കൃതപഠനത്തിനുവേണ്ടിയുള്ള ഒരു പാഠ്യഗ്രന്ഥം.
7. ബർണൗഫ്‌, ഇ. (1801-52) Le Bhagavata Purana (1840) നവമസ്‌കന്ധംവരെയുള്ള ഭാഗവതം മൂലത്തോടും ഫ്രഞ്ച്‌ പരിഭാഷയോടും ഉള്‍പ്പെടെ.
8. ബാർത്തലോമി, ജെ. (1805-95) ഉല ഢെലറമ (1854) വൈദിക സാഹിത്യപഠനം.
9. റെനീയർ, എ. (1804-84) (i) Rgveda Pratisakhya (1857-59) ഋഗ്വേദഭാഗങ്ങളുടെ തർജുമ; (ii) Etudes sur L'idiome des Vedas et les originines de la language Sanscrite (1885)സംസ്‌കൃതഭാഷ വൈദികഭാഷയില്‍നിന്ന്‌ പരിണാമം പ്രാപിച്ച പ്രക്രിയകളെക്കുറിച്ച്‌ ഒരു പഠനം.
10. ലാംഗ്‌ലോയ്‌, എസ്‌.എ. (1783-1854) (i) Harivamsa (1834) ഹരിവംശതർജുമ; (ii) Rgveda du livre des Hymns ഋഗ്വേദപരിഭാഷ; (iii) Monuments litterraies de Indie (1827) ഏതാനും പ്രമുഖ ഭാരതീയ ക്ലാസ്സിക്കുകളെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനങ്ങള്‍. 11. സൈമണ്‍, എ.എന്‍. (1788-1854) i) Harivamsa (1834) ഹരിവംശതർജുമ; (ii) Rgveda du livre des Hymns traduit (1848-51) ഋഗ്വേദം ഫ്രഞ്ചില്‍.
ഇറ്റാലിയന്‍
1. ഗോറേസിയോ, സി.ജി. (1808-91) Ramayana രാമായണത്തിന്റെ ഇറ്റാലിയന്‍ പരിഭാഷ.
ഡച്ച്‌
1. ബ്രാക്‌ഹൗസ്‌, എച്ച്‌. (1806-77) (i) Kathasarit sagara(1839-66) കഥാസരിത്‌ സാഗരം ഡച്ച്‌ ഭാഷയില്‍;(ii) Prabodhchandrodaya (1834-35) പ്രബോധചന്ദ്രാദയം നാടകം.
2. റോജേറിയസ്‌, എ. (1609-?) De Open-Deure tot het verboregen Heydendom (1651) "ഗുപ്‌തമായ പാഷണ്ഡത്വത്തിലേക്ക്‌ തുറന്നിട്ട വാതില്‍' (Open Door to hidden Heathendom) എന്നാണ്‌ ഇതിന്റെ അർഥം. ഭർത്തൃഹരിയുടെ നീതി-വൈരാഗ്യശതകങ്ങളിലുള്ള 200 പദ്യങ്ങളുടെ ഡച്ച്‌ പരിഭാഷകള്‍ ഈ കൃതിയിലുണ്ട്‌. ആദ്യകാലത്ത്‌ ഒരു യൂറോപ്യന്‍ ഭാഷയിലേക്ക്‌ വിവർത്തിതമായ സംസ്‌കൃതകൃതികളില്‍ ഇത്‌ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ഇത്‌ ജർമനിലേക്കും പരിഭാഷപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്‌ (1663).
റഷ്യന്‍
1. പെട്രാഫ്‌, പി. താവ (1814-75) Part of Ramayana(1836) രാമായണത്തിലെ സീതാപഹരണകഥ പദസൂചി, വ്യാകരണം എന്നിവയോടുകൂടി റഷ്യനില്‍ പരിഭാഷപ്പെടുത്തിയത്‌.
2. മിനോഫ്‌, ഐ.പി. (i) Declensions and conjugations of Skt. Grammar (1889) സംസ്‌കൃതത്തിലെ ക്രിയാവിഭക്തി രൂപങ്ങളെക്കുറിച്ച്‌ ഒരു പഠനം; ((ii) Sketches of important movements in Skt. literature (1880 സംസ്‌കൃതസാഹിത്യത്തിലെ പ്രമുഖ കൃതികളെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം; (iii) Indian Tales and legends (1875)ഇന്ത്യന്‍ കഥകളും ഐതിഹ്യങ്ങളും.
ആസ്റ്റ്രിയന്‍
1. ബാർത്തൊലോമി, ഡബ്ല്യൂ. (1748-1806) (i) Systema Brahmanicum (1791) ഹിന്ദുമതാനുഷ്‌ഠാനങ്ങളെപ്പറ്റി; (ii) Amarasimha sen Dictionari Samascradacum versione Latine (1798) അമരകോശത്തിന്റെ ലത്തീന്‍ വിവർത്തനം; (iii) Reise nach Ostindien Xangv തമിഴ്‌ ലിപിയില്‍ രണ്ട്‌ സംസ്‌കൃത വ്യാകരണങ്ങള്‍ (1790-1804) എഴുതി ഇദ്ദേഹം റോമില്‍നിന്ന്‌ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. അർണോസ്‌ പാതിരിയുടെ കൈയെഴുത്തു പ്രതികളായിരുന്നു ഇവയ്‌ക്കുമാതൃക.
ഡാനിഷ്‌
1. വെസ്റ്റർഗാർഡ്‌, എന്‍.എന്‍. (1815-78) Radices Linguae Sanskrit (1841) സേംസ്‌കൃത ഭാഷയെക്കുറിച്ച്‌ ഒരു പ്രബന്ധം.
സ്വീഡിഷ്‌
1. സ്റ്റെന്‍സ്ലർ, എ.എഫ്‌. (1807-87) (i) Elementarbuch der Sanskrit Grammar സംസ്‌കൃത വ്യാകരണം; (ii) Raghuvamsa രഘുവംശത്തിന്റെ ലത്തീന്‍ തർജുമ; (iii) Kumarasambhava കുമാരസംഭവത്തിന്റെ ലത്തീന്‍ തർജുമ; (iv) Meghaduta മേഘദൂതിന്റെ ലത്തീന്‍ തർജുമ; (v) Brahmavaivartha Purana ബ്രഹ്മവൈവർത്ത പുരാണത്തിന്റെ ലത്തീന്‍ തർജുമ.
നോർവീജിയന്‍
1. ലാസ്സന്‍, സി (1800-76) Indische Altertums-kunde (4 Vols. 1843-44) മുസ്‌ലിം മേല്‌ക്കോയ്‌മ സ്ഥാപിതമാകുംവരെയുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ചരിത്രം, സംസ്‌കാരം, സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, ഭൂമിശാസ്‌ത്രം തുടങ്ങി പല വിഷയങ്ങളെക്കുറിച്ചും ശ്രദ്ധേയ വിവരങ്ങളടങ്ങിയ കൃതി.
അമേരിക്കന്‍
1. വിറ്റ്‌നി, ഡബ്ല്യു.ഡി (1827-94) (i) Atharvavedasamhita (1856 ബർനിലില്‍നിന്ന്‌ പ്രസാധനം ചെയ്‌ത്‌ മുദ്രിതമായ അഥർവവേദസംഹിത; (ii) Atharvaveda Pratisakhyam (1862) വ്യാഖ്യാനവും വിവർത്തനവും അടങ്ങിയ അഥർവവേദം. സ്ഥാപനങ്ങള്‍. മേല്‌പറഞ്ഞ പൗരസ്‌ത്യ സംസ്‌കാരപ്രമികള്‍ക്ക്‌ പുറമേ, ഭാരതീയ പഠനങ്ങളുടെ പോഷണത്തിനും പ്രാത്സാഹത്തിനുംവേണ്ടി മാത്രം 19-ാം ശ.-ത്തിന്റെ വിവിധ ദശകങ്ങളില്‍, ഉടലെടുത്ത നിരവധി പ്രമുഖസ്ഥാപനങ്ങള്‍ പല വിദേശരാജ്യങ്ങളിലുമുണ്ട്‌; അവയില്‍ താഴെ പറയുന്നവ വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ടവയാണ്‌: (i) Abhandlungen der Konigl-Gesells-chaft der Wissenschaften zu Gottingen, philol-hist, Klase (ജർമനി); (ii) Abhandlungen fur die kunde des Morgen-landes, herausg, von der Deutchen Morgenlandischen, Gessellschaft(ഹോളണ്ട്‌); (iii) Archiv fur Religions geschichte (ജർമനി); (iv) Bibliotheca Buddhica, Leningrad (സോവിയറ്റ്‌ യൂണിയന്‍); (v) Bulletin of the school of Oriental and African studies (ലെണ്ടന്‍); (vi) Giornale della Societa Asiatica italiana (ഇറ്റലി); (vii) Harvard Oriental Series(യു.എസ്‌.); (viii) Journal Asiatique (ഫ്രാന്‍സ്‌); (ix) Journal of American Oriental Society(യു.എസ്‌.); (x) Journal of the Royal Asiatic Society (ലണ്ടന്‍); (xi) Sacred Books of the East (ഓക്‌സ്‌ഫഡ്‌); (xii) Wiener Zeitschrift fur die kunde des Morgen landes (ജെർമനി); (xiii) Zeitschrift der Deutsehen Morgen landischen Gessellschaft(ഹോളണ്ട്‌); (xiv) Zeitschrift fur Indologic und Itanistik, herausg, von der Deutchen Morgen landischen Gessellschaft (ജേർമനി).
ഇതിനു പുറമേ ലണ്ടനില്‍ ബ്രിട്ടീഷ്‌ കൊളോണിയല്‍ ഓഫീസിന്റെ ഭാഗമായി 1858 മുതല്‍ പ്രവർത്തിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഇന്ത്യാ ഓഫീസ്‌ ലൈബ്രറി, ലണ്ടനില്‍ത്തന്നെയുള്ള ഓറിയന്റല്‍ ആന്‍ഡ്‌ ഇന്ത്യാ ഓഫീസ്‌ കലക്ഷന്‍സ്‌ തുടങ്ങിയ സ്ഥാപനങ്ങളും നിരവധി ഭാരതീയ ഹസ്‌തലിഖിത ഗ്രന്ഥങ്ങളും അപൂർവ പുരാവസ്‌തുശേഖരങ്ങളും ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്നു. ഇന്ത്യയിലെവിടെയുമുള്ളതിനെക്കാള്‍ ഇന്ത്യയുടെ ഭൂതകാലത്തെക്കുറിച്ച്‌ ഗവേഷണങ്ങളും പഠനങ്ങളും നടത്താന്‍ ഈ സ്ഥാപനങ്ങളില്‍ വളരെയേറെ സൗകര്യങ്ങളുണ്ടെന്നാണ്‌ പറയപ്പെടുന്നത്‌. ചരിത്രരചനകളും മറ്റും. മുസ്‌ലിം ആധിപത്യത്തിനുമുമ്പുള്ള കാലഘട്ടത്തിലെ ഭാരതീയ സാഹിത്യ സൃഷ്‌ടികളില്‍ ചരിത്രം എന്നൊരു ശാഖ ഇല്ലായിരുന്നെന്ന്‌ പറയുന്നത്‌ ഒരളവുവരെ സത്യമാണെങ്കിലും, അത്‌ ഒരു പൂർണസത്യമാകുന്നില്ല. ചില രാജാക്കന്മാരും ചക്രവർത്തിമാരും തങ്ങളുടെ പരാക്രമങ്ങളെക്കുറിച്ച്‌ എഴുതി സ്വന്തം കൊട്ടാരങ്ങളില്‍ സൂക്ഷിച്ചിരുന്നിരിക്കാനിടയുള്ള ഗ്രന്ഥവരികള്‍ പല കാരണങ്ങളാലും നഷ്‌ടപ്രായമായി. ഭാഗികമായെങ്കിലും ആദ്യംനടന്ന ഇന്ത്യാ ചരിത്രരചന ജെയിംസ്‌ മില്ലിന്റെ ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഇന്ത്യാചരിത്രം (History of British India, 1817) ആണ്‌. എച്ച്‌.എച്ച്‌. വില്‍സണ്‍ ഈ കൃതിയില്‍ 1805-35 കാലത്തെ ചരിത്രംകൂടി എഴുതിച്ചേർത്തു. ശീതോഷ്‌ണഭേദങ്ങളും ക്ഷുദ്രപ്രാണികളും വരുത്തിവച്ച നാശങ്ങളില്‍നിന്ന്‌ കഷ്‌ടിച്ച്‌ അവശേഷിച്ച ഏതാനും രാജകീയരേഖകള്‍ കണ്ടെടുത്ത്‌ കേണല്‍ ടോഡ്‌ 1829-ല്‍ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച രാജസ്ഥാനിന്റെ പൗരാണിക ചരിത്രം (Annals and Antiquities of Rajasthan) ആണ്‌ ആധുനിക ചരിത്രരചനാ പ്രസ്ഥാനത്തില്‍ ഇന്ത്യയിലുണ്ടായ പ്രഥമപുസ്‌തകം. പിന്നീട്‌ ഫിരിഷ്‌ടയും ഖാഫിഖാനും നല്‌കിയ വിവരണങ്ങളില്‍നിന്ന്‌ ചരിത്രവസ്‌തുതകളെ ശേഖരിച്ച്‌ മൗണ്ട്‌ സ്റ്റുവർട്ട്‌ എല്‍ഫിന്‍സ്റ്റണ്‍ എഴുതിയ ഇന്ത്യാ ചരിത്രം(History of India, 1841) ആ പേരില്‍ പുറത്തുവന്ന ആദ്യത്തെ പുസ്‌തകമെന്ന ബഹുമതിക്ക്‌ അർഹമാണ്‌. ഇതിനു പിന്നാലെ നിരവധി ബ്രിട്ടീഷ്‌ ചരിത്രകാരന്മാർ തങ്ങളുടെ അക്ഷീണയത്‌നവും പഠനവും ഗവേഷണവുംകൊണ്ട്‌ ഇന്ത്യയുടെ ചരിത്രത്തെ സ്വതഃഭദ്രമായ രൂപഭാവങ്ങളോടെ പ്രകാശിപ്പിക്കാന്‍ താത്‌പര്യം പ്രദർശിപ്പിച്ചുവരുന്നു.
എ.എ. മക്‌ഡൊണല്ലിന്റെ സംസ്‌കൃതസാഹിത്യ ചരിത്രം ((History of Sanskrit Literature 1900), എം. വിന്‍റ്റോണിറ്റ്‌സിന്റെ ഭാരതീയ സാഹിത്യചരിത്രം (History of Indian Literature, 1927), എ. ബാറീഡെല്‍ കീത്തിന്റെ സംസ്‌കൃത സാഹിത്യ ചരിത്രം (1928), സംസ്‌കൃതനാടകം (Sanskrit Drama, 1924)തുടങ്ങിയവ സാഹിത്യത്തിലും; കീത്തിന്റെ വേദോപനിഷത്തുകളിലെ മതദർശനങ്ങള്‍ (Religion and Philosophy of the Veda and Upanishads, 1925), മൊക്‌ ഡൊണാള്‍ഡും കീത്തും കൂടി പ്രണയനം ചെയ്‌ത വേദാനുബന്ധ സൂചിക (Vedic Index, 2 vols. 1912). ഗ്രാസിത്സിന്റെ വേദസൂക്തങ്ങള്‍ (Hymns of the Vedic Age, 1896) എന്നിവ വൈദികകാലസംസ്‌കാരത്തിലും; ഹോപ്‌കിന്‍സിന്റെ ഭാരതീയ മഹാപുരാണം (Great epic of India, 1901), പാർജിറ്ററുടെ കലിയുഗരാജവംശങ്ങള്‍ (Dynasties of the Kali Age, 1913) എന്നിവ പുരാണകാല സംഭവങ്ങളിലും; ഇ. സേനാർടിന്റെ ഇന്ത്യന്‍ ജാതികള്‍ (Castes in India, 1930), ഹട്ടന്റെ നരവംശശാസ്‌ത്രപഠനം, ബ്യൂഹ്‌ളറുടെ മനുസ്‌മൃതി തർജുമ (The Laws of Manu, 1886) എന്നിവ അതതു വിജ്ഞാനശാഖയിലും അധൃഷ്യമായ പ്രാമാണികതയോടെ നിലനില്‌ക്കുന്നു. ദ്രാവിഡവിജ്ഞാനം. ഇന്തോളജിയുടെ പ്രാധാന്യമേറിയ ഒരു ശാഖയാണ്‌ ദ്രാവിഡവിജ്ഞാനം. ഇന്ത്യയെ സ്വയം മനസ്സിലാക്കാനും മറ്റുള്ളവർക്ക്‌ മനസ്സിലാക്കിക്കൊടുക്കാനും അർപ്പണബുദ്ധിയോടുകൂടി സേവനമനുഷ്‌ഠിച്ച പല വൈദേശികസത്യാന്വേഷികളും ഈ വിജ്ഞാനശാഖയ്‌ക്കു വിലപ്പെട്ട സംഭാവനകള്‍ നല്‌കിയിട്ടുണ്ട്‌. മലയാളത്തിന്‌ ഒരു ദ്വിഭാഷാനിഘണ്ടു ആദ്യമായി തയ്യാറാക്കുകയും കേരളപ്പഴമയെയും കേരളത്തിന്റെ പ്രാചീനസാഹിത്യസമ്പത്തിനെയും പറ്റിയുള്ള അമൂല്യവസ്‌തുതകള്‍ പുറത്തുകൊണ്ടുവരികയും ചെയ്‌ത ഹെർമന്‍ ഗുണ്ടർട്ടും, ദ്രാവിഡഭാഷകളുടെ സമാനഭാവങ്ങള്‍ കണ്ടുപിടിച്ച്‌ അവയുടെ താരതമ്യവ്യാകരണം രചിച്ച റോബർട്ട്‌ കാള്‍ഡ്‌വെല്ലും, കർണാടകഭാഷയുടെ നിഘണ്ടുവും വ്യാകരണവും തയ്യാറാക്കിയ കിറ്റെലും പ്രത്യേക ബഹുമതി അർഹിക്കുന്നു. ഈ വിജ്ഞാനശാഖയില്‍ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള പ്രമുഖകൃതികളുടെ വിവരണം താഴെ ചേർത്തിരിക്കുന്നു:
1. ഗുണ്ടർട്ട്‌, ഹെർമന്‍ (i) Malayalam Grammar (1868); (ii) The Malayalam and English Dictionary (1872); (iii) On the Dravidian Elements in Sanskrit (1869).
 ജെയിംസ്‌ മില്‍ |
 ഹെർമന്‍ ഗുണ്ടർട്ട്‌ |
 റോബർട്ട്‌ കാള്‍ഡ്‌വെല്‍ |
 എഫ്‌. കിറ്റെല്‍ |
2. കാള്‍ഡ്‌വെല്‍, റോബർട്ട്‌. A Comparative Grammar of the Dravidian or South Indian Family of Languages.
3. കിറ്റെല്‍, എഫ്‌. (i) Kannada-English Dictionary; (ii) The Numerals of the Ancient Dravidians(ആദിമ ദ്രാവിഡരുടെ അങ്കഗണിതം); (iii) On the Dravidian Elements in Sanskrit Dictionaries, (സംസ്‌കൃത നിഘണ്ടുക്കളിലെ ദ്രാവിഡശബ്‌ദങ്ങള്‍); (iv) Kesiraja's Jewel Mirror of Grammar, 1872(പ്രാചീന കർണാടകവ്യാകരണഗ്രന്ഥമായ "സഭാമണിദർപ്പണ'ത്തിന്റെ ഇംഗ്ലീഷ്‌ വിവർത്തനം).
4. ആർഡന്‍, എച്ച്‌. Progressive Grammer of Telugu Language, 1872 (തെലുഗുവ്യാകരണം).
5. ബവർ, On the Tamil Language and Literature, (തമിഴ്‌ ഭാഷാസാഹിത്യങ്ങളെപ്പറ്റിയുള്ള പഠനം).
6. ബർണല്‍, The Oldest Known South Indian Alphabet, 1872 (കൊങ്കണി, കുടക്‌, മാപ്പിളമലയാളം തുടങ്ങിയ ദക്ഷിണേന്ത്യന്‍ ഭാഷാഭേദങ്ങളുടെ പഠനം).
7. പോഷ്‌, ജി.യു. (i) A Larger Grammar of the Tamil Language, 1859; (ii) Tamil Handbook, 1859; (iii) One Alphabet for all India, 1859.
8. വിന്‍സ്ലോവ്‌, Tamil Dictionary.
9. ബറോ റ്റി., Dravidian Etymological, Dictionary, 1961
ഈജിപ്‌ത്‌, മധ്യേഷ്യ, ഗ്രീസ്‌, റോം തുടങ്ങിയ പ്രാചീനജനപദങ്ങളുടെ ഗതകാലമഹിമയെ അനാവരണം ചെയ്‌തതുപോലെ ഇന്തോളജിയുടെ പഠനത്തിനും മുന്‍ കൈയെടുത്തത്‌ വിദേശികള്‍ തന്നെയാണ്‌.
