This site is not complete. The work to converting the volumes of സര്‍വ്വവിജ്ഞാനകോശം is on progress. Please bear with us
Please contact webmastersiep@yahoo.com for any queries regarding this website.
Reading Problems? see Enabling Malayalam
ആസ്റ്റ്രിയന്‍ സാമ്രാജ്യം
സര്‍വ്വവിജ്ഞാനകോശം സംരംഭത്തില്‍ നിന്ന്
ആസ്റ്റ്രിയന്‍ സാമ്രാജ്യം
എ.ഡി. 10-ാം ശ.-ത്തിന്റെ ഉത്തരാർധത്തിൽ ആസ്റ്റ്രിയ കേന്ദ്രമാക്കി മധ്യയൂറോപ്പിൽ രൂപമെടുത്ത ഒരു സാമ്രാജ്യം. 1918 ഒ. 30-ന്‌ ജർമനിയുടെ ഭാഗമായിത്തീരുന്നതുവരെ ഈ സാമ്രാജ്യം നിലനിന്നു. ചരിത്രം. ബാബന്‍ബെർഗ്‌, ഹാപ്‌സ്‌ബെർഗ്‌, എന്നീ വംശക്കാരുടെ അധീനതയിലും ആസ്റ്റ്രിയയുടെ നേതൃത്വത്തിലും പെട്ട ബൊഹീമിയ, മൊറേവിയ, ഗെലീഷ്യ, സൈലേഷ്യ, സ്ലൊവാക്യ, ട്രാന്‍സിൽവേനിയ, ബുക്കോവിന, ക്രായേഷ്യ-സ്ലാവോണിയ, ഡാൽമേഷ്യ തുടങ്ങിയ പ്രദേശങ്ങളിലായി ഈ സാമ്രാജ്യം വ്യാപിച്ചുകിടന്നിരുന്നു. ലോവർ ആസ്റ്റ്രിയയിൽ ആരംഭിച്ച ബവേറിയന്‍ അധിനിവേശമാണ്‌ ആസ്റ്റ്രിയന്‍ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ അടിത്തറ. അന്ന്‌ ഈ പ്രദേശം ഓസ്റ്റ്‌റീഹ്‌ (കിഴക്കന്‍ പ്രദേശം) എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെട്ടിരുന്നു. പതിനൊന്നു പ്രദേശങ്ങള്‍ (Nationalities) ഉെള്‍പ്പെട്ടിരുന്ന ആസ്റ്റ്രിയന്‍ സാമ്രാജ്യാതിർത്തിക്കുള്ളിൽ പ്രാചീന ശിലായുഗം മുതൽ മനുഷ്യവാസമുണ്ടായിരുന്നതിനു തെളിവുകളുണ്ട്‌. ആസ്റ്റ്രിയന്‍ പ്രദേശമായ ഹാള്‍സ്റ്റാറ്റിൽനിന്നാണ്‌ പ്രാചീന ഇരുമ്പുയുഗ (ബി.സി. 800-450)ത്തിലെ ഇലീറിയന്‍ സംസ്‌കാരത്തിന്‌ ആ നാമം സിദ്ധിച്ചത്‌. ബി.സി. 400-നോടടുപ്പിച്ച്‌ കെൽട്ടിക്ക്‌ (Celtic) വർഗക്കാർ കിഴക്കന്‍ ആൽപ്‌സ്‌ ആക്രമിച്ചതിന്റെ ഫലമായി നോറികം രാജ്യം സ്ഥാപിതമായി. അതേസമയത്ത്‌ പശ്ചിമഭാഗത്ത്‌ റീഷ്യന്‍വർഗക്കാരും പ്രബലരായി. ബി.സി. 15-ൽ ഡാന്യൂബ്‌ വരെയുള്ള ഭാഗങ്ങളെല്ലാം റോമാക്കാർ ആക്രമിച്ച്‌ അവരുടെ അധീനതയിലാക്കി. ഡാന്യൂബിന്‌ തെക്കായിരുന്നു റീഷ്യ, നോറികം, പെനോനിയ എന്നീ റോമന്‍ പ്രവിശ്യകള്‍; ബെർഗാന്റിയം (ബെർഗെന്‍സ്‌), ജൂവാവം (സാൽസ്‌ബർഗ്‌), ഒവിലവ (വെൽസ്‌), ലോവിയാകം (ലോർച്ച്‌), വിദനം, ട്യൂർണിയ, ഫ്‌ളോവിയ സൊൽവ എന്നിവിടങ്ങളിലും ജനപദങ്ങള്‍ നിലവിൽവന്നു; എന്നാൽ ഇവയുടെ വളർച്ച മാർക്കൊമാനി, ക്വാദി എന്നീ ജർമന്‍ വർഗക്കാരുടെ ആക്രമണംമൂലം സ്‌തംഭിച്ചുപോയി. അലമാനികള്‍, ഹൂണന്മാർ, പൂർവജർമന്‍കാർ എന്നിവരുടെ ആക്രമണംമൂലം ഡാന്യൂബിന്റെ അടുത്തുള്ള റോമന്‍ ആധിപത്യം അസ്‌തമിച്ചു. റൂജിയന്‍സ്‌, ഗോത്തുകള്‍, ഹെറൂലികള്‍, ലാങ്കൊബാർഡുകള്‍ തുടങ്ങിയ ജർമന്‍വർഗക്കാർ ആസ്റ്റ്രിയയിൽ അധിവാസം ഉറപ്പിച്ചു. ലാങ്കൊബാർഡുകളുടെ തിരോധാന(568)ത്തോടെ ബവേറിയർ അവിടെ കുടിയേറിപ്പാർത്തു. 6-ാം ശ.-ത്തോടുകൂടി സ്ലാവുകള്‍ അവിടെ എത്തിച്ചേർന്നു. 639 മുതൽ ബവേറിയന്‍ പ്രഭുക്കന്മാർ സ്വതന്ത്രരായി ഭരണം തുടർന്നു. മിഷണറിമാർ ഈ കാലത്ത്‌ ഇവിടെ എത്തി ക്രിസ്‌തുമതം പ്രചരിപ്പിച്ചു. ഷാർലെമെയിന്‍ (742-814) ബവേറിയന്‍ ഡ്യൂക്കായ ടാസ്സിലൊ കകക (787-88)നെ തോല്‌പിച്ചതിനുശേഷം സ്ലാവുകളെയും പുറത്താക്കി, അതൊരു ഫ്രാങ്കിഷ്‌ പ്രവിശ്യയാക്കി. കരോലിഞ്ചിയന്‍കാലത്ത്‌ (790-907) ആസ്റ്റ്രിയയിൽ സാംസ്‌കാരിക മുന്നേറ്റമുണ്ടായി. മൊറേവിയന്‍ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ പതന(906)ത്തോടെ പ്രബലരായിത്തീർന്ന മജാർമാർ കരേലിഞ്ചിയരുടെ എതിരാളികളായി; എന്‍സ്‌ നദിവരെയുള്ള പ്രദേശങ്ങള്‍ മജാർമാരുടെ കീഴിലാവുകയും ചെയ്‌തു. അതിനുകിഴക്കുള്ള ഭാഗം ബവേറിയന്‍ സ്വാധീനത്തിൽത്തന്നെ നിലനിന്നു.
ബാബന്‍ബെർഗുകള്‍. ആസ്റ്റ്രിയന്‍ സാമ്രാജ്യം വാണ ആദ്യത്തെ രാജവംശമാണ്‌ ബാബന്‍ബെർഗ്‌ (976-1246); ബാബന്‍ബെർഗ്‌ കൊട്ടാരത്തിൽനിന്നാണ്‌ ഈ വംശത്തിനും ആ പേര്‌ സിദ്ധിച്ചത്‌. എന്‍സ്‌നദിക്ക്‌ കിഴക്കുള്ള ഭാഗം ഭരിച്ച ആദ്യത്തെ മാർഗ്രവ്‌ ബുർക്ക്‌ഹാർഡ്‌ ആയിരുന്നു. 976-ൽ ഈ പ്രദേശം ബാബന്‍ബെർഗ്‌ വംശത്തിലെ ലിയപോള്‍ഡ്‌ ക കീഴടക്കി ഭരണമാരംഭിച്ചു. അദ്ദേഹം സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ വിസ്‌തൃതി വിയന്നവരെ വ്യാപിപ്പിച്ചു. 1002-ഓടുകൂടി വിയന്നയും ജർമന്‍കാർക്ക്‌ കീഴടങ്ങി. മതാധിപരും ഭരണകർത്താക്കളും തമ്മിലുണ്ടായ അഭിപ്രായഭിന്നതകളിൽ ആസ്റ്റ്രിയയും ഭാഗഭാക്കായിരുന്നു. 1075-ൽ മാർഗ്രവ്‌ ഏണസ്റ്റ്‌ സാക്‌സന്മാരുമായുണ്ടായ ഏറ്റുമുട്ടലിൽ കൊല്ലപ്പെട്ടു. ലിയപോള്‍ഡ്‌ കകക (1095-1136)ന്റെ ഭരണകാലം ആസ്റ്റ്രിയന്‍ ചരിത്രത്തിൽ പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നു. വിശുദ്ധ റോമാചക്രവർത്തിയും ജർമന്‍ രാജാവുമായ ഹെന്‌റി കഢ-ഉം പുത്രനായ ഹെന്‌റി ഢ-ഉം തമ്മിൽനടന്ന ആഭ്യന്തരകലാപത്തിൽ അദ്ദേഹം യുവരാജാവിന്റെ പക്ഷം ചേർന്നു. അതിന്റെ ഫലമായി യുവരാജാവിന്റെ സഹോദരി ആഗ്നസിനെ ലിയപോള്‍ഡ്‌ കകക പരിണയിക്കുകയും ആഗ്നസിന്റെവക ഭൂസ്വത്തുക്കള്‍ അദ്ദേഹത്തിന്‌ ലഭിക്കുകയും ചെയ്‌തു. ബാബന്‍ബെർഗ്‌വംശം അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാലത്ത്‌ ശക്തിയാർജിച്ചു. 11-ഉം 12-ഉം നൂറ്റാണ്ടുകളിൽ ജനവാസം വർധിക്കുകയാൽ വനം വെട്ടിത്തെളിച്ച്‌ വാസയോഗ്യമാക്കി. ബവേറിയയുടെ ഭാഗമായി ആസ്റ്റ്രിയ തുടർന്നെങ്കിലും 11-ാം ശ.-മുതൽ ആസ്റ്റ്രിയ സ്വതന്ത്രമായിരുന്നു. ബവേറിയയിൽ പ്രഭുക്കളുടെ സ്വാധീനം പലതവണ തകിടംമറിഞ്ഞപ്പോള്‍ ആസ്റ്റ്രിയ ബാബന്‍ബെർഗ്‌ വംശക്കാരുടെകീഴിൽ വളർന്ന്‌ അഭിവൃദ്ധിപ്രാപിച്ചു.
ഫ്രഡറിക്‌ ക ബാർബറോസ എന്ന ചക്രവർത്തി ആസ്റ്റ്രിയയെ ഒരു ഡച്ചി(duchy)യാക്കിമാറ്റി, അത്‌ ഹെന്‌റി ജസോമിർഗോട്ടിനും പത്‌നി തിയഡോറയ്‌ക്കുമായി വിട്ടുകൊടുത്തതോടെ ബവേറിയയും ആസ്റ്റ്രിയയുമായുള്ള വടംവലി അവസാനിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുത്രനായ ഹെന്‌റി ഢ, സ്റ്റീറിയയിലെ (ആസ്റ്റ്രിയയിലെ തെ.കി. ഭാഗത്തുള്ള ഡച്ചി) ഒട്ടാകർ കഢ-മായി 1186-ൽ ഒരു സന്ധി ഉണ്ടാക്കി; തന്മൂലം സ്റ്റീറിയ ബാബന്‍ബെർഗ്‌ഭരണത്തിന്റെ കീഴിലായി. അന്നുമുതൽ ബാബന്‍ബെർഗ്‌ പ്രഭുക്കന്മാർക്ക്‌ ആസ്റ്റ്രിയയിലെയും സ്റ്റീറിയയിലെയും ഡ്യൂക്ക്‌ സ്ഥാനവും ലഭിച്ചു. കരിന്തിയ, കാർണിയോല എസ്റ്റേറ്റുകളും ഈ വംശക്കാരുടെ കീഴിലായി. ചക്രവർത്തിയായ ഫ്രഡറിക്‌ കക "കാർണിയോല പ്രഭു' എന്ന സ്ഥാനവും ബാബന്‍ബെർഗ്‌ വംശക്കാർക്ക്‌ നല്‌കി. 12-ാം ശ.-ത്തോടുകൂടി ആസ്റ്റ്രിയയിൽ ജനസംഖ്യ വർധിക്കുകയും വിയന്ന ഒരു വാണിജ്യകേന്ദ്രമെന്ന നിലയിൽ പ്രശസ്‌തി നേടുകയും ചെയ്‌തു. ബാബന്‍ബെർഗ്‌ വംശത്തിലെ അവസാനത്തെ പ്രതിനിധിയായ ഫ്രഡറിക്കിന്റെ ദുർഭരണം മൂലം, ചക്രവർത്തി ഫ്രഡറിക്‌ കക അദ്ദേഹത്തെ അധികാരഭ്രഷ്‌ടനാക്കി. ലെയിതാ നദീതീരത്തുവച്ച്‌ ഹങ്കേറിയരുമായുണ്ടായ ഏറ്റുമുട്ടലിൽ (1246 ജൂണ്‍ 15) ഫ്രഡറിക്‌ വധിക്കപ്പെട്ടു. അതോടെ ബാബന്‍ബെർഗ്‌ വംശക്കാരുടെ പരമ്പര അവസാനിച്ചു.
ആസ്റ്റ്രിയയുടെ മേല്‌ക്കോയ്‌മ ഫ്രഡറിക്‌ കക ചക്രവർത്തി ഏറ്റെടുത്ത്‌, പട്ടാളമേധാവികളെ ഭരണംനടത്താന്‍ നിയോഗിച്ചു. 1247-ൽ ഗെർട്രൂഡിനെ (അവസാനത്തെ ബാബന്‍ബെർഗ്‌ രാജാവിന്റെ അനന്തരവള്‍) ബേഡനിലെ മാർഗ്രവ്‌ ഹെർമാന്‍ വിവാഹം ചെയ്‌തു. റോമന്‍ കത്തോലിക്കാപക്ഷപാതിയായ ഹെർമാനെ ആസ്റ്റ്രിയന്‍ ഭരണാധികാരിയാക്കാന്‍ മാർപ്പാപ്പ ഇനസെന്റ്‌ കഢ ആഗ്രഹിച്ചു. 1250-ൽ അദ്ദേഹം മരിച്ചതുകൊണ്ട്‌ ആ പ്രശ്‌നം നീണ്ടുനിന്നില്ല. ഹങ്കേറിയരുടെയും ബവേറിയരുടെയും സമ്മർദംമൂലം, മൊറേവിയയിലെ പ്രമിസ്‌ൽ ഒടാകർ കക-നെ ഡ്യൂക്ക്‌ ആയി അംഗീകരിക്കാന്‍ ആസ്റ്റ്രിയക്കാർ നിർബന്ധിതരായി. അദ്ദേഹം 1251-ൽ വിയന്നയിലെത്തി; അടുത്തവർഷം ഫ്രഡറിക്കിന്റെ (അവസാനത്തെ ബാബന്‍ബെർഗ്‌ ഭരണാധികാരി) സഹോദരി മാർഗരറ്റിനെ വിവാഹം ചെയ്യുകയും ചെയ്‌തു. ഹങ്കറിയിലെ രാജാവ്‌ ബേല കഢ ആസ്റ്റ്രിയ, സ്റ്റീറിയ എന്നീ പ്രദേശങ്ങള്‍ കൈയടക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചെങ്കിലും വിജയിച്ചില്ല; എന്നാൽ പോപ്പിന്റെ സ്വാധീനം മൂലം ഉണ്ടായ ബുഡാസന്ധി (Peace of Buda) മൂലം സ്റ്റീറിയയിലെ ചില പ്രദേശങ്ങള്‍ അദ്ദേഹത്തിന്‌ ലഭിച്ചു. പ്രമിസ്‌ൽ 1260-ഓടുകൂടി ബൊഹീമിയയിലെ രാജാവായി. അദ്ദേഹം ആസ്റ്റ്രിയന്‍ സഹായത്തോടെ, സ്റ്റീറിയ തിരികെ പിടിച്ചു. 1270-ൽ അദ്ദേഹം കരിന്തിയയും കാർണിയോലയും പിടിച്ചടക്കി. 1260-ൽ മാർഗരറ്റുമായുണ്ടായ വിവാഹബന്ധം ശിഥിലമാവുകയും പ്രഭുക്കന്മാർ ചില അവകാശവാദങ്ങള്‍ മുഴക്കുകയും ചെയ്‌തതോടെ പ്രമിസ്‌ൽ അസ്വീകാര്യനായിത്തീർന്നു.
ഹാപ്‌സ്‌ബെർഗ്‌ വംശം. ജർമന്‍ രാജാവായിരുന്ന കോണ്‍വാളിലെ റിച്ചേർഡ്‌ അന്തരിച്ചതിനെത്തുടർന്ന്‌ ഹാപ്‌സ്‌ബെർഗ്‌ വംശത്തിലെ റൂഡോള്‍ഫ്‌ കഢ-നെ ജർമന്‍ രാജാവായി ഇലക്‌ടർമാർ തിരഞ്ഞെടുത്തു. 1273 ഒ. 24-ന്‌ റൂഡോള്‍ഫ്‌ ക എന്ന പേരിൽ അദ്ദേഹം സിംഹാസനാരൂഢനായി. പ്രമിസ്‌ൽ ഒട്ടാകറെ പരാജയപ്പെടുത്തി ആസ്റ്റ്രിയന്‍പ്രദേശങ്ങള്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ നിയന്ത്രണത്തിലാക്കി. ആസ്റ്റ്രിയ, സ്റ്റീറിയ എന്നിവിടങ്ങളിലെ ഗവർണറായി റൂഡോള്‍ഫ്‌ തന്റെ മൂത്തപുത്രനായ ആൽബർട്ടിനെ നിയമിച്ചു. 1782 ഡി. 27-ന്‌ പുത്രന്മാരായ ആൽബർട്ടിനും റൂഡോള്‍ഫിനും അദ്ദേഹം സാമ്രാജ്യത്തിലെ യുവരാജസ്ഥാനം നല്‌കുകയും, ആസ്റ്റ്രിയ, സ്റ്റീറിയ, കരിന്തിയ, വിന്‍ഡിഷ്‌മാർക്ക്‌, കാർണിയോല എന്നീ സ്ഥലങ്ങള്‍ സംയുക്തമായി ഭരിക്കാനുള്ള അവകാശം നല്‌കുകയും ചെയ്‌തു. ഈ ദ്വിഭരണം അടുത്തവർഷം അവസാനിച്ച്‌ ആൽബർട്ട്‌ ഏകാധികാരിയായി; റൂഡോള്‍ഫിന്‌ നഷ്‌ടപരിഹാരമായി പണം നല്‌കുകുയം ചെയ്‌തു. 1288-ൽ വിയന്നയിലുണ്ടായ കലാപംമൂലം ആൽബർട്ടിന്‌ (1250-1308) നഗരം വിട്ടോടേണ്ടിവന്നു. 1292-ൽ സ്റ്റീറിയരും 1295-ൽ ആസ്റ്റ്രിയരും കലാപങ്ങള്‍ ഉണ്ടാക്കി. 1291-ൽ ആൽബർട്ടിന്റെ പിതാവ്‌ അന്തരിച്ചപ്പോള്‍ നാസ്സോയിലെ അഡോള്‍ഫ്‌ (1250-98) ജർമന്‍ രാജാവായി. പിന്നീട്‌ ശക്തി സംഭരിച്ച ആൽബർട്‌ അഡോള്‍ഫിനെ 1298-ൽ ഗോൽഹെമിൽവച്ച്‌ തോല്‌പിച്ച്‌ ജർമന്‍ രാജാവായി. ആൽബർട്‌ 1308-ൽ വധിക്കപ്പെട്ടപ്പോള്‍ ആസ്റ്റ്രിയന്‍ഭരണം അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുത്രനായ ഫ്രഡറിക്കിൽ ( ? - 1330) നിക്ഷിപ്‌തമായിത്തീർന്നു. അദ്ദേഹത്തെത്തുടർന്ന്‌ ആൽബർട്‌ കക (1298-1358), ഓട്ടൊ (1301-39) എന്നിവർ ആസ്റ്റ്രിയ സംയുക്തമായി ഭരിച്ചു. ആൽബർട്ടിന്റെ മൂത്തപുത്രനായ റൂഡോള്‍ഫ്‌ കഢ 1358-ൽ ആസ്റ്റ്രിയന്‍ഭരണം കൈയേറ്റു. വിയന്നയിലെ സെന്റ്‌ സ്റ്റീഫെന്‍സ്‌ പള്ളിയും (1359) അവിടത്തെ സർവകലാശാലയും (1365) സ്ഥാപിച്ചത്‌ ഇദ്ദേഹമായിരുന്നു. റൂഡോള്‍ഫ്‌ കഢ-നെത്തുടർന്ന്‌ അദ്ദേഹത്തിന്റെ സഹോദരന്മാരായ ആൽബർട്‌ കകക (1349-95), ലിയപോള്‍ഡ്‌ കകക (1351-86) എന്നിവർ ന്യൂബർഗ്‌ സന്ധി (1379) പ്രകാരം ഹാപ്‌സ്‌ബെർഗ്‌ വംശക്കാരുടെ ആസ്റ്റ്രിയന്‍ ഭൂസ്വത്തുക്കള്‍ ഭാഗിച്ചെടുത്തു. ആൽബർട്ടിന്‌ അപ്പർ-ലോവർ ആസ്റ്റ്രിയന്‍ പ്രദേശങ്ങളും ലിയപോള്‍ഡിന്‌ സ്റ്റീറിയ, റ്റിറോള്‍, കരിന്തിയ, കാർണിയോല എന്നീ ഭൂവിഭാഗങ്ങളും ലഭിച്ചു. കുടുംബവിഭജനം ആഭ്യന്തരകലാപങ്ങള്‍ക്കിടം നല്‌കി. 1395-ൽ ആൽബർട്ടിനെ പിന്തുടർന്ന്‌ ആൽബർട്‌ കഢ (1377-1404) ആസ്റ്റ്രിയന്‍ ഭാഗങ്ങളുടെ അവകാശിയായി. 1404-ൽ അദ്ദേഹം അന്തരിക്കുമ്പോള്‍ ആൽബർട്‌ ഢ പ്രായപൂർത്തിയായിട്ടില്ലായിരുന്നതിനാൽ ലിയപോള്‍ഡിന്റെ അവകാശികള്‍ ഈ സ്ഥലത്തിനുവേണ്ടി അവകാശവാദമുന്നയിച്ചത്‌ കൂടുതൽ കുഴപ്പങ്ങള്‍ക്കിടവരുത്തി. സിഗിസ്‌മണ്ട്‌ ചക്രവർത്തിയുടെ ഇടപെടൽമൂലം ലിയപോള്‍ഡ്‌ കഢ (1371-1411)-ഉം ഏണസ്റ്റും (1377-1424) തുല്യാവകാശികളായി. പ്രായപൂർത്തിയായതോടെ 1411 ഏ.-ൽ ആൽബർട്‌ ഢ ആസ്റ്റ്രിയയുടെ ഭരണം ഏറ്റെടുത്തു. സിഗിസ്‌മണ്ട്‌ ചക്രവർത്തിയുടെ പുത്രി ഹങ്കറി, ബൊഹീമിയ എന്നിവയുടെ അവകാശിനിയായിരുന്നു.
അവരെ, 1422-ൽ വിവാഹം കഴിച്ച്‌ ശക്തി ആർജിച്ച ആൽബർട്‌ ഹങ്കറി, ജർമനി, ബൊഹീമിയ എന്നി രാജ്യങ്ങളുടെ രാജാവായി: 1438-ൽ അദ്ദേഹം സിംഹാസനാരോഹണം ചെയ്‌തു. തുർക്കികളുമായുള്ള ഏറ്റുമുട്ടലിൽ (1439) ആൽബർട്‌ ഢ വധിക്കപ്പെട്ടു. സ്റ്റീറിയ ഡ്യൂക്കും ആൽബർട്ടിന്റെ അകന്ന സഹോദരനുമായ ഫ്രഡറിക്‌ ഢ ആസ്റ്റ്രിയന്‍ ഡ്യൂക്കായി. അന്തരിച്ച ആൽബർട്‌ ഢ-ന്റെ വിധവയിൽ ജാതനായ ലാഡിസ്ലാസ്‌, മാതുലന്റെ സഹായത്തോടെ, ആസ്റ്റ്രിയ, ബൊഹീമിയ, ഹങ്കറി എന്നിവ ഫ്രഡറിക്കിൽനിന്നും തിരിച്ചെടുത്തു. 1457-ൽ ലാഡിസ്ലാസ്‌ വധിക്കപ്പെട്ടപ്പോള്‍ ഫ്രഡറിക്‌ ഢ അധികാരം തിരിച്ചുപിടിച്ചു. 1485-ൽ മത്തിയാസ്‌ കോർവിനസ്‌, ഫ്രഡറിക്കിനെ തോല്‌പിച്ചു തന്റെ പുത്രനായ മാക്‌സെമിലിയനെ ജർമന്‍ രാജാവാക്കി വാഴിച്ചു (1486). ഫ്രഡറിക്കിന്റെ നിര്യാണത്തെ (1493) ത്തുടർന്ന്‌ ഹാപ്‌സ്‌ബെർഗ്‌ രാജ്യം മുഴുവന്‍ മാക്‌സെമിലിയന്‍ ക (1459-1519)-ന്‌ അധീനമായി. സ്റ്റീറിയ, കരിന്തിയ, കാർണിയോല, റ്റിറോളിന്റെ ചില ഭാഗങ്ങള്‍ എന്നിവ ചേർത്ത്‌ ആസ്റ്റ്രിയയെ അദ്ദേഹം ശക്തമായ രാഷ്‌ട്രം ആക്കി. വെള്ളി, ചെമ്പ്‌ എന്നിവ സുലഭമായി ഖനനം ചെയ്യാമായിരുന്ന റ്റിറോളായിരുന്നു ജർമനിക്കും ഇറ്റലിക്കും ഇടയിൽക്കിടന്ന തന്ത്രപ്രധാനമായ പ്രദേശം. അദ്ദേഹം ഈ പ്രദേശം തന്റെ ആസ്ഥാനമായി തിരഞ്ഞെടുത്തു. ഹാപ്‌സ്‌ബെർഗ്‌വംശത്തിന്റെ പ്രതാപം വർധിപ്പിക്കാന്‍ അദ്ദേഹം പല പരിപാടികളും നടപ്പിൽ വരുത്തി. തന്റെ പുത്രന്‍ ഫിലിപ്പിനെക്കൊണ്ട്‌ കസ്റ്റീലിലെയും അരഗോണിലെയും രാജകുമാരി ജൊവാനെ അദ്ദേഹം വിവാഹം കഴിപ്പിച്ചു. തത്‌ഫലമായി സ്‌പെയിനിന്റെയും യൂറോപ്പിലും അമേരിക്കയിലുമുള്ള സ്‌പാനിഷ്‌ പ്രദേശങ്ങളുടെയും അവകാശം ഹാപ്‌സ്‌ബെർഗ്‌ വംശക്കാർക്ക്‌ ലഭിക്കാനിടയായി.
1519-ൽ മാക്‌സെമിലിയന്‍ അന്തരിച്ചപ്പോള്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പൗത്രനായ ചാള്‍സ്‌ (സ്‌പെയിനിലും നെതർലന്‍ഡ്‌സിലും ഭരണാധികാരിയായിരുന്നു.) ആസ്റ്റ്രിയന്‍ പ്രദേശത്തിന്റെ ഉടമയായി. 1521-ലെ വേംസ്‌ വിഭജനപ്രകാരം ചാള്‍സ്‌ ഢ ചക്രർത്തിയായി ത്തീർന്നതിനാൽ ആസ്റ്റ്രിയ, സ്റ്റീറിയ, കരിന്തിയ, കാർണിയോല എന്നിവയുടെ ഭരണം സഹോദരന്‍ ഫെർഡിനന്റ്‌ ക-നെ ഏല്‌പിച്ചുകൊടുത്തു.
ഫെർഡിനന്‍ഡ്‌ ക (1521-64). 1522-ലെ ബ്രസൽസ്‌ വിഭജനംമൂലം, റ്റിറോള്‍, വൊർലാന്റെ, സ്റ്റഥാൽട്ടർ എന്നിവയും ഫെർഡിനന്‍ഡിന്‌ ലഭിച്ചു. ഇതുമൂലം ശക്തരായിത്തീർന്ന ഹാപ്‌സ്‌ബെർഗ്‌ വംശക്കാർ രണ്ട്‌ ശാഖകളായി (ആസ്റ്റ്രിയന്‍-സ്‌പാനിഷ്‌ശാഖകള്‍) പിരിഞ്ഞു. (നോ: സ്‌പെയിന്‍-ചരിത്രം). ബൊഹീമിയ, ഹങ്കറി എന്നീ രാജ്യങ്ങളിലെ രാജാവായ ലൂയി കക 1526-ലെ മോഹക്‌സ്‌യുദ്ധത്തിൽ വധിക്കപ്പെട്ടപ്പോള്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ രാജ്യം 1515-ലെ സന്ധിവ്യവസ്ഥപ്രകാരം ആസ്റ്റ്രിയയോടു ചേർക്കപ്പെട്ടു. ബൊഹീമിയന്‍ പ്രഭുക്കന്മാരോട്‌ രമ്യതയിൽ പെരുമാറി അവരുടെ സഹായത്തോടെ ഹങ്കറിക്കാരെ കീഴിലാക്കാന്‍ ഫെർഡിനന്‍ഡിനു കഴിഞ്ഞു. തുർക്കികളുമായി ഹാപ്‌സ്‌ബെർഗ്‌ രാജാക്കന്മാർ നിരന്തരയുദ്ധത്തിലേർപ്പെട്ടു. 1551-ൽ റോമന്‍ രാജാവായ അദ്ദേഹം 1556-ൽ റോമാ ചക്രവർത്തിയായി; മതനവീകരണപ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ അലകള്‍ ആസ്റ്റ്രിയയിലും വന്നലച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാലശേഷം ആസ്റ്റ്രിയന്‍ പ്രദേശങ്ങളുടെ അവകാശി പുത്രനായ മാക്‌സെമിലിയന്‍ കക ആയി.
മാക്‌സെമിലിയന്‍ കക (1564-76)-ന്റെ കാലത്ത്‌ ജനങ്ങളിൽ ഭൂരിപക്ഷംപേരും പ്രാട്ടസ്റ്റന്റുകാരായിത്തീർന്നു. 1567-ൽ തുർക്കികളെ നേരിടാന്‍ ജനങ്ങളുടെ സഹായം തേടിയതിനെത്തുടർന്ന്‌ പ്രാട്ടസ്റ്റാന്റുമതവിഭാഗക്കാർക്ക്‌ ചില ആനുകൂല്യങ്ങള്‍ ചെയ്‌തുകൊടുക്കാന്‍ അദ്ദേഹം നിർബന്ധിതനായി. റൂഡോള്‍ഫ്‌ കക-ഉം മത്തിയാസും. 1576-ൽ ആസ്റ്റ്രിയന്‍ ഭരണാധികാരിയായ റൂഡോള്‍ഫ്‌ കക പ്രാട്ടസ്റ്റന്റുകാർക്ക്‌ വഴങ്ങിക്കൊടുത്തില്ല. ട്രാന്‍സിൽവേനിയയിലെ ജനങ്ങളിലധികവും ലൂഥറന്മാരും കാൽവിനിസ്റ്റുകളുമായിരുന്നു. കത്തോലിക്കാമതം അടിച്ചേല്‌പിക്കാന്‍ ഈ രാജാവ്‌ ശ്രമിച്ചതിനെത്തുടർന്ന്‌ അവിടെ വമ്പിച്ച കലാപമുണ്ടായി. 1605-ൽഅവർ റൂഡോള്‍ഫിനു പകരം ഇസ്റ്റവാന്‍ ബോക്‌സ്‌കെയെ അവരുടെ രാജകുമാരനായി തിരഞ്ഞെടുത്തു. ആ പ്രതിസന്ധി തരണം ചെയ്യാന്‍ റൂഡോള്‍ഫ്‌ കക-നെ മാറ്റി സഹോദരനായ മത്തിയാസിനെ ഭരണാധികാരിയാക്കി. റൂഡോള്‍ഫും മത്തിയാസും തമ്മിലുള്ള മത്സരം 1612-ൽ റൂഡോള്‍ഫ്‌ നിര്യാതനാവുന്നതുവരെ നിലനിന്നു. 1618-ൽ മത്തിയാസും അന്തരിച്ചു.
ഫെർഡിനന്റ്‌ III. ബൊഹീമിയയിൽ പ്രാട്ടസ്റ്റന്റുകാരും കത്തോലിക്കരും തമ്മിൽ സംഘർഷത്തിലായിരുന്നു. 1620-ൽ ബവേറിയയിലെ മാക്‌സെമിലിയന്‍ ഫെർഡിനന്റിന്റെ സഹായത്തോടെ ബൊഹീമിയയിലെ പ്രാട്ടസ്റ്റന്റുകാരെ തോല്‌പിച്ചു. ഈ യുദ്ധമാണ്‌ ത്രിംശതിയുദ്ധത്തിലെ ആദ്യത്തെ സംഭവം.1637-ൽ ഫെർഡിനന്റ്‌ II-നെത്തുടർന്ന്‌ ഫെർഡിനന്റ്‌ III ആസ്റ്റ്രിയന്‍ ഭരണാധികാരിയായി. ത്രിംശതിയുദ്ധത്തിന്‌ അന്ത്യംകുറിച്ച വെസ്റ്റ്‌ഫേലിയസന്ധിയുണ്ടായത്‌ ഫെർഡിനന്റ്‌ കകക-ന്റെ കാലത്താണ്‌. ഫെർഡിനന്റ്‌ III-ന്റെ പുത്രനായിരുന്നു ലിയപോള്‍ഡ്‌ ക (1658-1705). ലിയപോള്‍ഡ്‌ ക-ന്റെ പുത്രന്മാരായ ജോസഫ്‌ ക (1705-11), ചാള്‍സ്‌ ഢക (1711-40) എന്നിവരുടെ കാലത്ത്‌ ഫ്രാന്‍സും തുർക്കിയുമായി ആസ്റ്റ്രിയ നിരന്തരം യുദ്ധത്തിലേർപ്പെട്ടു. 1663-നും 1739-നുമിടയ്‌ക്ക്‌ ആസ്റ്റ്രിയ തുർക്കിയുടെമേൽ ചില വിജയങ്ങള്‍ നേടി. വെസ്റ്റ്‌ഫേലിയസന്ധിയോടെ ആൽസേസ്‌ പ്രദേശം ഫ്രാന്‍സിന്‌ ലഭിച്ചു. ഫ്രഞ്ചുകാർ അതിർത്തിയിൽ സൈന്യശേഖരം നടത്തി; അതിനെ അതിജീവിക്കാന്‍ ഇംഗ്ലണ്ട്‌, നെതർലന്‍ഡ്‌ എന്നീ രാജ്യങ്ങളെ ആസ്റ്റ്രിയ കൂട്ടുപിടിച്ചു (മഹാസഖ്യം-Grand Alliance, 1689) 1697-ലെ റിസ്‌വിക്ക്‌ സന്ധിയോടെ ഈ സഖ്യം അവസാനിച്ചു. അത്‌ ഫ്രാന്‍സിലെ ലൂയി തകഢ-ന്റെ പരാജയത്തിൽ കലാശിച്ചു. ഇക്കാലത്ത്‌ ഹാപ്‌സ്‌ബെർഗ്‌ വംശത്തിലെ അവസാനത്തെ രാജാവായ ചാള്‍സ്‌ കക-ന്‌ കുട്ടികളില്ലാതിരുന്നതിനാൽ പിന്തുടർച്ചാവകാശത്തർക്കമുണ്ടായി.
1700-ൽ ചാള്‍സ്‌ II അന്തരിച്ചതിനെത്തുടർന്ന്‌ ഫ്രാന്‍സിലെ ലൂയി XIV തന്റെ പൗത്രനായ ഡ്യൂക്‌ഡിഅന്‍ജൂ(ഫിലിപ്പ്‌ ഢ സ്‌പെയിന്‍) വിനെ സിംഹാസനാരൂഢനാക്കാന്‍ ശ്രമം നടത്തി; അതേസമയം മഹാസഖ്യശക്തികള്‍ ലിയപോള്‍ഡ്‌ ക-ന്റെ ഇളയപുത്രനായ ചാള്‍സിനെ സ്‌പെയിന്‍രാജാവാക്കാന്‍ യത്‌നിച്ചു. പശ്ചിമജർമനി, ഇറ്റലി, നെതർലന്‍ഡ്‌ എന്നീ രാജ്യങ്ങള്‍ യുദ്ധരംഗമായി മാറി. മാൽബറോപ്രഭു, സാവോയിയിലെ യൂജിന്‍ രാജകുമാരന്‍ എന്നിവരുടെ നേതൃത്വത്തിൽ സഖ്യശക്തികള്‍ ആദ്യം ചില വിജയങ്ങള്‍ നേടി. (നോ: സ്‌പാനിഷ്‌ പിന്തുടർച്ചാവകാശ യുദ്ധം) 1711-ൽ ജോസഫ്‌ ക അന്തരിച്ചപ്പോള്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ സഹോദരനായ ചാള്‍സ്‌ ഢക-നെ സ്‌പെയിന്‍ രാജാവാക്കി സഖ്യകക്ഷികള്‍ വാഴിച്ചു. പോളിഷ്‌ പിന്തുടർച്ചാവകാശയുദ്ധ (1733-35) കാലത്തു ഫ്രാന്‍സ്‌, സ്‌പെയിന്‍, സാർഡീനിയ എന്നീ രാജ്യങ്ങളുമായി ആസ്റ്റ്രിയ പല യുദ്ധത്തിലുമേർപ്പെട്ട്‌ പരാജിതയായി. വിയന്നസന്ധി (1735-38) അനുസരിച്ച്‌ നേപ്പിള്‍സും സിസിലിയും ആസ്റ്റ്രിയയ്‌ക്ക്‌ നഷ്‌ടമായി; പകരം പാർമ, പ്യാസെന്‍സ എന്നിവ ലഭിച്ചു. ത്രിംശതിയുദ്ധത്തിനും ചാള്‍സ്‌ ഢക-ന്റെ നിര്യാണ(1740)ത്തിനുമിടയ്‌ക്ക്‌ ആഭ്യന്തരമായി ആസ്റ്റ്രിയ സാരമായ പുരോഗതി കൈവരിച്ചു.
മറിയാ തെറീസ. 1740 ഒ.-ൽ ചാള്‍സ്‌ VI അന്തരിച്ചപ്പോള്‍ പുരുഷസന്താനങ്ങളില്ലായിരുന്നതിനാൽ പുത്രി മറിയാ തെറീസ രാജ്ഞിയായിത്തീർന്നു. ബവേറിയയിലെ ചാള്‍സ്‌ ആൽബർട്‌ മറിയാ തെറീസയുടെ സ്വത്തുക്കളിൽ അവകാശവാദമുന്നയിച്ചു. പ്രഷ്യയിലെ ഫ്രഡറിക്‌ കക 1741 ഏ.-ൽ മോൽവിറ്റ്‌സിൽവച്ച്‌ ആസ്റ്റ്രിയരെ തോല്‌പിച്ചതോടെ, ആൽബർട്‌ തന്റെ വാദം ഉറപ്പിച്ചു.; ആസ്റ്റ്രിയന്‍ പിന്തുടർച്ചാവകാശയുദ്ധം ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്‌തു. ഫ്രാന്‍സിന്റെ യുദ്ധം നീണ്ടുനിന്നെങ്കിലും ആസ്റ്റ്രിയ മറ്റു നാവിക ശക്തികളുടെ സഹായത്തോടെ ദക്ഷിണ നെതർലന്‍ഡും ഇറ്റലിയുടെ പല ഭാഗങ്ങളും എയ്‌ലാഷഫേൽ (1748 ഒ.) സന്ധിയോടെ തിരിച്ചെടുത്തു. സപ്‌തവത്സരയുദ്ധാനന്തരം (1756-63) പ്രഷ്യയും ആസ്റ്റ്രിയയും തമ്മിൽ ജർമനിക്കുവേണ്ടി നിരന്തരയുദ്ധം ആരംഭിച്ചു. 1771 ജൂല.-ൽ ആസ്റ്റ്രിയ തുർക്കിയുമായി സന്ധിചെയ്‌ത്‌ യുദ്ധം അവസാനിപ്പിച്ചു. പോളണ്ട്‌ വിഭജനംമൂലം (1772 ആഗ.) ഗെലീഷ്യ, ലോഡോമിറിയ എന്നിവ ആസ്റ്റ്രിയയ്‌ക്ക്‌ ലഭിച്ചു. മോള്‍ഡാവിയയിൽനിന്ന്‌ ബ്യുകോവിനയും ഇക്കാലത്ത്‌ ആസ്റ്റ്രിയയ്‌ക്കു ലഭിച്ചു. മറിയാ തെറീസയ്‌ക്കുശേഷം ജോസഫ്‌ കക (1780-90), ലിയപോള്‍ഡ്‌ കക (1790-92) എന്നിവർ രാജ്യം ഭരിച്ചു.
ഫ്രഞ്ചുവിപ്ലവകാലത്തെ യുദ്ധങ്ങള്‍ (1792-1801) നടന്നപ്പോള്‍ ആസ്റ്റ്രിയയ്‌ക്ക്‌ ചില വിഷമതകള്‍ നേരിട്ടു. 1804-ൽ നെപ്പോളിയന്‍ ബോണൊപ്പാർട്ട്‌ ഫ്രഞ്ച്‌ ചക്രവർത്തിയായതോടെ വിശുദ്ധ റോമാസാമ്രാജ്യത്തിന്റെ അസ്‌തിത്വം പരുങ്ങലിലായി. ആ അവസരമുപയോഗിച്ച്‌ ഫ്രാന്‍സിസ്‌ ആസ്റ്റ്രിയന്‍ ചക്രവർത്തി സ്ഥാനം നേടിയെടുക്കുകയും 1805-ൽ റഷ്യ, ഇംഗ്ലണ്ട്‌ എന്നീ രാജ്യങ്ങളുമായി കൂട്ടുചേർന്ന്‌ ഫ്രാന്‍സിനോടെതിരിടുകയും ചെയ്‌തു. യുദ്ധത്തിൽ ആസ്റ്റ്രിയ വിജയിച്ചില്ല; ഷോണ്‍ബ്രണ്‍സന്ധി(1809 ഒ. 14)യോടെ യുദ്ധം അവസാനിപ്പിച്ചു.
.jpg.jpg)
മെറ്റെർണിക്ക്‌. മെറ്റെർണിക്ക്‌ ആസ്റ്റ്രിയന്‍ വിദേശകാര്യമന്ത്രിയായതോടെയാണ്‌ (1821) ആസ്റ്റ്രിയ വീണ്ടും പ്രബലമാകാന്‍ തുടങ്ങിയത്‌. വിയന്ന കരാറിലെ നിശ്ചയം അനുസരിച്ച്‌ പല പ്രദേശങ്ങളും ആസ്റ്റ്രിയയ്‌ക്ക്‌ പുതുതായി ലഭിച്ചു. വിദേശനയംമൂലം മെറ്റെർണിക്കിന്‌ ആസ്റ്റ്രിയയെ ശക്തമായ ഒരു രാഷ്‌ട്രമാക്കിവാർത്തെടുക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞു; എങ്കിലും ഒടുവിൽ നാട്ടിലുടനീളമുണ്ടായ കലാപങ്ങളെ നേരിടാനാവാതെ അദ്ദേഹത്തിന്‌ നാടുവിട്ടോടേണ്ടിവന്നു. തുടർന്ന്‌ പല ഭരണമാറ്റങ്ങളും ആസ്റ്റ്രിയയിലുണ്ടായി. 1866-ലെ പ്രഗ്‌ കരാർ മൂലം ജർമന്‍ നേതൃത്വം ആസ്റ്റ്രിയയ്‌ക്ക്‌ നഷ്‌ടമായി. ആസ്റ്റ്രിയ-ഹങ്കറി. 1867 മുതൽ 1918 വരെ ഈ സാമ്രാജ്യം നിലനിന്നു. ദ്വിരാജഭരണം (Dual Monarchy) എന്ന പേരിലും ഇത്‌ അറിയപ്പെടുന്നു. 1867 ഡി.-ൽ ഒരു മന്ത്രിസഭ ഇവിടെ അധികാരത്തിൽവന്നു. ബ്യൂസ്റ്റ്‌ (1809-1886) നാമമാത്ര ചാന്‍സലറായി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഉപദേശമനുസരിച്ച്‌ ഫ്രാന്‍സിസ്‌ ജോസഫ്‌ ഒരു ജനകീയ മന്ത്രിസഭ ഉണ്ടാക്കി. പല ഭരണപരിഷ്‌കാരങ്ങള്‍ക്കും ഇവർ ആരംഭമിട്ടു. ചെക്ക്‌പൗരന്മാരെ പല അവകാശവാദങ്ങളിൽനിന്നും മാറ്റി നിറുത്തിയിരുന്നതിനാൽ അവരുടെയിടയിൽ അസംതൃപ്‌തി ഉണ്ടായി. ഹങ്കറിക്ക്‌ ലഭിച്ചതുപോലെ അവർക്കും ആനുകൂല്യം ലഭിക്കണമെന്ന്‌ അവർ വാദിച്ചു. ഫ്രാങ്കോ-ജർമന്‍യുദ്ധം ഈ കാലത്തുണ്ടായി. 1871-ലെ ചെക്കു പ്രതിസന്ധിയും ആസ്റ്റ്രിയയെ ബാധിച്ചു. 1871 ഫെ. 5-ന്‌ കാള്‍സിങ്‌മണ്ട്‌ പ്രധാനമന്ത്രിയായി ഒരു ഭരണകൂടം നിലവിൽവന്നു; അന്‍ഡ്രാസി ന. 14-ന്‌ വിദേശകാര്യമന്ത്രിയായി അധികാരമേറ്റെടുത്തു. ഹങ്കേറിയന്‍ പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ക്കു മുന്‍തൂക്കം നല്‌കി വിദേശകാര്യം നിയന്ത്രിച്ച പുതിയ വിദേശകാര്യമന്ത്രിയുമായി ഫ്രാന്‍സിസ്‌ ജോസഫ്‌ രാജാവ്‌ ഇടഞ്ഞു. 1879 ഒ.-ൽ ഉണ്ടായ ആസ്റ്റ്രാ-ജർമന്‍ സഖ്യ പ്രകാരം ആസ്റ്റ്രിയ ജർമന്‍ ഭാഗത്തേക്ക്‌ ചാഞ്ഞു. 1879 ആഗ.-ൽ ടാഫ്‌ പ്രധാനമന്ത്രിയായി; ഈ കാലത്താണ്‌ ആസ്റ്റ്രിയ-ഹംഗറി ശക്തി പ്രാപിച്ചത്‌ 1793 മുതൽ അദ്ദേഹം ആ പദവി വഹിച്ചു; തുടർന്ന്‌ രാജ്യം നിയന്ത്രിച്ച ബെദേനി 1897 ന. 28 വരെ ആ സ്ഥാനത്തു തുടർന്നു. ഏണസ്റ്റ്‌മോണ്‍കോർബർ 1900 മുതൽ 4 വർഷക്കാലം പ്രധാമന്ത്രിസ്ഥാനം വഹിച്ചു. പ്രായപൂർത്തി വോട്ടവകാശത്തിനുള്ള നിയമം ആസ്റ്റ്രിയയിൽ അവതരിപ്പിച്ചത്‌ കോർബറെത്തുടർന്ന്‌ പ്രധാമന്ത്രിയായ ഗോട്ട്‌ഷ്‌ ആയിരുന്നു; അതുപാസാക്കി എടുത്തത്‌ ഫ്രയർഫൊണ്‍ ബെക്കായിരുന്നു. 1907-ലെ പൊതു തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ക്രിസ്റ്റ്യന്‍ സോഷ്യലിസ്റ്റുകളും സോഷ്യൽ ഡെമോക്രാറ്റുകളും ഭൂരിപക്ഷമുള്ള കക്ഷികളായി മാറി. ഒരു മാർക്‌സിസ്റ്റ്‌-ക്ലരിക്കലിസ്റ്റ്‌ പൗരോഹിത്യകൂട്ടുമുന്നണിയുടെ ശക്തിയിൽ അഭയം തേടേണ്ടിവന്നു ഹാപ്‌സ്‌ബെർഗ്‌ രാജാക്കന്മാർക്ക്‌. റഷ്യയും ജപ്പാനും തമ്മിൽ നടന്ന യുദ്ധ(1904-05)ത്തിൽ റഷ്യതോറ്റതോടെ അവിടെ നിന്നുള്ള ആക്രണഭീതി ആസ്റ്റ്രിയ- ഹങ്കറിക്കില്ലാതായി. ബോസ്‌നിയന്‍ പ്രശ്‌നം ആസ്റ്റ്രിയയ്‌ക്കൊരു തീരാവ്യാധിയായി.
ഒന്നാം ലോകയുദ്ധം. 1914 ജൂണ്‍ 28-ന്‌ ഫ്രാന്‍സിസ്‌ ജോസഫ്‌ രാജാവിന്റെ അനന്തരവനായ ഫ്രാന്‍സിസ്‌ ഫെർഡിനന്‍ഡിനെ ഒരു ബോസ്‌നിയന്‍ യുവാവ്‌ സരാജെവൊയിൽവച്ച്‌ വധിച്ചു. സെർബിയന്‍ ഗവണ്‍മെന്റ്‌ ഇതിൽ ഇടപെട്ടു എന്നതിന്‌ ആസ്റ്റ്രാ-ഹങ്കേറിയന്‍ ഭരണകൂടത്തിന്‌ തെളിവുകിട്ടിയില്ല; എങ്കിലും ആസ്റ്റ്രിയ സെർബിയയുടെ മേൽ യുദ്ധം പ്രഖ്യാപിച്ചു (1914 ജൂല. 18). ഒന്നാം ലോകയുദ്ധത്തിന്റെ ആരംഭം അങ്ങനെയാണ്‌. ഗെലീഷ്യയിൽ റഷ്യയുമായി അടരാടിയിരുന്ന ആസ്റ്റ്രിയന്‍ സൈന്യത്തെ രക്ഷിച്ചത്‌ ജർമന്‍ ആക്രമണമായിരുന്നു. ഒരു ജർമന്‍ ഉപഗ്രഹമായി അതോടെ ആസ്റ്റ്രിയ-ഹങ്കറി മാറി. 1915 മേയ്‌ 23-ന്‌ ഇറ്റലി ഹങ്കറിയുടെമേൽ യുദ്ധം പ്രഖ്യാപിച്ചു. പോളണ്ടിലെ ജോസഫ്‌ പിൽസുഡ്‌സ്‌കി ആസ്റ്റ്രിയരെ സഹായിച്ചു. 1916 ന. 21-ന്‌ ഫ്രാന്‍സിസ്‌ ജോസഫ്‌ രാജാവ്‌ അന്തരിച്ചു. ചാള്‍സ്‌ (അന്തരിച്ച രാജാവിന്റെ പുത്രന്റെ അനന്തരവന്‍) രാജാവായി; കോർബർ പ്രധാനമന്ത്രിയുമായി. യുദ്ധത്തിൽ വിജയം അസാധ്യമാണെന്നു മനസ്സിലാക്കിയ ചാള്‍സ്‌, രഹസ്യമായി സഖ്യശക്തികളു(Entente Cordiale)മായി കൂട്ടുകെട്ടിന്‌ ശ്രമിച്ചു. 1916 ഡി.
-ൽ കോർബറെ പ്രധാനമന്ത്രിസ്ഥാനത്തുനിന്നും ചാള്‍സ്‌ മാറ്റുകയും പകരം ഒരു ബൊഹീമിയന്‍ പ്രഭുവായ ഗ്രാഫ്‌ ഹെന്‌റിച്ച്‌ ക്ലാം-മാർട്ടിനിക്കിനെ നിയമിക്കുകയും ചെയ്‌തു. ചെക്കുജനത സ്വാതന്ത്യ്രത്തിനുവേണ്ടി മുറവിളികൂട്ടി. ജർമന്‍പിടിയിലകപ്പെട്ട ചാള്‍സിന്‌ അത്‌ സാധ്യമായിരുന്നില്ല. ഉദ്യോഗസ്ഥന്മാരിൽ വിശ്വാസമർപ്പിച്ചിരുന്ന ഏണസ്റ്റ്‌ഫൊണ്‍ സീഡ്‌ലർ 1917 ജൂണിൽ മാർട്ടിനിക്കിനെത്തുടർന്ന്‌ പ്രധാനമന്ത്രിയായി. ഒട്ടോകറും ഗ്രാഫ്‌ സെറിനും, (വിദേശകാര്യമന്ത്രി 1916 ഡി. -1918 ഏ.) സഖ്യകക്ഷികളുമായി സന്ധിസംഭാഷണങ്ങള്‍ നടത്തിക്കൊണ്ടിരുന്നു. 1917 ഒ.-ൽ കപ്പൊറിറ്റൊയിൽവച്ച്‌ ഇറ്റലി തോറ്റു. ബ്രസ്റ്റലിറ്റൊവ്‌സ്‌ക്‌ സന്ധി സംഭാഷണങ്ങളിൽ സെറിന്‍ പങ്കെടുത്തു. 1918-ൽ ക്ലെവന്‍ഷോ ചാള്‍സുമായി രഹസ്യസംഭാഷണം നടത്തി. സെറിന്‍ ഡിസ്‌മിസ്‌ ചെയ്യപ്പെട്ടു; സ്‌പായിലെ ജർമന്‍ കേന്ദ്രത്തിൽ ചാള്‍സ്‌ ക ഹാജരായി. 1918 ആഗ.-ൽ ജർമനിയുടെ പരാജയം ആസ്റ്റ്രിയയ്‌ക്കനുകൂലമായി. ബൊഹീമിയയും സ്ലാവോണിയയും ഉള്‍പ്പെട്ട ഒരു ചെക്കുരാജ്യത്തിനുവേണ്ട അവകാശപത്രിക 1918 ജനു. 6-ന്‌ ചെക്കുജനത പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. ഒ. 16-ന്‌ ആസ്റ്റ്രിയയെ ഒരു ഫെഡറൽ സ്റ്റേറ്റ്‌ ആക്കാന്‍ ചാള്‍സ്‌ സമ്മതിച്ചു. ഒ. 7-ന്‌ വാഴ്‌സായിൽവച്ച്‌ പോളുകള്‍ അവരുടെ സ്വാതന്ത്യ്രം പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ഒ. 28-ന്‌ ചെക്കോസ്ലാവാക്ക്‌ റിപ്പബ്ലിക്ക്‌ നിലവിൽവരികയും ചെയ്‌തു. ഒ. 29 യുഗോസ്ലാവ്‌ രാജ്യവും രൂപം കൊണ്ടു. ജർമന്‍-ആസ്റ്റ്രിയ റിപ്പബ്ലിക്ക്‌ ന. 12-ന്‌ പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ടു. ചാള്‍സ്‌ ഹ സ്ഥാനഭ്രഷ്‌ടനായി; ന. 16-ന്‌ ഹങ്കറി റിപ്പബ്ലിക്കും സ്ഥാപിതമായി. 1919-20-ലെ ദ്രയിനോണ്‍, സെന്റ്‌ ജർമെയിന്‍ സന്ധികള്‍ ആസ്റ്റ്രിയന്‍ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ പതനവും കുറിച്ചു. നോ: ആസ്റ്റ്രിയ; ആസ്റ്റ്രിയന്‍ പിന്തുടർച്ചാവകാശയുദ്ധം
