This site is not complete. The work to converting the volumes of സര്‍വ്വവിജ്ഞാനകോശം is on progress. Please bear with us
Please contact webmastersiep@yahoo.com for any queries regarding this website.
Reading Problems? see Enabling Malayalam
കൃത്രിമ ബീജാധാനം
സര്‍വ്വവിജ്ഞാനകോശം സംരംഭത്തില്‍ നിന്ന്
കൃത്രിമ ബീജാധാനം
Artificial Insemination
ആണ്‍ബീജപൂരിതമായ ശുക്ലം കൃത്രിമമാർഗത്തിലൂടെ ശേഖരിച്ച്‌ നേർപ്പിച്ച്‌ പെണ്‍ജനനേന്ദ്രിയമുഖത്ത്‌ നിക്ഷേപിക്കുന്ന പ്രക്രിയ. കൃത്രിമ ബീജാധാനത്തിന്റെ ഉദ്ദേശ്യം പ്രത്യുത്‌പാദനം മാത്രമാണ്‌. ചരിത്രം. കുതിരക്കമ്പക്കാരും നല്ല ആകാരസൗഷ്‌ഠവവും കായബലവും ഉള്ള കുതിരകളുടെ ഉടമസ്ഥതയിൽ അഭിമാനംകൊണ്ടിരുന്നവരുമായ അറബികള്‍ തങ്ങളുടെ കുതിരപ്പറ്റത്തിൽ നല്ല പാരമ്പര്യമുള്ള കുതിരകളെ ജനിപ്പിക്കാന്‍ നല്ല ആണ്‍കുതിരകളിൽനിന്ന്‌ ശുക്ലം ശേഖരിച്ച്‌ പെണ്‍കുതിരകളിൽ കൃത്രിമമാർഗങ്ങളിലൂടെ നിക്ഷേപിക്കുകയും അങ്ങനെ പുതിയ ഒരു നല്ല തലമുറയെ ഉണ്ടാക്കുകയും ചെയ്‌തിരുന്നു എന്ന്‌ സൂചനകളുണ്ട്‌. ആദ്യമായി ശാസ്‌ത്രീയമാർഗങ്ങളിലൂടെ കൃത്രിമബീജാധാനം വിജയകരമായി നടത്തിയെടുത്തത്‌ ഇറ്റലിയിലെ സ്‌പല്ലന്‍സാനി എന്ന ശാസ്‌ത്രജ്ഞനായിരുന്നു. 1784-ൽ ഇദ്ദേഹം കൃത്രിമബീജാധാനം വഴി നായ്‌ക്കുട്ടികളെ ജനിപ്പിച്ചു. ഫ്രാന്‍സിൽ 1890-ൽ റപ്പിക്കറ്റ്‌ എന്ന വെറ്ററിനറി ഡോക്‌ടർ കുതിരകളിൽ കൃത്രിമബീജാധാനം പ്രജനനാവശ്യത്തിന്‌ ഉപയോഗയോഗ്യമാക്കി. അതിനെത്തുടർന്ന്‌ 1902-ൽ ഡെന്‍മാർക്കിൽ സാന്റ്‌, സീ സോർട്ട്‌ എന്നീ ശാസ്‌ത്രജ്ഞരും കുതിരകളിൽത്തന്നെ ആ രീതി ഉപയോഗിച്ച്‌ പ്രജനനം പ്രാവർത്തികമാക്കി. റഷ്യയിലെ ഇവാനോവ്‌ എന്ന ശാസ്‌ത്രജ്ഞന്‍ 1899-ൽ കന്നുകാലികളിലും ചെമ്മരിയാടിലും കൃത്രിമബീജാധാനം മുഖേനയുള്ള പ്രജനനം ഫലപ്രദമായി നിർവഹിച്ചു. തുടർന്ന്‌ 1930-നോടടുത്ത കാലത്ത്‌ ദശലക്ഷത്തോളം പശുക്കളെയും ചെമ്മരിയാടുകളെയും റഷ്യയിൽ കൃത്രിമ ബീജാധാനത്തിനു വിധേയമാക്കുകയുണ്ടായി. സോറന്‍സണ്‍ 1938-ൽ ഡെന്മാർക്കിലും ഹണ്ടേർസണ്‍ 1931-ൽ അമേരിക്കയിലും സ്റ്റ്യൂവാർക്ക്‌ 1942-ൽ ബ്രിട്ടനിലും വിവിധ വളർത്തുമൃഗങ്ങളിൽ കൃത്രിമബീജാധാനത്തെ സംബന്ധിച്ച പഠനനിരീക്ഷണങ്ങള്‍ നടത്തുകയുണ്ടായി. മൃഗങ്ങളിലെ പ്രജനനത്തെയും കൃത്രിമബീജാധാനത്തെയുംക്കുറിച്ചുള്ള ആദ്യ അന്താരാഷ്‌ട്ര സമ്മേളനം 1948-ൽ മിലാനിൽ നടന്നു. ഭാരതത്തിലാകട്ടെ ആദ്യമായി കൃത്രിമബീജാധാനംമൂലമുള്ള പ്രജനനത്തിനു തുടക്കംകുറിച്ചത്‌ 1939-ൽ മൈസൂറിൽ സമ്പത്‌കുമാർ എന്ന വ്യക്തിയാണ്‌. തുടർന്ന്‌ ഇന്ത്യന്‍ വെറ്ററിനറി റിസർച്ച്‌ ഇന്‍സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിലെ ഭട്ടാചാര്യയും കൂട്ടരും കൃത്രിമബീജാധാനം മുഖേനയുള്ള പ്രജനനം ഉത്തമമാണെന്നു മനസ്സിലാക്കുകയും ചെയ്‌തു. 1948 മുതൽ 1954 വരെയുള്ള കാലഘട്ടത്തിൽ വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ ഈ രീതി പ്രായോഗികമാക്കുകയുണ്ടായി. എന്നാൽ 1951-നും 56-നും ഇടയ്‌ക്ക്‌ പ്രഥമ പഞ്ചവത്സരപദ്ധതിയുടെ ഭാഗമായി കന്നുകാലി സമ്പത്ത്‌ വർധിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നടപ്പാക്കിയ കീ വില്ലേജ്‌ പദ്ധതിയോടെയാണ്‌ കൃത്രിമബീജാധാനം മുഖേനയുള്ള പ്രജനനത്തിന്‌ വ്യാപകത്വം ലഭിച്ചത്‌. മേന്മകള്‍.
i. ചെറുകിട കർഷകർക്ക്‌ തങ്ങളുടെ പശു, എരുമ, പെണ്ണാട്‌, പെണ്‍പന്നി എന്നിവയുടെ ഗർഭധാരണത്തിനു യഥാക്രമം വിത്തുകാള. പോത്ത്‌, മുട്ടനാട്‌, ആണ്‍പന്നി എന്നിവയെ തീറ്റിപ്പോറ്റേണ്ട അനാവശ്യച്ചെലവ്‌ ഒഴിവാക്കാന്‍ ഈ രീതി സഹായകരമായിരിക്കും.
ii. പാരമ്പര്യഗുണത്തോടുകൂടിയ മൃഗങ്ങളുടെ ജനനദ്രവ്യം വളരെക്കാലം ഗാഢശീതീകരണംമൂലം സൂക്ഷിക്കാവുന്നതിനാൽ, ദീർഘകാലത്തേക്ക്‌ ആ വിത്തുമൃഗങ്ങളുടെ പാരമ്പര്യം നിലനിർത്താന്‍ ഈ രീതി സഹായകമാണ്‌.
iii.നല്ല പാരമ്പര്യത്തോടുകൂടിയ ആണ്‍മൃഗത്തിന്‌ ഏതെങ്കിലും കാരണവശാൽ ഇണചേരാന്‍ കഴിയാതെവന്നാലും വൈദ്യുതിയുടെ സഹായത്താൽ അതിന്റെ ശുക്ലം ശേഖരിച്ച്‌ കൃത്രിമബീജാധാനത്തിന്‌ ഉപയോഗയോഗ്യമാക്കാവുന്നതിനാൽ നല്ല ജനനദ്രവ്യം നഷ്‌ടപ്പെടുന്നതിന്‌ ഇടയാക്കുന്നില്ല.
iv. സങ്കരവർഗോത്‌പാദനം, വർഗശ്രണീകരണം എന്നിവയ്‌ക്ക്‌ വലുപ്പംകൂടിയ ആണ്‍മൃഗങ്ങളെ വലുപ്പം കുറഞ്ഞ പെണ്‍മൃഗങ്ങളിൽ ഇണചേർപ്പിച്ചാൽ പൊരുത്തക്കേട്‌ ഉണ്ടാകാറുണ്ട്‌. കൃത്രിമബീജാധാനം ഈ പൊരുത്തക്കേടിനു പരിഹാരമായി വരുന്നു. v. ലൈംഗികരോഗങ്ങള്‍ പിടിപെടാനുള്ള സാധ്യത തീരെ ഇല്ലാതാകുന്നു.
vi. ഒരു വിത്തുകാളയിൽനിന്ന്‌ ഒരേ സമയത്ത്‌ അനവധി കിടാരികളെ ലഭ്യമാക്കാന്‍ സാധിക്കുന്നതിനാൽ സന്തതിപരീക്ഷണം നടത്താന്‍ എളുപ്പമുണ്ട്‌.
vii. ഒരു രാജ്യത്ത്‌ വളർത്തിവരുന്ന നല്ല പാരമ്പര്യഗുണമുള്ള മൃഗങ്ങളെ ഇറക്കുമതി ചെയ്യാതെ അവയിൽ നിന്നു ശേഖരിച്ച ശീതീകരിച്ച ശുക്ലം ഇറക്കുമതി ചെയ്‌തു പ്രജനനത്തിന്‌ ഉപയോഗിക്കാന്‍ ഈ രീതി സഹായിക്കുന്നു. വിവിധഘട്ടങ്ങള്‍. ശുക്ലം ശേഖരിക്കൽ, ശുക്ലപരിശോധന, ശുക്ലം നേർപ്പിക്കൽ, ബീജാധാനം എന്നിവയാണ്‌ കൃത്രിമബീജാധാനത്തിന്റെ വിവിധ ഘട്ടങ്ങള്‍.
I.ശുക്ലം ശേഖരിക്കൽ. ആണ്‍ വർഗത്തിൽപ്പെട്ട മൃഗങ്ങളിൽനിന്ന്‌ ശുക്ലം ശേഖരിക്കുന്നതിന്‌ താഴെപ്പറയുന്നരീതികള്‍ അവലംബിക്കാറുണ്ട്‌:
i. കൃത്രിമയോനിയിൽ ശുക്ലം ശേഖരിക്കൽ; ii. വൈദ്യുതി ഉപയോഗിച്ചുള്ള ഉത്തേജനം; iii. ആന്തര ജനനേന്ദ്രിയങ്ങളുടെ തിരുമ്മൽ.
i. കൃത്രിമയോനിയിൽ ശുക്ലം ശേഖരിക്കൽ. ഈ രീതിയാണ്‌ ശുക്ലശേഖരണത്തിന്‌ സാധാരണയായി അവലംബിച്ചുവരുന്നത്‌. കൃത്രിമയോനി എന്നതുകൊണ്ട്‌ ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്‌ ഗാഢറബ്ബറിനാൽ നിർമിതമായ ഒരു വൃത്തസ്‌തംഭവും അതിനുള്ളിൽ ഘടിപ്പിക്കുന്ന നേർത്ത റബ്ബറിനാൽ നിർമിതമായ ഒരു പാളിയും ചേർന്ന ഉപകരണമാണ്‌. ഉള്ളിലുള്ള റബ്ബർപാളി പുറമേയുള്ള സിലിന്‍ഡറിന്റെ രണ്ടഗ്രങ്ങളിലും മേല്‌പോട്ടായി ഘടിപ്പിച്ച്‌ മേല്‌പറഞ്ഞ രണ്ടിനും ഇടയ്‌ക്ക്‌ ഒരു ശൂന്യസ്ഥലം ജന്യമാക്കും. സിലിണ്ടറിന്റെ ഒരു ഭാഗത്ത്‌ ഇളംചൂടുള്ള വെള്ളം നിറയ്‌ക്കുന്നതിന്‌ ഉതകത്തക്കവിധത്തിലുള്ള സംവിധാനം ഉണ്ടായിരിക്കും. മേല്‌പറഞ്ഞ കൃത്രിമയോനിയുടെ ഒരു അഗ്രത്ത്‌ ഒരു റബ്ബർ കോണും അതിന്റെ അഗ്രത്ത്‌ അടയാളപ്പെടുത്തിയ ഒരു ഗ്ലാസ്‌ ട്യൂബും ഘടിപ്പിച്ചിരിക്കും. പുറത്തുള്ള റബ്ബർ സിലിണ്ടറിനും അകത്തുള്ള നേർത്ത റബ്ബർപാളിക്കും ഇടയ്‌ക്ക്‌ മേല്‌പറഞ്ഞ വെള്ളം നിറയ്‌ക്കുന്നതിനുള്ള സംവിധാനത്തിൽക്കൂടി ചൂടുള്ള വെള്ളം നിറച്ച്‌ അകത്ത്‌ 40ºC മുതൽ 46ºC വരെ ചൂടുണ്ടാകാനുള്ള സംവിധാനം ചെയ്യേണ്ടതാണ്‌. അകത്തുള്ള പാളിയുടെ അകവശത്ത്‌ വെള്ളവാസലൈന്‍ പുരട്ടി മയപ്പെടുത്തേണ്ടതാണ്‌. എന്നാൽ ആ വാസലൈന്‍ കോണിനോടു തൊട്ടടുത്തുള്ള ഭാഗത്ത്‌ പുരളാതെ സൂക്ഷിക്കേണ്ടതുണ്ട്‌. വിവിധ വർഗത്തിൽപ്പെട്ട മൃഗങ്ങള്‍ക്ക്‌ അവയുടെ വലുപ്പത്തിനനുസൃതമായി കൃത്രിമയോനിയുടെ നീളവും വ്യാപ്‌തവും ക്രമീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. വിത്തുകാളകള്‍, പോത്ത്‌, ആണ്‍കുതിര എന്നിവയ്‌ക്ക്‌ വലുപ്പം കൂടിയ കൃത്രിമയോനി വേണ്ടിവരുമ്പോള്‍ കോലാട്‌, ചെമ്മരിയാട്‌ എന്നിവയ്‌ക്ക്‌ വലുപ്പം കുറഞ്ഞ കൃത്രിമയോനി മതിയാകും. ശുക്ലശേഖരണത്തിനു മുന്നോടിയായി ആണ്‍മൃഗത്തിനു ലൈംഗികോത്തേജനം പ്രദാനം ചെയ്യാന്‍ അതു കാണത്തക്കവിധം ഒരു പെണ്‍മൃഗത്തെ കെട്ടിനിർത്തേണ്ടതാണ്‌. പ്രസ്‌തുത പെണ്‍മൃഗത്തിന്റെ അടുത്തേക്ക്‌ ആണിനെ ആനയിക്കണം. കൃത്രിമയോനി അതിനു മുമ്പായി തയ്യാറാക്കി വയ്‌ക്കേണ്ടതാണ്‌. ലൈംഗിക സംയോഗത്തിന്‌ ആണ്‍മൃഗം പെണ്‍മൃഗത്തിന്റെ മുകളിലേക്കു ചാടുമ്പോള്‍ ആണ്‍മൃഗത്തിന്റെ ലിംഗം കൃത്രിമയോനിയിലേക്കു നയിക്കുന്നു. അത്തരുണത്തിൽ പ്രകൃത്യാ ഉള്ള ഇണചേരൽ മാതിരി ശുക്ലം സ്‌ഖലനം ചെയ്യപ്പെടുന്നതും അത്‌ കൃത്രിമയോനിയുടെ മുന്‍ഭാഗത്തും ഗ്ലാസ്‌ ട്യൂബിലും ശേഖരിക്കപ്പെടുന്നതുമാണ്‌.
ii. വൈദ്യുതി ഉപയോഗിച്ചുള്ള ഉത്തേജനം. ഈ രീതി അത്ര സാധാരണമല്ല. വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലൈംഗിക സംയോഗത്തിന്‌ കഴിവില്ലാത്തതും എന്നാൽ പാരമ്പര്യഗുണങ്ങള്‍ അധികമായുള്ളതുമായ മൃഗങ്ങളുടെ ജനനദ്രവ്യം ശേഖരിച്ച്‌ ഉപയോഗയോഗ്യമാക്കാന്‍ ഈ രീതി അവലംബിക്കാറുണ്ട്‌. മലദ്വാരത്തിൽക്കൂടി വന്‍കുടലിൽ രണ്ട്‌ ഇലക്‌ട്രാഡുകള്‍ കടത്തി സേക്രൽ, പെൽവിക്‌ ഞരമ്പുകളെ ഉത്തേജിപ്പിച്ചുള്ള ശുക്ലശേഖരണം സാധിക്കുന്നു.
iii. ആന്തരജനനേന്ദ്രിയം തിരുമ്മൽ. വിത്തുകാളകളിൽ നിന്ന് ശുക്ലം ശേഖരിക്കാന്‍ ഈ രീതി ചില അവസരങ്ങളിൽ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. വന്‍കുടലിലേക്ക്‌ കൈകടത്തി ആന്തരജനനേന്ദ്രിയങ്ങള്‍ തടവി ഉത്തേജിപ്പിച്ച്‌ ശുക്ലം ശേഖരിക്കാന്‍ ഈ മാർഗം ഉപയുക്തമാണ്‌.
II. ശുക്ലപരിശോധന. ശുക്ലത്തിൽ അടങ്ങിയിട്ടുള്ള ബീജത്തിന്റെ സംഖ്യ, അവയുടെ ചലനശേഷി, അവയിൽ പ്രകടമാകുന്ന വ്യതിയാനങ്ങള്‍ എന്നിവ ഉത്‌പാദനശേഷിയെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. അതിനാൽ ബീജങ്ങളുടെ വിവിധ ഗുണങ്ങള്‍ പരിശോധിച്ച്‌ കൃത്രിമബീജാധാനത്തിന്‌ ഉത്തമമാണോ, അല്ലയോ എന്നു തിട്ടപ്പെടുത്തുകയാണ്‌ ശുക്ലപരിശോധനയുടെ ഉദ്ദേശ്യം.
III. ശുക്ലം നേർപ്പിക്കൽ. അനേകം ദശലക്ഷം ബീജങ്ങളാൽ പൂരിതമാണ്‌ ഓരോ സ്‌ഖലനത്തിലും ലഭ്യമാകുന്ന ശുക്ലം. എന്നാൽ പ്രത്യുത്‌പാദനത്തിന്‌ ഇത്രത്തോളം ബീജങ്ങള്‍ ആവശ്യമില്ല. ആയതിനാൽ ഒരു പ്രാവശ്യം ശേഖരിക്കപ്പെടുന്ന ശുക്ലത്തെ നേർപ്പിച്ചാൽ അത്‌ വളരെ അധികം പെണ്‍മൃഗങ്ങളിൽ കൃത്രിമബീജാധാനത്തിന്‌ ഉപയോഗിക്കാന്‍ സാധിക്കും. തന്മൂലം ശുക്ലം നേർപ്പിക്കൽ കൃത്രിമബീജാധാനത്തിന്‌ മുന്നോടിയായുള്ള അനിവാര്യമായ ഒരു പ്രക്രിയയാണ്‌. നേർപ്പിക്കലിന്‌ ഉപയോഗിക്കുന്ന ലായനികള്‍, രാസവസ്‌തുക്കള്‍, പോഷകമൂല്യങ്ങളുള്ള വസ്‌തുക്കള്‍ എന്നിവ യാതൊരു കാരണവശാലും ബീജങ്ങള്‍ക്ക്‌ അപകടകാരികള്‍ ആകാതിരിക്കാന്‍ വളരെയധികം ശ്രദ്ധിക്കണം. അതിനു പുറമേ അവയൊന്നുംതന്നെ പെണ്‍മൃഗത്തിന്റെ ജനനേന്ദ്രിയത്തിൽ യാതൊരുതരത്തിലുള്ള തകരാറുകള്‍ക്കും ഇടയാക്കുകയും അരുത്‌. ഒരു നല്ല നേർപ്പിക്കൽ ലായനിയിൽ ബീജങ്ങളുടെ സുഗമമായ ചലനത്തിനും അവയുടെ നിലനില്‌പിനും അനുകൂലമായ പോഷകമൂല്യങ്ങളോടുകൂടിയ വസ്‌തുക്കള്‍ അടങ്ങിയിരിക്കണം. എഗ്‌യോക്ക്‌ സിട്രറ്റ്‌ ലായനി; എഗ്‌യോക്ക്‌ ഫോസ്‌ഫേറ്റ്‌ ലായനി, ഗ്ലൈസീന്‍ അടങ്ങിയ ലായനി; സ്‌കിംമിൽക്ക്‌ ലായനി; പാൽ അടങ്ങിയ ലായനി; ഗ്ലിസറോള്‍ അടങ്ങിയ ലായനി; കോക്കനട്ട്‌ മിൽക്ക്‌ ലായനി (ഇളനീർ ലായനി); ഇല്ലിനി വേരിയബിള്‍ ടെമ്പറേച്ചർ ലായനി (ഐ.വി.ടി.) എന്നിവയാണ്‌ ശുക്ലം നേർപ്പിക്കാനുപയോഗിക്കുന്ന പ്രധാന ലായനികള്‍.
IV. ബീജാധാനം. ബീജാധാനത്തിന്‌ അവലംബിക്കേണ്ട രീതി ഉത്തമമായിരിക്കേണ്ടത്‌ ശരിയായ ഗർഭധാരണത്തിന്‌ അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്‌. ഏതു രീതി ബീജാധാനത്തിന്‌ അവലംബിച്ചാലും നേർപ്പിച്ച ശുക്ലം ഗർഭാശയമുഖത്ത്‌ നിക്ഷേപിക്കുകയാണ്‌ വേണ്ടത്‌. ബീജാധാനത്തിന്‌ നീണ്ട ഒരു ഗ്ലാസ്‌ ട്യൂബും (പിപ്പറ്റ്‌) രണ്ടു സി.സി. കൊള്ളുന്ന ഒരു പ്ലാസ്റ്റിക്‌ സിറിഞ്ചും ആവശ്യമാണ്‌. പ്രസ്‌തുത പ്ലാസ്റ്റിക്‌ സിറിഞ്ചിന്റെ നോസിൽ ഭാഗം പിപ്പറ്റുമായി ഒരു ചെറിയ റബ്ബർ ട്യൂബുകൊണ്ടു ഘടിപ്പിക്കേണ്ടതാണ്‌. പിപ്പറ്റിന്റെ അറ്റം നേർപ്പിച്ച ശുക്ലത്തിൽ മുക്കിവച്ചശേഷം സിറിഞ്ചിലെ പിസ്റ്റണ്‍ മുകളിലോട്ടു വലിച്ച്‌ ആവശ്യാനുസരണം ശുക്ലം പിപ്പറ്റിനുള്ളിലേക്കു വലിച്ചെടുത്ത്‌ ബീജാധാനത്തിന്‌ ഉപയോഗിക്കാം. അത്തരത്തിൽ വലിച്ചെടുത്ത ശുക്ലം ഗർഭാശയമുഖത്ത്‌ നിക്ഷേപിക്കാന്‍ രണ്ടു രീതികള്‍ അവലംബിച്ചുവരുന്നു.
i. സ്‌പെക്കുലം ഉപയോഗിച്ചുള്ള രീതി. ബാഹ്യജനനേന്ദ്രിയമായ യോനി വികസിപ്പിച്ച്‌ ഗർഭാശയമുഖം ദൃശ്യമാക്കുന്നതിന്‌ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്ന ഒരു ഉപകരണമാണ്‌ സ്‌പെക്കുലം. ബീജാധാനത്തിനു വിധേയമാക്കേണ്ട മൃഗത്തെ തക്കതായ തരത്തിൽ നിയന്ത്രിച്ചു നിർത്തിയശേഷം യോനീമുഖത്തുകൂടി സ്‌പെക്കുലം കടത്തി ഗർഭാശയമുഖം ദൃശ്യമാകത്തക്ക തരത്തിൽ പിടിച്ച്‌ ശുക്ലം അടങ്ങിയ പിപ്പറ്റിന്റെ അഗ്രം ഗർഭാശയമുഖത്ത്‌ കടത്തി, സിറിഞ്ചിന്റെ പിസ്റ്റണ്‍ അമർത്തി ബീജാധാനം നടത്തുന്നതാണ്‌ ഈ രീതി. സ്‌പെക്കുലം ഉപയോഗിച്ചുള്ള ബീജാധാനം വലുപ്പംകൂടിയതും വലുപ്പം കുറഞ്ഞതുമായ മൃഗങ്ങളിൽ ഒരുപോലെ പ്രാവർത്തികമാക്കാവുന്നതാണ്‌. ii. റെക്‌ടോവജൈനൽ രീതി. ഈ രീതി പശുക്കളിൽ കൃത്രിമബീജാധാനത്തിന്‌ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. ഭഗദ്വാരത്തിൽക്കൂടി കൈകടത്തി, വന്‍കുടലിന്റെ ഭിത്തിയിൽക്കൂടി അതിനുതാഴെ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഗർഭാശയമുഖം തിട്ടപ്പെടുത്തിയശേഷം, ശുക്ലം നിറച്ചിരിക്കുന്ന പിപ്പറ്റ്‌ യോനീമുഖത്തുകൂടി ഉള്ളിലേക്കു കടത്തി ഗർഭാശയമുഖത്ത്‌ ബീജാധാനം നടത്തുന്നതാണ്‌ ഈ രീതി. വലുപ്പം കുറഞ്ഞ മൃഗങ്ങളായ ആട്‌, പന്നി, പട്ടി എന്നിവയിൽ ഈ രീതി പ്രാവർത്തികമല്ല.
മേൽ പ്രസ്‌താവിച്ചത്‌ മൃഗങ്ങളിലെ കൃത്രിമബീജാധാനരീതിയുടെ ഒരു പൊതുവായ അവലോകനമാണ്‌. എന്നാൽ ഓരോ സ്‌പീഷീസിലും പ്രയോഗിക്കുന്ന രീതികള്‍ക്കു ചില വ്യതിയാനങ്ങള്‍ ഇല്ലാതില്ല.
പശുക്കള്‍. കൃത്രിമബീജാധാനരീതി ഏറ്റവും കൂടുതലായി പ്രജനനാവശ്യത്തിന്‌ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നത്‌ കന്നുകാലികളിലാണ്‌. വിത്തുകാളകളിൽ നിന്ന് ശുക്ലം ശേഖരിക്കുന്നതിന്‌ കൃത്രിമയോനി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. വൈദ്യുതി ഉപയോഗിച്ചുള്ള ഉത്തേജനരീതിയും ആന്തരജനനേന്ദ്രിയം തടവിയുള്ള ശുക്ലശേഖരണവും ചില അവസരങ്ങളിൽ അവലംബിച്ചുവരുന്നുണ്ട്‌. സാധാരണയായി ഒരു വിത്തുകാളയിൽനിന്ന്‌ ശരാശരി 2-6 സി.സി. ശുക്ലം ഒരു സ്‌ഖലനത്തിൽ ലഭ്യമാകാറുണ്ട്‌. ഓരോ സി.സി. ശുക്ലത്തിലും 1,000 മുതൽ 2,000 വരെ ദശലക്ഷം ബീജങ്ങള്‍ ഉണ്ടായിരിക്കും. ശുക്ലം നേർപ്പിക്കുന്നതിന്‌ മേൽകൊടുത്തിരിക്കുന്ന ഏതെങ്കിലും നേർപ്പിക്കൽ ലായനികളിൽ ഒന്നു ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. ഒരു സി.സി. നേർപ്പിച്ച ശുക്ലത്തിൽ 10 ദശലക്ഷം ബീജങ്ങള്‍ എങ്കിലും ഉണ്ടായിരുന്നാൽ മാത്രമേ ഗർഭധാരണത്തിനു സാധ്യതയുള്ളു. ഓരോ സി.സി. ശുക്ലവും 100 സി.സി. നേർപ്പിക്കൽ ലായനിയിൽ നേർപ്പിക്കാം. ഒരു സി.സി. ശുക്ലം മാത്രമേ ഓരോ പശുവിനും വേണ്ടിവരുന്നുള്ളൂ. പശുക്കളിലെ പുളപ്പ്‌ 18 മുതൽ 24 മണിക്കൂർ വരെ നീണ്ടുനില്‌ക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും പുളപ്പിന്റെ അവസാനഘട്ടത്തിൽ ബീജാധാനം നടത്തുന്നതാണ്‌ ഗർഭധാരണത്തിന്‌ സാധ്യത കൂട്ടുന്നത്‌. രാവിലെ മദി പ്രകടമാക്കുന്ന പശുവിനെ വൈകുന്നേരത്ത്‌ ബീജാധാനത്തിന്‌ വിധേയമാക്കുന്നതാണ്‌ ഉത്തമം. അതുപോലെ വൈകുന്നേരം മദി പ്രകടമാക്കുന്ന പശുവിനെ അടുത്തദിവസം രാവിലെ കൃത്രിമബീജാധാനത്തിനു വിധേയമാക്കണം.
എരുമകള്‍. എരുമകളിലും കൃത്രിമബീജാധാനത്തിന്റെ വിവിധഘട്ടങ്ങള്‍ പശുക്കളിലേതുപോലെതന്നെ. എന്നാൽ നേർപ്പിക്കൽ തോത്‌ 1:10 മാത്രമാണ്‌. കൃത്രിമബീജാധാനത്തിലെ രീതികളും പശുക്കളിലേതുപോലെ തന്നെയാണ്‌ എരുമകളിലും. ഒരു പോത്തിൽനിന്ന്‌ ഒരു സ്‌ഖലനത്തിൽ 3 സി.സി.യോളം ശുക്ലം കിട്ടുന്നുണ്ട്‌. എരുമകളുടെ മദികാലം 36 മണിക്കൂറുകളോളം നീണ്ടുനില്‌ക്കുന്നു. എന്നാൽ മദി പ്രകടമാക്കുന്ന സമയം മുതൽ 24 മണിക്കൂറിനുള്ളിൽ ബീജാധാനത്തിനു വിധേയമാക്കുന്നതാണ്‌ ഉത്തമം. കോലാടുകള്‍. കോലാടുകളിൽ കൃത്രിമബീജാധാനം ഉപയോഗപ്പെടുത്തിയുള്ള പ്രജനനരീതിക്ക്‌ അത്രപ്രചാരം സിദ്ധിച്ചിട്ടില്ല. എന്നാൽ ഫ്രാന്‍സ്‌, സ്വിറ്റ്‌സർലണ്ട്‌, അമേരിക്ക, ഇംഗ്ലണ്ട്‌ എന്നിവിടങ്ങളിൽ കോലാടുകളിലും കൃത്രിമബീജാധാനരീതി വ്യാപകമായി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. ഇന്ത്യയിലും ഈ രീതി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. ആടുകളുടെ ഉന്നമനത്തിനുള്ള അഖിലേന്ത്യാ ഏകോപനപദ്ധതി നടപ്പാക്കിയതോടുകൂടി അതിന്റെ ഒരു പ്രധാനയൂണിറ്റായ മണ്ണുത്തി കാർഷിക സർവകലാശാലയിൽ ആടുകളിലെ പ്രജനനം മുഴുവനായിത്തന്നെ കൃത്രിമബീജാധാനം മുഖേനയാണ്‌ നടത്തുന്നത്‌. അതുപോലെതന്നെ നാഷണൽ ഡയറി റിസർച്ച്‌ ഇന്‍സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട്‌ (കർണാൽ), സെന്‍ട്രൽ റിസർച്ച്‌ ഇന്‍സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട്‌ ഓണ്‍ ഗോട്ട്‌സ്‌ (മഗ്‌ദൂഷ്‌-ഉത്തർപ്രദേശ്‌) എന്നിവിടങ്ങളിലും ഈ രീതി അവലംബിച്ചുവരുന്നു. ആടുകളുടെ പ്രജനനാവശ്യത്തിന്‌ കേരള കാർഷികസർവകലാശാലയിലെ മണ്ണുത്തി കാമ്പസിലും യൂണിവേഴ്‌സിറ്റി വെറ്ററിനറി ഹോസ്‌പിറ്റൽ, തൃശൂരിലും കൃത്രിമബീജാദാനകേന്ദ്രങ്ങള്‍ സ്ഥാപിതമായിട്ടുണ്ട്‌. ശുക്ലശേഖരണത്തിനു വലുപ്പം കുറഞ്ഞ കൃത്രിമയോനിയാണ്‌ ഉപയോഗിക്കുന്നത്‌. ശുക്ലദാതാവായ മുട്ടനാടിന്‌ മറ്റൊരു മുട്ടനാടിനെയോ പെണ്ണാടിനെയോ ഡമ്മിയായി നിർത്തി കയറുവാന്‍ അനുവദിക്കുകയും അത്തരുണത്തിൽ അതിന്റെ ലിംഗം കൃത്രിമയോനിയിലേക്കു നയിച്ച്‌ ശുക്ലം ശേഖരിക്കുകയും ചെയ്യാം. ഒരു മുട്ടനാടിൽനിന്ന്‌ ഉദ്ദേശം 0.5 മുതൽ 1.5 സി.സി. വരെ ശുക്ലം ലഭ്യമാകും. വിത്തുകാളകളിലെ ശുക്ലപരിശോധനപോലെ മുട്ടനാടിന്റെ ശുക്ലവും പരിശോധനയ്‌ക്കു വിധേയമാക്കേണ്ടതാണ്‌.
ശുക്ലം നേർപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ലായനികള്‍ മുട്ടനാടുകളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഇന്നും തിട്ടപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ല. ആട്ടിന്‍പാലോ പശുവിന്‍പാലോ നേർപ്പിക്കൽ ലായനിയായി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നുണ്ട്‌. അതിനുപുറമേ ട്രിസ്‌ബഫർ ലായനിയും ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. 1:4 മുതൽ 1:6 വരെയാണ്‌ നേർപ്പിക്കൽ തോത്‌. വിത്തുകാളകളുടെ ബീജത്തെ അപേക്ഷിച്ച്‌ മുട്ടനാടുകളുടെ ബീജങ്ങളുടെ നിലനില്‌പ്‌ കുറവായിട്ടാണ്‌ കണ്ടുവരുന്നത്‌. ഗാഢമായി ശീതീകരിച്ച ശുക്ലവും ഉപയോഗിക്കാം. സ്‌പെക്കുലം ഉപയോഗിച്ചുള്ള ബീജാധാനമാണ്‌ സാധാരണയായി നടത്തിവരുന്നത്‌. പുളപ്പിലുള്ള പെണ്ണാടിന്റെ പിന്‍കാലുകള്‍ പൊക്കി പിടിച്ചുനിർത്തി, സ്‌പെക്കുലം യോനീമുഖത്തുകൂടി കടത്തി സിറിഞ്ചും പിപ്പറ്റും ഉപയോഗിച്ചു യോനീമുഖത്ത്‌ ബീജാധാനം നടത്തിവരുന്നു.
പന്നികളിലും കോഴികളിലും വിദേശരാജ്യങ്ങളിൽ കൃത്രിമബീജാധാനം നടത്താറുണ്ടെങ്കിലും നമ്മുടെ നാട്ടിൽ തീരെ പ്രചാരമില്ലാത്തതാണ്‌ ഈ രീതി.
ഗാഢശീതീകരണം. സാധാരണയായി ശുക്ലം ശേഖരിച്ചു നേർപ്പിച്ചാൽ ഒന്നുരണ്ടു ദിവസത്തിനകം ബീജാധാനത്തിനുപയോഗിച്ചില്ലെങ്കിൽ ബീജങ്ങള്‍ നിർജീവമായിത്തീർന്നേക്കാം. എന്നാൽ ബീജങ്ങള്‍ നിർജീവമാകാതെ അധികകാലം സൂക്ഷിക്കുവാന്‍ ഗാഢശീതീകരണംമൂലം സാധ്യമാണെന്ന്‌ തെളിയിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌. ശുക്ലം ശേഖരിച്ച്‌ ഗ്ലിസറോള്‍ അടങ്ങിയ ലായനിയിൽ നേർപ്പിച്ച്‌ പ്രത്യേകം തയ്യാറാക്കിയ പോളിവിനൈൽ ക്ലോറൈഡുള്ള സ്‌ട്രാകളിലോ പെല്ലറ്റുകളിലോ നിറച്ച്‌ ശീതീകരിക്കുന്നതിനായി-196ബ്ബഇ-ൽ ലിക്വിഡ്‌ നൈട്രജനിലോ-79ബ്ബഇ-ൽ ഡ്രഐസിലോ (ലിക്വിഡ്‌ കാർബണ്‍ ഡൈ ഓക്‌സൈഡ്‌) സൂക്ഷിക്കുന്ന രീതിയാണ്‌ ഗാഢശീതീകരണം. ഇത്തരത്തിൽ ഗാഢശീതീകരണത്തിനു വിധേയമാക്കിയ ശുക്ലം വളരെക്കാലം കേടുകൂടാതിരിക്കും. കാളകളുടെ ബീജം വളരെക്കാലം കേടുകൂടാതെ സൂക്ഷിക്കുന്നതിനാണ്‌ ഈ രീതി ആഗോളവ്യാപകമായി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നതെങ്കിലും മറ്റു മൃഗങ്ങളുടെ ശുക്ലവും മനുഷ്യശുക്ലവും ഇത്തരത്തിൽ സൂക്ഷിക്കാവുന്നതാണ്‌. ഇടയ്‌ക്കിടയ്‌ക്ക്‌ ലിക്വിഡ്‌ നൈട്രജനോ കാർബണ്‍ ഡൈ ഓക്‌സൈഡോ പുനഃസ്ഥാപിക്കണമെന്നുമാത്രം. ഇങ്ങനെ ഗാഢശീതീകരണം നടത്തിയ ശുക്ലം അടങ്ങിയ സ്‌ട്രാകളോ പെല്ലറുകളോ പ്രത്യേകം സംഭരണികളിൽ സൂക്ഷിക്കുന്നതിനുള്ള സജ്ജീകരണങ്ങള്‍ ഉണ്ട്‌.
കൃത്രിമബീജാധാനത്തിനു മുമ്പായി ഫോർസെപ്‌സ്‌ കൊണ്ട്‌ സ്‌ട്രാ പുറത്തെടുത്ത്‌ ഒന്നുരണ്ടു പ്രാവശ്യം ശക്തിയായി കുലുക്കി വെള്ളത്തിൽ മുക്കി എടുക്കണം. അത്തരുണത്തിൽ ബീജങ്ങള്‍ വീണ്ടും സജീവങ്ങളായിത്തീരുന്നു. സ്‌ട്രായുടെ ഒരുവശം മുറിച്ച്‌ ബീജാധാന ഗണ്ണിലേക്കുവച്ച്‌ സാധാരണ ബീജാധാനം നടത്തുന്നതുപോലെ ശുക്ലനിക്ഷേപം സാധ്യമാക്കാം. പാരമ്പര്യഗുണങ്ങളുള്ള മൃഗങ്ങളുടെയും അതുപോലെ തന്നെ മനുഷ്യരുടെയും ജനനദ്രവ്യം അനേകവർഷം കേടുകൂടാതെ സൂക്ഷിക്കുവാന്‍ ഗാഢശീതീകരണരീതി തികച്ചും ഉപയോഗപ്രദമാണ്‌.
മനുഷ്യരിൽ. മനുഷ്യരിലും വന്ധ്യത പരിഹരിക്കാന്‍ കൃത്രിമബീജാധാനം ഇപ്പോള്‍ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നുണ്ട്‌. 18-ാം ശതകത്തിന്റെ അന്ത്യത്തോടടുപ്പിച്ച്‌ സ്‌കോട്ടിഷ്‌ ശസ്‌ത്രക്രിയാ വിദഗ്‌ധനായ ജോണ്‍ ഹണ്ടർ മൂത്രനാളിവൈകല്യം ബാധിച്ച ഒരു രോഗിയിൽനിന്ന്‌ ശേഖരിച്ച ശുക്ലം സിറിഞ്ചുപയോഗിച്ച്‌ അയാളുടെ ഭാര്യയുടെ ശരീരത്തിൽ നിക്ഷേപിക്കുകയും അവർ ഗർഭിണിയായി ഒരു കുഞ്ഞിന്‌ ജന്മം നൽകുകയും ചെയ്‌തു എന്ന്‌ രേഖകള്‍ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. എന്നാൽ പിന്നീട്‌ നടത്തിയ ഇത്തരം പരീക്ഷണങ്ങള്‍ വിജയിക്കുകയുണ്ടായില്ല. 1936-ൽ സി.ജി. ഹാർട്ട്‌മാന്‍ സ്‌ത്രീകളുടെ ആർത്തവചക്രം പഠനവിധേയമാക്കി വിശദീകരിച്ചതോടെയാണ്‌ കൃത്രിമബീജാധാനം മനുഷ്യരിൽ ഫലപ്രദമായി നടപ്പാക്കാനായത്‌. സ്‌ത്രീയുടെ ആർത്തവചക്രം കൃത്യമായി നിരീക്ഷിച്ച്‌ അണ്ഡോത്സർജനം നടക്കുവാന്‍ ഏറ്റവും ഉയർന്ന സാധ്യതയുള്ള സമയത്താണ്‌ കൃത്രിമബീജാധാനം നടത്തേണ്ടത്‌. പങ്കാളിയിൽ നിന്നോ മറ്റൊരു ദാതാവിൽനിന്നോ ലഭിക്കുന്ന ശുക്ലം ഗർഭാശയകണ്‌ഠത്തിലോ (intracervical insemination) ഗർഭാശയത്തിൽ തന്നെയോ (intrautrine insemination) ഗർഭാശയത്തിലും അണ്ഡവാഹി നാളങ്ങളിലും ഒരുമിച്ചോ (intrautrine tubo peritoneal insemination) നേരിട്ട്‌ നിക്ഷേപിക്കുന്നു. സാധാരണയായി ആർത്തവം തുടങ്ങി പതിനൊന്നു മുതൽ പതിനാലു വരെയുള്ള ദിവസങ്ങള്‍ക്കിടയ്‌ക്ക്‌ പതിമൂന്നാം ദിവസത്തോടടുപ്പിച്ച്‌ കൃത്രിമബീജാധാനം നടത്തിയാൽ ഗർഭധാരണ സാധ്യത കൂടുതലാണ്‌. കൃത്രിമ ബീജാധാനം ഫലപ്രദമാകാതെ വരുന്ന സാഹചര്യങ്ങളിൽ സ്‌ത്രീയിൽ നിന്ന് അണ്ഡവും പുരുഷനിൽ നിന്ന് ബീജവും ശേഖരിച്ച്‌ ഒരു ദ്രവമാധ്യമത്തിൽ അവയുടെ സങ്കലനം നടത്തി തിരിച്ച്‌ ഗർഭാശയത്തിൽ നിക്ഷേപിക്കുന്ന ശരീരബാഹ്യബീജസങ്കലന (invitro fertilization) വും ഇന്ന്‌ പ്രചാരത്തിലുണ്ട്‌.
(ഡോ. ബി.ആർ. കൃഷ്‌ണന്‍നായർ)
