This site is not complete. The work to converting the volumes of സര്‍വ്വവിജ്ഞാനകോശം is on progress. Please bear with us
Please contact webmastersiep@yahoo.com for any queries regarding this website.
Reading Problems? see Enabling Malayalam
ആൽക്കലോയ്‌ഡുകള്‍
സര്‍വ്വവിജ്ഞാനകോശം സംരംഭത്തില്‍ നിന്ന്
Mksol (സംവാദം | സംഭാവനകള്‍) (→ഉപസ്ഥിതി) |
Mksol (സംവാദം | സംഭാവനകള്‍) (→നാമകരണം) |
||
| (ഇടക്കുള്ള 10 പതിപ്പുകളിലെ മാറ്റങ്ങള്‍ ഇവിടെ കാണിക്കുന്നില്ല.) | |||
| വരി 10: | വരി 10: | ||
ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ ബേസികസ്വഭാവമുള്ളവയാകയാല്‍ സസ്യങ്ങളില്‍ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്‌ ഏതെങ്കിലും സസ്യ-അമ്ലവുമായി സംയോജിച്ചുകിട്ടുന്ന ലവണമായിട്ടാണ്‌. പ്രധാനപ്പെട്ട ചില സസ്യ-അമ്ലങ്ങളാണ്‌ മാലിക്‌ (malic) അമ്ലം, സിട്രിക്‌ അമ്ലം, ഓക്‌സാലിക്‌ അമ്ലം, ടാര്‍ടാറിക്‌ അമ്ലം, ലാക്‌റ്റിക്‌ അമ്ലം, അസറ്റിക്‌ അമ്ലം എന്നിവ. ഈ ഓര്‍ഗാനിക്‌ അമ്ലങ്ങള്‍ക്കു പുറമേ ചില സസ്യങ്ങളില്‍ സള്‍ഫ്യൂറിക്‌ അമ്ലവും കാണും. അമ്ലങ്ങളുടെ ലവണങ്ങളായിട്ടാണ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ പ്രകൃതിയില്‍ ഉപസ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്‌. | ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ ബേസികസ്വഭാവമുള്ളവയാകയാല്‍ സസ്യങ്ങളില്‍ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്‌ ഏതെങ്കിലും സസ്യ-അമ്ലവുമായി സംയോജിച്ചുകിട്ടുന്ന ലവണമായിട്ടാണ്‌. പ്രധാനപ്പെട്ട ചില സസ്യ-അമ്ലങ്ങളാണ്‌ മാലിക്‌ (malic) അമ്ലം, സിട്രിക്‌ അമ്ലം, ഓക്‌സാലിക്‌ അമ്ലം, ടാര്‍ടാറിക്‌ അമ്ലം, ലാക്‌റ്റിക്‌ അമ്ലം, അസറ്റിക്‌ അമ്ലം എന്നിവ. ഈ ഓര്‍ഗാനിക്‌ അമ്ലങ്ങള്‍ക്കു പുറമേ ചില സസ്യങ്ങളില്‍ സള്‍ഫ്യൂറിക്‌ അമ്ലവും കാണും. അമ്ലങ്ങളുടെ ലവണങ്ങളായിട്ടാണ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ പ്രകൃതിയില്‍ ഉപസ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്‌. | ||
| - | == | + | ==വേര്‍തിരിക്കല്‍ == |
| - | സസ്യങ്ങളുടെ ചില പ്രത്യേക ഭാഗങ്ങളിലാണ്‌ | + | സസ്യങ്ങളുടെ ചില പ്രത്യേക ഭാഗങ്ങളിലാണ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ സാന്ദ്രീഭവിച്ചു കാണപ്പെടുന്നത്‌. വേര്‌, പുറംതൊലി (പട്ട), വിത്ത്‌, ഇല എന്നിങ്ങനെ ബാഹ്യഭാഗങ്ങളിലാണ്‌ അവ മിക്കവാറും സംഭൃതമായിട്ടുള്ളത്‌. ഉദാഹരണമായി മാതളനാരകത്തില്‍ പട്ടയിലും പുകയിലച്ചെടിയില്‍ ഇലയിലും കാപ്പിച്ചെടി, കാഞ്ഞിരം എന്നിവയില്‍ കുരുവിലുമാണ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ ആസ്ഥാനം. സസ്യത്തില്‍നിന്ന്‌ അവയെ ശുദ്ധരൂപത്തില്‍ വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്നതിന്‌ പൊതുവായ ഒരു മാര്‍ഗം നിര്‍ദേശിക്കാനില്ല. |
[[ചിത്രം:Vol3a_374_Chart.jpg|500px]] | [[ചിത്രം:Vol3a_374_Chart.jpg|500px]] | ||
| വരി 18: | വരി 18: | ||
[[ചിത്രം:Vol3a_375_Chart.jpg|500px]] | [[ചിത്രം:Vol3a_375_Chart.jpg|500px]] | ||
| - | + | ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌-ലവണം അടങ്ങിയിട്ടുള്ള സസ്യഭാഗം പൊടിച്ചോ ചതച്ചോ അരിഞ്ഞോ അരച്ചോ സൂക്ഷ്‌മകണങ്ങളാക്കി അതിനെ നേര്‍ത്ത ഹൈഡ്രാക്ലോറിക്‌, സല്‍ഫ്യൂറിക്‌ അഥവാ അസറ്റിക്‌ അമ്ലംകൊണ്ട്‌ ഉപചരിക്കുന്നു (treated). അങ്ങനെ കിട്ടുന്ന ജലവിലേയമായ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌-ലവണത്തിന്റെ ലായനിയെ നീക്കിയെടുത്ത്‌ അമോണിയയോ സോഡിയം കാര്‍ബണേറ്റോ കൊണ്ട്‌ ആല്‍ക്കലീകരിക്കുമ്പോള്‍ ലവണത്തില്‍നിന്ന്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ വേര്‍തിരിയുന്നു. അത്‌ അലേയമാണെങ്കില്‍ അരിച്ചുനീക്കാം. ഈഥര്‍, ക്ലോറോഫോം മുതലായ അനുയോജ്യലായകങ്ങള്‍ ഉപയോഗിച്ചും നിഷ്‌കര്‍ഷണം ചെയ്യാം. ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ ബാഷ്‌പശീലം (volatility) ഉള്ളതാണെങ്കില്‍ നീരാവി സ്വേദനത്താലും (steam distillation) വേര്‍തിരിക്കല്‍ സാധിക്കും. തേയിലയില്‍നിന്ന്‌ കഫീന്‍ വേര്‍തിരിക്കുന്നത്‌ ഏതാണ്ടിങ്ങനെയാണ്‌: 1 ഭാഗം തേയിലയോടുകൂടി 4 ഭാഗം ചൂടുവെള്ളവും 1 ഭാഗം ചുച്ചാമ്പും ചേര്‍ത്തരച്ച്‌ ജലബാഷ്‌പത്തിന്റെ ചൂടില്‍ വറ്റിക്കുക. ജലാംശം പൂര്‍ണമായും മാറ്റിക്കിട്ടുന്ന പദാര്‍ഥം ക്ലോറൊഫോംകൊണ്ട്‌ നിഷ്‌കര്‍ഷണം ചെയ്‌തു ലഭിക്കുന്ന ലായനി ബാഷ്‌പീകരിക്കുമ്പോള്‍ കഫീന്‍ കിട്ടുന്നു. ഇത്‌ ജലത്തില്‍നിന്നു ക്രിസ്റ്റലുകളാക്കി വേര്‍പ്പെടുത്തി ശുദ്ധീകൃതരൂപത്തിലെടുക്കാം. | |
| - | + | സസ്യത്തില്‍നിന്നു വേര്‍തിരിച്ചുകിട്ടുന്നത്‌ മിക്കപ്പോഴും ഒന്നിലധികം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ കലര്‍ന്ന ഒരു മിശ്രിതമായിരിക്കും. ഇവയെ ഘടകങ്ങളാക്കി വേര്‍തിരിക്കുന്നതിന്‌ അനേകം മാര്‍ഗങ്ങളുണ്ട്‌. മിശ്രിതത്തെ നേര്‍ത്ത അമ്ലത്തില്‍ ലയിപ്പിച്ച്‌ അല്‌പാല്‌പമായി അമോണിയ ചേര്‍ക്കുമ്പോള്‍ ബേസികസ്വഭാവം ഏറ്റവും കുറഞ്ഞത്‌ ആദ്യവും തുടര്‍ന്ന്‌ ബേസിക സ്വഭാവം കൂടുന്ന ക്രമത്തില്‍ മറ്റുള്ളവയും ഓരോന്നായി വേര്‍തിരിയുന്നു. അനുയോജ്യമായ ഒരു അമ്ലം ചേര്‍ത്തുകിട്ടുന്ന ലവണ മിശ്രിതത്തിന്റെ ആംശിക-ക്രിസ്റ്റലീകരണവും, അയോണ്‍-വിനിമയവും (ion exchange), ക്രാമാറ്റാഗ്രാഫി മുതലായ പ്രക്രിയകളും ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ പൃഥക്കരണത്തിന്‌ പ്രയോജനപ്പെടുത്താറുണ്ട്‌. | |
==നാമകരണം == | ==നാമകരണം == | ||
| - | മിക്ക | + | മിക്ക ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ക്കും സംരചനാധിഷ്‌ഠിതമായ രാസനാമത്തിനു പുറമേ പ്രത്യേകം പേരുകളുണ്ട്‌. അവയ്‌ക്കാണ്‌ കൂടുതല്‍പ്രചാരവും. ഇത്തരം പേരുകള്‍, പദാര്‍ഥം കാണപ്പെടുന്ന സസ്യത്തിന്റെ പേരിനോടോ, ജന്തുശരീരത്തില്‍അവ സൃഷ്‌ടിക്കുന്ന പ്രത്യേകതകളോടോ, അടുപ്പമുള്ള മറ്റ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ പേരിനോടോ, ചിലപ്പോള്‍ ശാസ്‌ത്രജ്ഞന്മാരുടെ പേരിനോടോ ബന്ധപ്പെടുത്തിയാണ്‌ നല്‌കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്‌. ചില ഉദാഹരണങ്ങള്‍ എടുത്തുകാണിക്കാം. 1806-ല്‍സെര്‍ട്യൂര്‍ണര്‍ (F.W.A. Serturner) എന്ന ജര്‍മന്‍ അപ്പോത്തിക്കരി കറുപ്പിര്‍നിന്ന്‌ ഒരു ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ വേര്‍പെടുത്തുകയുണ്ടായി. മയക്കം ഉണ്ടാക്കുന്നതിനു കഴിവുള്ള ഈ രാസവസ്‌തുവിന്‌ ഗ്രീക്കുകാരുടെ സ്വപ്‌നദേവത(God of dreams)യൊയ മോര്‍ഫ്യൂസി(Morpheus)ന്റെ പേരിനോട്‌ ബന്ധപ്പെടുത്തി മോര്‍ഫീന്‍ എന്ന്‌ പേരിട്ടു. ഛര്‍ദിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഔഷധമായി ഉപയോഗിക്കാവുന്നതുകൊണ്ടാണ്‌ സെഫാലിസ്‌ ഇപ്പക്കക്ക്വാനാ എന്ന സസ്യത്തിന്റെ കിഴങ്ങിര്‍നിന്നെടുത്ത ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡിന്‌ എമറ്റിന്‍ (Emetic-ഛര്‍ദിപ്പിക്കുന്നത്‌) എന്ന പേര്‍ വന്നത്‌. സിങ്കൊണീന്‍ എന്ന ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡിന്‌ ഈ പേര്‍ ലഭിച്ചത്‌ അതിന്റെ ഉദ്‌ഗമസ്ഥാനമായ സിങ്കൊണാ എന്ന മരത്തിന്റെ പേരിര്‍നിന്നാണ്‌. പ്രമുഖ-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌-ശാസ്‌ത്രജ്ഞനായ പെല്ലറ്റിയറോടുള്ള ബഹുമാന സൂചകമായിട്ടാണ്‌ ടാന്ററ്റ്‌ 1877-ല്‍മാതളനാരകപ്പട്ടയിര്‍നിന്ന്‌ വേര്‍തിരിച്ചെടുത്ത ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡിന്‌ പെല്ലറ്റിയറീന്‍ എന്ന പേരു നല്‌കിയത്‌; ഇതോടൊപ്പം കാണപ്പെടുന്ന ഐസോ പെല്ലറ്റിയറീന്‍, സ്യൂഡോ പെല്ലറ്റിയറീന്‍, മെഥില്‍പെല്ലറ്റിയറീന്‍ എന്നിവയുടെ പേരുകള്‍ പെല്ലറ്റിയറീനോടുള്ള അവയുടെ സംരചനാപരമായ ബന്ധത്തെ കുറിക്കുന്നു. |
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ||
| - | + | ==വര്‍ഗീകരണം == | |
| + | സെര്‍ട്യൂര്‍ണറുടെ കണ്ടുപിടിത്തത്തിനുശേഷം ഇന്നുവരെ വിവിധ സ്രോതസ്സുകളിര്‍നിന്ന്‌ ഏകദേശം രണ്ടായിരത്തോളം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ പൃഥക്കരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌. ഇവയെ രണ്ടു രീതിയില്‍വര്‍ഗീകരിച്ചുവരുന്നു; തന്മാത്രയിലടങ്ങിയിട്ടുള്ള ഹെറ്റ്‌റോസൈക്ലിക വ്യൂഹത്തെ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തിയാണ്‌ ഒരു രീതി. ഉദാഹരണമായി കൊണീന്‍, പിപറീന്‍, നിക്കൊട്ടീന്‍ എന്നിവയിലെല്ലാം പിരിഡിന്‍ ചക്രമുള്ളതിനാല്‍ഇവയെ പിരിഡിന്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ എന്നു വിളിക്കുന്നു. ക്വിനൈന്‍, സിങ്കൊണീന്‍, സ്‌ട്രിക്‌നിന്‍, ബ്രൂസിന്‍ എന്നിവയില്‍ക്വിനൊലിന്‍ ചക്രമുണ്ട്‌. ആകയാല്‍ഇവയെ ക്വിനൊലിന്‍-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകല്‍എന്നു പറയുന്നു. ഫിനാന്‍ഥ്രീന്‍ ചക്രമുള്ള മോര്‍ഫീന്‍, കൊഡെയ്‌ന്‍ എന്നിവ ഫിനാന്‍ഥ്രീന്‍-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളാണ്‌; നാര്‍ക്കോട്ടിന്‍, പപ്പാവറീന്‍ എന്നിവ ഐസൊക്വിനൊലിന്‍-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളും. രണ്ടാമത്തെ രീതിയനുസരിച്ച്‌ ഒരു സസ്യത്തിര്‍നിന്നോ ഒരു സസ്യവര്‍ഗത്തിര്‍നിന്നോ കിട്ടുന്ന ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളെ ഒരു വര്‍ഗമായി വ്യവഹരിക്കുന്നു. സംരചനാപരമായും ഇവയ്‌ക്കു തമ്മില്‍സാദൃശ്യമുണ്ടായിരിക്കും. ഉദാഹരണമായി കറുപ്പിര്‍നിന്നു ലഭ്യമായ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളെ എല്ലാം ചേര്‍ത്ത്‌ ഓപ്പിയം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ (23) എന്നും, സിങ്കോണാ മരത്തിര്‍നിന്നുള്ളവയെ സിങ്കോണാ-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ (25) എന്നും, എര്‍ഗട്ടില്‍നിന്നും കിട്ടുന്നവയെ എര്‍ഗട്‌-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ എന്നും, മാതളനാരക-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളെ പോമിഗ്രാനേറ്റ്‌-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ എന്നും അടയ്‌ക്കയിര്‍നിന്നുള്ളവയെ അരിക്കാ-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ (arecanut-അടയ്‌ക്ക) എന്നും വ്യവഹരിക്കുന്ന സമ്പ്രദായമുണ്ട്‌. രണ്ടു രീതിയിലുള്ള വര്‍ഗീകരണവും പ്രചാരത്തിലുണ്ട്‌. | ||
| - | + | ==അഭിനിര്‍ധാരണം == | |
| - | == | + | ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ സാന്നിധ്യമറിയുന്നതിനും അവ ഏതെല്ലാമണെന്നു തിരിച്ചറിയുന്നതിനും അനേകം അഭികാരകങ്ങള്‍ ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്‌. ഇവ സസ്യ-ബേസുകളുമായി വര്‍ണമോ അവക്ഷിപ്‌തമോ ലഭ്യമാക്കുന്നവയാണ്‌. ഉദാഹരണമായി സാന്ദ്രസല്‍ഫ്യൂറിക്‌ അമ്ലം, നൈട്രിക്‌ അമ്ലം, പൊട്ടാസിയം ഡൈക്രാമേറ്റ്‌, പൊട്ടാസിയം പെര്‍മാന്‍ഗനേറ്റ്‌, മോളിബ്‌ഡിക്‌ അമ്ലം മുതലായവ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളോടു ചേര്‍ന്ന്‌ പ്രത്യേക നിറങ്ങള്‍ ഉണ്ടാക്കുന്നു. പൊട്ടാസിയം-മെര്‍ക്കുറി-അയഡൈഡ്‌, ഫോസ്‌ഫൊ മോളിബ്‌ഡിക്‌ അമ്ലം, പിക്രിക്‌ അമ്ലം, ഫോസ്‌ഫൊ ടങ്‌സ്റ്റിക്‌ അമ്ലം, ക്ലോറാറിക്‌ അമ്ലം മുതലായവ അവക്ഷിപ്‌തങ്ങള്‍ നല്‌കുന്നു. |
| - | + | ||
| - | + | ==ഗുണധര്‍മങ്ങള്‍ == | |
| + | കാര്‍ബണ്‍, ഹൈഡ്രജന്‍, നൈട്രജന്‍ എന്നീ മൂലകങ്ങള്‍ എല്ലാ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളിലും ഉണ്ട്‌. ചിലതില്‍ ഓക്‌സിജന്‍കൂടി ഉണ്ടായിരിക്കും. തന്മാത്രയിലെ ഒരു നൈട്രജന്‍-ആറ്റമെങ്കിലും ഒരു ഹെറ്ററോസൈക്ലിക വ്യൂഹത്തിന്റെ ഭാഗമായിരിക്കും. എന്നാല്‍ നൈട്രജനില്ലാത്ത ഫിനാന്‍ഥ്രീന്‍- വലയമാണ്‌ മോര്‍ഫീനില്‍ കാണുന്നത്‌. | ||
| + | ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ സാധാരണയായി ബാഷ്‌പശീലമില്ലാത്ത ക്രിസ്റ്റലീയ-ഖരങ്ങള്‍ ആണ്‌. കൊണീന്‍, നിക്കൊട്ടീന്‍ എന്നിവ ദ്രാവകങ്ങള്‍ ആണ്‌; ഇവയില്‍ ഓക്‌സിജനില്ല. മിക്ക ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളും ടെര്‍ഷ്യറി ബേസുകളാണ്‌; എന്നാല്‍ കൊണീന്‍ ഒരു സെക്കണ്ടറിബേസ്‌ ആണ്‌, പിപ്പറീനില്‍ നൈട്രജന്‍-ആറ്റം ഒരു അമ്ല അമൈഡ്‌ ഗ്രൂപ്പിന്റെ ഘടകമായിട്ടാണ്‌ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്‌. ഏറെക്കുറെ എല്ലാ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളും ധ്രുവണഘൂര്‍ണകങ്ങള്‍ (optically active) ആണ്‌. മിക്കതും വാമ-ധ്രുവണഘൂര്‍ണകങ്ങളായിരിക്കെ കൊണീന്‍ ദക്ഷിണ-ധ്രുവണഘൂര്‍ണകം (dextro-rotatory) ആണ്‌. | ||
| + | പൊതുവേ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ ജലലേയത്വം നിസ്സാരമാണ്‌. എന്നാല്‍ ഇവ ഈഥര്‍, ആല്‍ക്കഹോള്‍, ക്ലോറൊഫോം മുതലായ ഓര്‍ഗാനിക്‌ ലായകങ്ങളില്‍ ലേയങ്ങളാണ്‌. സല്‍ഫ്യൂറിക്‌, ഹൈഡ്രാക്ലോറിക്‌ എന്നീ അകാര്‍ബണിക അമ്ലങ്ങളുമായും സാലിസിലിക്‌ അമ്ലം പോലുള്ള കാര്‍ബണിക അമ്ലങ്ങളുമായും സംയോജിച്ചുണ്ടാകുന്ന ഇവയുടെ ലവണങ്ങള്‍ ജലവിലേയങ്ങളായ ക്രിസ്റ്റലീയ പദാര്‍ഥങ്ങളാണ്‌. | ||
| + | മനുഷ്യശരീരത്തിലും ജന്തുക്കളിലും ഓരോ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡിനും അതാതിന്റേതായ പ്രത്യേകം പ്രവര്‍ത്തനം ഉണ്ട്‌. ഏതാണ്ട്‌ എല്ലാംതന്നെ വിഷാലുക്കളാണ്‌. എന്നാല്‍ നിയന്ത്രിതമായി ഉപയോഗിച്ചാല്‍ ഇവ ഔഷധങ്ങളായി പ്രയോജനപ്പെടുന്നു. സിങ്കോണ-മരപ്പട്ടയിലെ ക്വിനീന്‍ മലമ്പനിക്കുള്ള സിദ്ധൗഷധമാണ്‌. നേത്രചികിത്സയില്‍ കച്ചിലെ കൃഷ്‌ണമണി വികസിപ്പിക്കുന്നതിന്‌ അട്രാപിന്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ശരീരത്തില്‍ വേദനകളറിയാതിരിക്കുന്നതിന്‌ മോര്‍ഫീന്‍ കുത്തിവയ്‌ക്കുന്നത്‌ സാധാരണമാണ്‌. സര്‍പ്പഗന്ധിയില്‍ (Rawolfa Serpentina) നിന്നും ലഭിക്കുന്ന റെസര്‍പിന്‍ രക്തസമ്മര്‍ദത്തിനും മനോരോഗങ്ങള്‍ക്കും കൈകണ്ട മരുന്നായി പ്രസിദ്ധിയാര്‍ജിച്ചുകഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു. കാപ്പി, ചായ, കൊക്കൊ എന്നിവയിലെ കഫീന്‍ ഒരു ഉദ്ദീപകമായി (stimulant) പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു. പ്രാചീനകാലത്ത്‌ തെ. അമേരിക്കയിലെ ചില വര്‍ഗക്കാര്‍ എറിഥ്രാക്‌സിലോണ്‍ കൊക്ക എന്ന ചെടിയുടെ ഇല ഭക്ഷിച്ചുകൊണ്ട്‌ വിശപ്പറിയാതെ വളരെ ദൂരം യാത്ര ചെയ്‌തിരുന്നുപോലും. ഈ ഇലകളിലെ അനേകം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളില്‍ പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ്‌ കൊക്കെയ്‌ന്‍. സ്ഥാനീയമായ മരവിപ്പിക്കലിന്‌ (local anaesthetic) ഇത്‌ ഇന്നും ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്‌. വമനൗഷധമായും കഫം കളയുന്നതിനും എമറ്റിന്‍ പ്രയോഗിക്കാറുണ്ട്‌. അമീബ ദഹനേന്ദ്രിയങ്ങളില്‍ കടന്നുകൂടിയുണ്ടാകുന്ന രോഗങ്ങള്‍ക്കും ഇത്‌ ഒരു ഔഷധമാണ്‌. മാതള നാരകത്തൊലി കൃമിശല്യനിവാരണത്തിന്‌ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ചെറുപ്പക്കാരെ ചിന്തിപ്പിക്കുന്നു എന്ന കുറ്റത്തിന്‌ സോക്രട്ടീസ്‌ എന്ന പ്രസിദ്ധനായ തത്ത്വചിന്തകനെ വധിച്ചത്‌ ഹെംലോക്‌ (കോണിയം മാക്കുലാറ്റം) എന്ന ചെടിയുടെ ചാറു കൊടുത്തിട്ടായിരുന്നു. ഈ ചെടിയിലെ കൊണീന്‍ എന്ന ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ രൂക്ഷമായ ഒരു വിഷമാണ്‌. നീല ഉമ്മം വിഷമാണെങ്കിലും ഔഷധങ്ങളില്‍ ചിലപ്പോള്‍ ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്‌. ഇതില്‍ അനവധി ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ ഉണ്ട്‌. അനേകം ആയുര്‍വേദയോഗങ്ങളില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളാണ്‌ ഔഷധവീര്യത്തിനു നിദാനമെന്നു തെളിയിച്ചുകഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു. | ||
| - | (ഡോ. കെ.പി. | + | ==സസ്യങ്ങളില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ ഉത്‌പത്തി == |
| + | സസ്യങ്ങളില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ എങ്ങനെ ഉണ്ടാകുന്നു, എങ്ങനെ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു എന്നിവയെപ്പറ്റി പല സിദ്ധാന്തങ്ങളും ഉന്നയിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌. എന്നാല്‍ ഒന്നും പൂര്‍ണമായി തൃപ്‌തികരമായിട്ടില്ല. ഈ ദിശയില്‍ രസകരങ്ങളായ അനേകം പരീക്ഷണങ്ങള്‍ ഇന്നും നടന്നുവരുന്നുണ്ട്‌. ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ സൗലഭ്യം കണക്കിലെടുത്താല്‍ സസ്യജീവിതത്തില്‍ ഇവയ്‌ക്ക്‌ സുപ്രധാനമായ ഒരു പങ്കുണ്ടെന്നു വ്യക്തമാകും. പ്രാട്ടോപ്ലാസത്തിന്റെ നിര്‍മാണത്തില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ ഇടയൗഗികങ്ങള്‍ (intermediate compounds) ആയിരിക്കാമെന്ന്‌ ഹെക്കല്‍ എന്ന വൈജ്ഞാനികന്‍ അഭിപ്രായപ്പെട്ടിരുന്നു. എന്നാല്‍ പരീക്ഷണഫലങ്ങള്‍ ഈ നിഗമനം തെറ്റാണെന്നു സൂചിപ്പിക്കുന്നു. മിക്കപ്പോഴും ഈ യൗഗികങ്ങള്‍ സസ്യങ്ങളുടെ തൊലി, ഇല മുതലായ ബഹിരംശങ്ങളില്‍ സാന്ദ്രീഭവിച്ചു കാണപ്പെടുന്നതിനാല്‍, അന്യജീവികളില്‍നിന്നു രക്ഷലഭിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു ഉപായമായി ഇവയെ ചിലര്‍ കരുതിയിട്ടുണ്ട്‌. എന്നാല്‍, പലപ്പോഴും ആങ്ങരക്ഷയ്‌ക്ക്‌ ഇവ പ്രയോജനപ്പെടാത്തതായും കാണുന്നു. സസ്യ-ബേസുകള്‍ വിഘടനോത്‌പന്നങ്ങളാണെന്നും ഉപാപചയത്തില്‍ (metabolism) പൊുറന്തള്ളപ്പെടുന്ന നൈട്രജനില്‍ ഒരു ഭാഗം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളായി തങ്ങിനില്‌ക്കുന്നതാണെന്നും ചിലര്‍ കരുതുന്നു. ജന്തുക്കളില്‍ യൂറിയ, യൂറിക്‌ അമ്ലം എന്നിവയുടെ സ്ഥാനമാണ്‌ സസ്യങ്ങളില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ക്ക്‌ ഉള്ളതെന്നും പറയപ്പെടുന്നു. എന്നാല്‍ വളരെ സങ്കീര്‍ണങ്ങളായ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ തന്മാത്രകളില്‍ നൈട്രജന്‍ ശതമാനം വളരെ കുറവായതിനാലും മറ്റ്‌ അനേകം കാരണങ്ങളാലും പ്രസ്‌തുത വാദഗതിക്ക്‌ എതിരഭിപ്രായങ്ങളുണ്ട്‌. സസ്യങ്ങളില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ ധര്‍മമെന്ത്‌ എന്ന ചോദ്യത്തിന്‌ തൃപ്‌തികരമായ ഒരു മറുപടി ഇനിയും ലഭ്യമായിട്ടില്ലെങ്കിലും അവയുടെ ഉത്‌പത്തിക്കു വഴിതെളിക്കുന്ന രാസപ്രക്രിയകളെപ്പറ്റി കൂടുതല്‍ വിവരങ്ങള്‍ കിട്ടിയിട്ടുണ്ട്‌. ഈ വിജ്ഞാനശാഖയില്‍ റോബിന്‍സണ്‍ എന്ന ശാസ്‌ത്രജ്ഞന്റെ സംഭാവനകള്‍ ശ്രദ്ധേയങ്ങളാണ്‌. | ||
| + | |||
| + | ==സംരചനാനിര്‍ണയം == | ||
| + | തന്മാത്രകളുടെ സങ്കീര്‍ണത കാരണം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ സംരചനാനിര്‍ണയം പൊതുവേ ക്ലേശകരവും ദീര്‍ഘകാലഗവേഷണസാധ്യവുമാണെങ്കിലും കാര്‍ബണികരസതന്ത്രത്തിലെ രസകരമായ ഒരു അധ്യായമാണ്‌. ഈ യൗഗികങ്ങളില്‍ സാധാരണ കാണപ്പെടുന്ന രാസമൂലകങ്ങള്‍ കാര്‍ബണ്‍, ഹൈഡ്രജന്‍, നൈട്രജന്‍, ഓക്‌സിജന്‍ എന്നിവയാണ്‌. ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ ശുദ്ധരൂപത്തില്‍ വേര്‍തിരിക്കപ്പെട്ടുകഴിഞ്ഞാല്‍ ആദ്യത്തെ പടിയായി ചിരസമ്മതമായ (classical) വിധികളാല്‍ ഓരോ മൂലകത്തിന്റെയും ശതമാനസംഘടനം (percentage composition) കണ്ടുപിടിക്കപ്പെടുന്നു. അതുപോലെ തന്മാത്രാഭാരവും നിര്‍ണയിക്കപ്പെടുന്നു. ഈ ദത്ത(data)ങ്ങളില്‍നിന്ന്‌ തന്മാത്രാഫോര്‍മുല കണക്കാക്കാം. അതായത്‌ ഓരോ തന്മാത്രയിലും ഓരോ മൂലകത്തിന്റെയും എത്ര ആറ്റങ്ങള്‍ വീതമുണ്ടെന്നു മനസ്സിലാക്കാം. തന്മാത്രയില്‍ ഓരോ ആറ്റവും പരസ്‌പരം ഏതു രൂപത്തില്‍ ഘടിപ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു എന്നു നിര്‍ണയിക്കുന്ന അടുത്ത പരീക്ഷണഘട്ടം ക്ലേശകരമായ ഒന്നാണ്‌. ഈ ഘട്ടത്തില്‍ ലഭ്യമാക്കേണ്ടതായ മുഖ്യസംഗതികള്‍, തന്മാത്രയിലെ കാര്‍ബണ്‍-അണുക്കളുടെ ചട്ടക്കൂടിന്റെ സ്വഭാവം, കാര്‍ബണ്‍-നൈട്രജന്‍ ബന്ധത്തിന്റെ സ്വഭാവം, തന്മാത്രയിലെ ഹെറ്റ്‌റോസൈക്ലിക വ്യൂഹം, ഓക്‌സിജന്‍ ആറ്റങ്ങള്‍ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നവിധം എന്നിവയാണ്‌. ഈദൃശസംരചനാരഹസ്യങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തുന്നതിന്‌ അനുയോജ്യങ്ങളായ പലതരം വിശ്ലേഷണമാര്‍ഗങ്ങളും കാര്‍ബണികരസതന്ത്രജ്ഞന്മാര്‍ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നു. പദാര്‍ഥത്തെ വിവിധരീതികളില്‍ ശിഥിലീകരിച്ചുകിട്ടുന്ന ഉത്‌പന്നങ്ങളെ വിശദമായി പഠിച്ച്‌ അവയെ തിരിച്ചറിയുക എന്നതാണ്‌ സാധാരണരീതി. സങ്കീര്‍ണങ്ങളായ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌-തന്മാത്രകളെ നിയന്ത്രിതമായി വിഘടിപ്പിക്കുന്നതിന്‌ (controlled decomposition) അനേകം പൊതുമാര്‍ഗങ്ങളുപയോഗിക്കുന്നു. ഈ രാസപ്രക്രിയകള്‍ വഴി പദാര്‍ഥത്തിന്റെ തന്മാത്രയെക്കുറിച്ച്‌ ഒരു ഏകദേശരൂപം ലഭിക്കുന്നു. ഈ പരീക്ഷണനിരീക്ഷണഫലങ്ങള്‍ക്കു പിന്തുണ നല്‌കുന്നതിന്‌ സ്‌പെക്‌ട്രാ സ്‌കോപ്പിക-ഉപായങ്ങള്‍ പ്രയോജനപ്പെടുന്നു. ഇപ്രകാരം രാസ-ഭൗതികവിധികള്‍ അവലംബിച്ച്‌ അനുമാനിക്കപ്പെടുന്ന സംരചന അവസാനമായി സമര്‍ഥിക്കുവാന്‍ പരീക്ഷണവിധേയമായ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡിന്റെ സംശ്ലേഷണം നടത്തേണ്ടത്‌ ആവശ്യമാണ്‌. എക്‌സ്‌-റേ വിശ്ലേഷണം തുടങ്ങിയ ആധുനിക വിധികളും സംരചനാനിര്‍ണയത്തിന്‌ പ്രയോജനപ്പെടുന്നവയാണ്‌. | ||
| + | |||
| + | തന്മാത്രയിലെ വിഷമചക്രീയവ്യൂഹം കണ്ടുപിടിക്കുന്നത്‌ മുഖ്യമായും ശിഥിലീകരണമാര്‍ഗത്തിലൂടെയാണ്‌. ഹോഫ്‌മന്‍-പൂര്‍ണമെഥിലീകരണം, എംഡേ-അപഗ്രഥനം, സിങ്ക്‌ അഥവാ ബ്രാമിന്‍ കൊണ്ടുള്ള ഡി-ഹൈഡ്രജനീകരണം (dehydrogenation), റിഡക്ഷന്‍-സംബന്ധിയായ വിശ്ലേഷണം, ആല്‍ക്കലീയ ഫ്യൂഷന്‍ (alkaline fusion), ഓക്‌സീകരണം എന്നിവയാണ്‌ പ്രധാനപ്പെട്ട മാര്‍ഗങ്ങള്‍. പ്രസിദ്ധമായ ഹോഫ്‌മന്‍-അപഗ്രഥനത്തില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡിനെ മെഥില്‍ അയഡൈഡ്‌കൊണ്ട്‌ ഉപചരിക്കുന്നു. ലഭിച്ച ഉത്‌പന്നത്തെ നേര്‍ത്ത ആല്‍ക്കലികൊണ്ടുപചരിച്ച്‌ ഉണ്ടാകുന്ന പദാര്‍ഥം സ്വേദനം ചെയ്യുമ്പോള്‍ ഒരു ഇച ബന്ധം വിഘടിതമാകും. ഇതേ പ്രക്രിയകള്‍ വീണ്ടും ആവര്‍ത്തിക്കുമ്പോള്‍ നൈട്രജന്റെ രണ്ടാമത്തെ രാസബന്ധവും മുറിയുന്നതിനാല്‍ തന്മാത്രയിലെ കാര്‍ബണ്‍-ശൃംഖലമാത്രം അവശേഷിക്കുന്നു. ഒരു അപൂരിത-ഹൈഡ്രാ കാര്‍ബണ്‍ ലഭിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഈ ഹൈഡ്രാകാര്‍ബണ്‍ ഏതെന്നു തിരിച്ചറിഞ്ഞാല്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ തന്മാത്രയിലെ ചക്രീയവ്യൂഹം (ring system) ഏതെന്നു മനസ്സിലാക്കാന്‍ പ്രയാസമില്ല. ഇതര-അപഗ്രഥനഘട്ടങ്ങളിലും സംരചനാപരമായ സൂചനകള്‍ ലഭിക്കുന്നതാണ്‌. എന്നാല്‍ പലപ്പോഴും അപഗ്രഥനോത്‌പന്നങ്ങള്‍ ഐസൊമെറീകരണാദി പ്രക്രിയകള്‍ക്കു വിധേയങ്ങളായിക്കഴിഞ്ഞിരിക്കും. ഇത്തരം വസ്‌തുതകളെ സംരചനാനിര്‍ണയനത്തില്‍ കണക്കിലെടുക്കേണ്ടതുണ്ട്‌. ഒന്നിലധികം വഴികളില്‍ അപഗ്രഥനം നടത്തി ഓരോന്നിലും കിട്ടുന്ന പരിചിത യൗഗികങ്ങള്‍ സസൂക്ഷ്‌മം പരിശോധിച്ച്‌ സംരചന അനുമാനിക്കപ്പെടുന്നു. സ്ഥിരീകരണം എപ്പോഴും സംശ്ലേഷണത്തിന്റെ പിന്തുണയോടെയാണു സാധിക്കേണ്ടത്‌. | ||
| + | |||
| + | ആദ്യമായി ഒരു ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ കൃത്രിമമായി നിര്‍മിക്കപ്പെടുന്നത്‌ ലേഡന്‍ബര്‍ഗ്‌ 1866-ല്‍ ആരംഭിച്ച്‌, വളരെക്കാലമെടുത്ത കൊണീന്‍-സംശ്ലേഷണത്തോടുകൂടിയാണ്‌. മറ്റ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ക്കുള്ള സംശ്ലേഷണരീതികളും പില്‌ക്കാലത്തു കണ്ടുപിടിക്കപ്പെട്ടു. വളരെ സങ്കീര്‍ണമായ സ്‌ട്രിക്‌നിന്‍ സംശ്ലേഷണം ചെയ്‌തത്‌ നോബല്‍-രസതന്ത്രജ്ഞനായ വുഡ്‌വേഡ്‌ ആണ്‌ (1954). ഹോഫ്‌മന്‍, ലേഡന്‍ബര്‍ഗ്‌, ഷ്‌പേത്‌, പിക്‌റ്ററ്റ്‌, പെല്ലറ്റിയര്‍, വില്‍സ്റ്റേറ്റര്‍, റോബിന്‍സണ്‍ തുടങ്ങിയ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌-രസതന്ത്രജ്ഞന്മാരുടെ പഠനങ്ങളും ഗവേഷണങ്ങളും പ്രത്യേകം പ്രശംസയര്‍ഹിക്കുന്നു. | ||
| + | |||
| + | ==പകരം ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്ന ചില സംശ്‌ളിഷ്‌ട യൗഗികങ്ങള്‍ == | ||
| + | അട്രാപിന്‍, ക്വിനീന്‍, കൊക്കെയ്‌ന്‍, മോര്‍ഫീന്‍ മുതലായ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ക്ക്‌ ഔഷധഗുണങ്ങളോടൊപ്പം ചില ദോഷങ്ങളുമുണ്ട്‌. തന്മൂലം ദോഷഫലങ്ങളില്ലാത്തവയും എന്നാല്‍ ഔഷധഗുണങ്ങള്‍ ഉദ്ദേശിച്ച രീതിയില്‍ പ്രകാശിപ്പിക്കാന്‍ കഴിവുള്ളവയും ആയ പല സംശ്ലിഷ്‌ട യൗഗികങ്ങളും പകരം പ്രയോഗിച്ചുനോക്കിയിട്ടുണ്ട്‌. ഇവയില്‍ ചിലതെല്ലാം ചികിത്സയില്‍ വിജയപ്രദമാണെന്നും കണ്ടിരിക്കുന്നു. സസ്യങ്ങളില്‍നിന്നു നിര്‍ദിഷ്‌ട-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുവാനുള്ള ക്ലേശവും അധികച്ചെലവും ഒഴിവാക്കുന്നതിനുകൂടി ഇവയുടെ സംശ്ലേഷണം പ്രയോജനപ്പെടുന്നു. ചില ഉദാഹരണങ്ങള്‍ ഇതോടൊപ്പം ചേര്‍ക്കുന്നു. ട്രാപെയ്‌ന്‍ ഗ്രൂപ്പില്‍പ്പെട്ട കൊക്കെയ്‌ന്‍ മുതലായ സസ്യബേസുകള്‍ക്ക്‌ സ്‌പര്‍ശനാഡികളുടെ അഗ്രങ്ങളെ മരവിപ്പിക്കുവാന്‍-തരിപ്പിക്കുവാന്‍-കഴിവുണ്ട്‌. ആകയാല്‍ ഇവ സ്ഥാനീയ നിശ്ചേതകങ്ങള്‍ (local anaesthetics) ആയി ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നു. ഇക്കൂട്ടത്തില്‍ ഏറ്റവും ഫലപ്രദമായത്‌ കൊക്കെയ്‌ന്‍ ആണ്‌. പക്ഷേ, ഇതിന്‌ കേന്ദ്രനാഡീവ്യൂഹത്തില്‍ ചില അനാശാസ്യഫലങ്ങള്‍ സൃഷ്‌ടിക്കാന്‍ കഴിവുണ്ട്‌. ആകയാല്‍ ഇതിനോടു സംരചനാസാദൃശ്യമുള്ള പല യൗഗികങ്ങളും പകരം പ്രയോഗിച്ചുനോക്കിയിട്ടുണ്ട്‌. അവയില്‍ യൂക്കെയ്‌ന്‍, സ്റ്റൊവെയ്‌ന്‍ എന്നിവയ്‌ക്ക്‌ പ്രയോഗ പ്രചാരം കിട്ടിയില്ലെങ്കിലും പ്രാക്കെയ്‌ന്‍ അഥവാ നൊവൊക്കെയ്‌ന്‍ എന്നറിയപ്പെടുന്ന യൗഗികം കൊക്കെയ്‌നുപകരം ഉപയോഗിക്കപ്പെടാറുണ്ട്‌. എഥിലീന്‍ ക്ലോര്‍ഹൈഡ്രിന്‍, ഡൈ എഥില്‍ അമീന്‍ എന്നിവയെ പാരാ-അമിനൊ ബെന്‍സോയിക്‌ അമ്ലവുമായി പ്രതിപ്രവര്‍ത്തിപ്പിച്ചാണ്‌ പ്രാക്കെയ്‌ന്‍ സംശ്ലേഷണം ചെയ്യുന്നത്‌. മലമ്പനിക്ക്‌ പ്രതിവിധിയായി ഇന്നും ക്വിനീന്‍ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. 1926-ല്‍ ജര്‍മന്‍കാര്‍ പ്ലാസ്‌മൊക്വിന്‍ എന്ന സംശ്ലിഷ്‌ടയൗഗികം ക്വിനീനു പകരമായി പുറത്തിറക്കി. തുടര്‍ന്ന്‌ കൂടുതല്‍ ഫലപ്രദങ്ങളായ ക്വിനീന്‍-സമാന-രാസയൗഗികങ്ങളും നിര്‍മിക്കപ്പെട്ടു. അട്രാപിന്‍, ക്ലോറൈക്വിന്‍, പെന്റാക്വിന്‍, പലൂഡ്രിന്‍ എന്നിവ അതില്‍ പ്രമുഖങ്ങളാണ്‌. അല്‌പംപോലും വേദനയറിയാതെ മയങ്ങുന്നതിനുള്ള സിദ്ധൗഷധമാണ്‌ മോര്‍ഫീന്‍. ഇന്നും ഇതിന്‌ വലിയ പ്രചാരമുണ്ട്‌. എന്നാല്‍ ക്രമേണ മദ്യത്തോടെന്നപോലെ മോര്‍ഫീനോട്‌ ആസക്തി ഉണ്ടാകാനിടയുണ്ട്‌. ഈ ദോഷം തീരെയില്ലാത്ത മോര്‍ഫീന്‍-സമാനങ്ങള്‍ ഒന്നും ലഭിച്ചിട്ടില്ല. ആദ്യം മോര്‍ഫീനുപകരം കൊഡെയ്‌ന്‍ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. പിന്നീടാണ്‌ ഡെമറോള്‍ എന്ന ലളിതപദാര്‍ഥം (പെത്തിഡിന്‍) പ്രചാരത്തില്‍ വന്നത്‌. സംശ്ലിഷ്‌ടമായ ഈ യൗഗികം 1939-ല്‍ ജര്‍മനിയിലാണ്‌ ആദ്യമായി പ്രചാരത്തില്‍ വന്നത്‌. ആമിഡോള്‍, ഐസൊ ആമിഡോള്‍ എന്നിവയും മോര്‍ഫീനുപകരം പ്രയോഗിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌. | ||
| + | |||
| + | ആയുര്‍വേദൗഷധങ്ങളില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ അഭിനിര്‍ധാരണവും ആകലനവും (detection and estimation) ഇന്ന്‌ ഭാരതത്തില്‍ പല കേന്ദ്രങ്ങളിലും സജീവമായി നടന്നുവരുന്നുണ്ട്‌. | ||
| + | |||
| + | (ഡോ. കെ.പി. ധര്‍മരാജയ്യര്‍) | ||
Current revision as of 08:33, 15 സെപ്റ്റംബര്‍ 2014
ഉള്ളടക്കം |
ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍
Alkaloids
സസ്യങ്ങളില്‍ ഉപസ്ഥിതമായിട്ടുള്ള, നൈട്രജന്‍ അടങ്ങിയതും ബേസികസ്വഭാവമുള്ളതുമായ ഒരു വിഭാഗം കാര്‍ബണിക യൗഗികങ്ങള്‍. ഔഷധങ്ങളായും വിഷങ്ങളായും ഉദ്ദീപകങ്ങളായും ലഹരിപദാര്‍ഥങ്ങളായും നിരവധി സസ്യജന്യവസ്‌തുക്കള്‍ നാം ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നുണ്ട്‌. കറുപ്പ്‌, കാപ്പി, തേയില, പുകയില, അടയ്‌ക്ക, കാഞ്ഞിരക്കുരു, മാതളനാരകപ്പട്ട, സിങ്കോണമരപ്പട്ട എന്നിവ ചില ഉദാഹരണങ്ങളാണ്‌. ഈ പദാര്‍ഥങ്ങളുടെ ശരീരക്രിയാപ്രവര്‍ത്തനം (Physiological activity) മിക്കപ്പോഴും അവയിലടങ്ങിയിട്ടുള്ള ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ സാന്നിധ്യം മൂലമാണ്‌. "ആല്‍ക്കലി പോലുള്ളവ' എന്ന അര്‍ഥത്തിലാണ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ എന്ന പദം നിഷ്‌പന്നമായിട്ടുള്ളത്‌. "ക്ഷാരകല്‌പം' എന്നും പറയപ്പെടുന്നു. സസ്യജങ്ങളായ എല്ലാ നൈട്രജനീയ ബേസുകളും ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ അല്ല. സവിശേഷമായ ഔഷധഗുണം, വിഷഗുണം അഥവാ മറ്റു തരത്തിലുള്ള ശരീരക്രിയാങ്ങക പ്രവര്‍ത്തനം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ മുഖ്യ ലക്ഷണമാണ്‌. സാധാരണയായി അവയുടെ സംരചന സങ്കീര്‍ണമായിരിക്കും. അവയുടെ തന്മാത്രകളിലെ നൈട്രജന്‍ മിക്കവാറും പിരിഡിന്‍, ക്വിനൊളിന്‍, ഐസൊക്വിനൊളിന്‍ മുതലായ ഏതെങ്കിലും ഒരു ഹെറ്റ്‌റോസൈക്ലിക വ്യൂഹത്തില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നതായിരിക്കും. ചാക്രികസംരചനയില്ലാത്ത ചില ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളും ഉണ്ട്‌.
ഉപസ്ഥിതി
ഓരോ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡും ഓരോ പ്രത്യേകസസ്യത്തിലോ സസ്യകുടുംബത്തിലോ മാത്രമേ കാണപ്പെടുന്നുള്ളൂ. അതുകൂടാതെ സംരചനയില്‍ സാദൃശ്യമുള്ള അനവധി ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ ഒന്നിച്ച്‌ ഓരോ സസ്യത്തിലും കണ്ടുവരുന്നു. ഉദാഹരണമായി മാതളനാരകത്തിന്റെ തൊലിയില്‍നിന്ന്‌ നാല്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ (പെല്ലറ്റിയറിന്‍, ഐസൊ പെല്ലറ്റിയറിന്‍, മെഥില്‍ ഐസൊ പെല്ലറ്റിയറിന്‍, സ്യൂഡോ പെല്ലറ്റിയറിന്‍) ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. അടയ്‌ക്കയില്‍നിന്ന്‌ അഞ്ചും കറുപ്പില്‍നിന്ന്‌ ഇരുപത്തിമൂന്നും ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളാണ്‌ വേര്‍തിരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്‌.
അപ്പോസൈനേസീ, റൂബിയേസീ, പപ്പാവറേസീ, പാപ്പി ലീയൊണേസി, റാനന്‍കുലേസീ, സോളനേസീ എന്നീ കുടുംബങ്ങളില്‍പ്പെട്ട സസ്യങ്ങളാണ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ മുഖ്യ സ്രാതസ്സുകള്‍. എര്‍ഗട്‌ എന്ന രോഗത്തിന്‌ നിദാനമായ പൂപ്പലില്‍ (fungus) നിന്ന് അനവധി ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. ചില ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ സസ്യശാസ്‌ത്രപരമായി തമ്മില്‍ ബന്ധമില്ലാത്ത ഒന്നിലധികം സസ്യങ്ങളില്‍ കാണപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെങ്കിലും കൂടുതല്‍ സങ്കീര്‍ണങ്ങളായ നിക്കോട്ടിന്‍, ക്വിനൈന്‍, കൊക്കെയ്‌ന്‍ തുടങ്ങിയവയാകട്ടെ ഒരു പ്രത്യേക സസ്യവര്‍ഗത്തില്‍ മാത്രമായിട്ടാണ്‌ കാണപ്പെടുന്നത്‌. ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ ബേസികസ്വഭാവമുള്ളവയാകയാല്‍ സസ്യങ്ങളില്‍ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്‌ ഏതെങ്കിലും സസ്യ-അമ്ലവുമായി സംയോജിച്ചുകിട്ടുന്ന ലവണമായിട്ടാണ്‌. പ്രധാനപ്പെട്ട ചില സസ്യ-അമ്ലങ്ങളാണ്‌ മാലിക്‌ (malic) അമ്ലം, സിട്രിക്‌ അമ്ലം, ഓക്‌സാലിക്‌ അമ്ലം, ടാര്‍ടാറിക്‌ അമ്ലം, ലാക്‌റ്റിക്‌ അമ്ലം, അസറ്റിക്‌ അമ്ലം എന്നിവ. ഈ ഓര്‍ഗാനിക്‌ അമ്ലങ്ങള്‍ക്കു പുറമേ ചില സസ്യങ്ങളില്‍ സള്‍ഫ്യൂറിക്‌ അമ്ലവും കാണും. അമ്ലങ്ങളുടെ ലവണങ്ങളായിട്ടാണ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ പ്രകൃതിയില്‍ ഉപസ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്‌.
വേര്‍തിരിക്കല്‍
സസ്യങ്ങളുടെ ചില പ്രത്യേക ഭാഗങ്ങളിലാണ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ സാന്ദ്രീഭവിച്ചു കാണപ്പെടുന്നത്‌. വേര്‌, പുറംതൊലി (പട്ട), വിത്ത്‌, ഇല എന്നിങ്ങനെ ബാഹ്യഭാഗങ്ങളിലാണ്‌ അവ മിക്കവാറും സംഭൃതമായിട്ടുള്ളത്‌. ഉദാഹരണമായി മാതളനാരകത്തില്‍ പട്ടയിലും പുകയിലച്ചെടിയില്‍ ഇലയിലും കാപ്പിച്ചെടി, കാഞ്ഞിരം എന്നിവയില്‍ കുരുവിലുമാണ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ ആസ്ഥാനം. സസ്യത്തില്‍നിന്ന്‌ അവയെ ശുദ്ധരൂപത്തില്‍ വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്നതിന്‌ പൊതുവായ ഒരു മാര്‍ഗം നിര്‍ദേശിക്കാനില്ല.
ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌-ലവണം അടങ്ങിയിട്ടുള്ള സസ്യഭാഗം പൊടിച്ചോ ചതച്ചോ അരിഞ്ഞോ അരച്ചോ സൂക്ഷ്‌മകണങ്ങളാക്കി അതിനെ നേര്‍ത്ത ഹൈഡ്രാക്ലോറിക്‌, സല്‍ഫ്യൂറിക്‌ അഥവാ അസറ്റിക്‌ അമ്ലംകൊണ്ട്‌ ഉപചരിക്കുന്നു (treated). അങ്ങനെ കിട്ടുന്ന ജലവിലേയമായ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌-ലവണത്തിന്റെ ലായനിയെ നീക്കിയെടുത്ത്‌ അമോണിയയോ സോഡിയം കാര്‍ബണേറ്റോ കൊണ്ട്‌ ആല്‍ക്കലീകരിക്കുമ്പോള്‍ ലവണത്തില്‍നിന്ന്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ വേര്‍തിരിയുന്നു. അത്‌ അലേയമാണെങ്കില്‍ അരിച്ചുനീക്കാം. ഈഥര്‍, ക്ലോറോഫോം മുതലായ അനുയോജ്യലായകങ്ങള്‍ ഉപയോഗിച്ചും നിഷ്‌കര്‍ഷണം ചെയ്യാം. ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ ബാഷ്‌പശീലം (volatility) ഉള്ളതാണെങ്കില്‍ നീരാവി സ്വേദനത്താലും (steam distillation) വേര്‍തിരിക്കല്‍ സാധിക്കും. തേയിലയില്‍നിന്ന്‌ കഫീന്‍ വേര്‍തിരിക്കുന്നത്‌ ഏതാണ്ടിങ്ങനെയാണ്‌: 1 ഭാഗം തേയിലയോടുകൂടി 4 ഭാഗം ചൂടുവെള്ളവും 1 ഭാഗം ചുച്ചാമ്പും ചേര്‍ത്തരച്ച്‌ ജലബാഷ്‌പത്തിന്റെ ചൂടില്‍ വറ്റിക്കുക. ജലാംശം പൂര്‍ണമായും മാറ്റിക്കിട്ടുന്ന പദാര്‍ഥം ക്ലോറൊഫോംകൊണ്ട്‌ നിഷ്‌കര്‍ഷണം ചെയ്‌തു ലഭിക്കുന്ന ലായനി ബാഷ്‌പീകരിക്കുമ്പോള്‍ കഫീന്‍ കിട്ടുന്നു. ഇത്‌ ജലത്തില്‍നിന്നു ക്രിസ്റ്റലുകളാക്കി വേര്‍പ്പെടുത്തി ശുദ്ധീകൃതരൂപത്തിലെടുക്കാം.
സസ്യത്തില്‍നിന്നു വേര്‍തിരിച്ചുകിട്ടുന്നത്‌ മിക്കപ്പോഴും ഒന്നിലധികം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ കലര്‍ന്ന ഒരു മിശ്രിതമായിരിക്കും. ഇവയെ ഘടകങ്ങളാക്കി വേര്‍തിരിക്കുന്നതിന്‌ അനേകം മാര്‍ഗങ്ങളുണ്ട്‌. മിശ്രിതത്തെ നേര്‍ത്ത അമ്ലത്തില്‍ ലയിപ്പിച്ച്‌ അല്‌പാല്‌പമായി അമോണിയ ചേര്‍ക്കുമ്പോള്‍ ബേസികസ്വഭാവം ഏറ്റവും കുറഞ്ഞത്‌ ആദ്യവും തുടര്‍ന്ന്‌ ബേസിക സ്വഭാവം കൂടുന്ന ക്രമത്തില്‍ മറ്റുള്ളവയും ഓരോന്നായി വേര്‍തിരിയുന്നു. അനുയോജ്യമായ ഒരു അമ്ലം ചേര്‍ത്തുകിട്ടുന്ന ലവണ മിശ്രിതത്തിന്റെ ആംശിക-ക്രിസ്റ്റലീകരണവും, അയോണ്‍-വിനിമയവും (ion exchange), ക്രാമാറ്റാഗ്രാഫി മുതലായ പ്രക്രിയകളും ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ പൃഥക്കരണത്തിന്‌ പ്രയോജനപ്പെടുത്താറുണ്ട്‌.
നാമകരണം
മിക്ക ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ക്കും സംരചനാധിഷ്‌ഠിതമായ രാസനാമത്തിനു പുറമേ പ്രത്യേകം പേരുകളുണ്ട്‌. അവയ്‌ക്കാണ്‌ കൂടുതല്‍പ്രചാരവും. ഇത്തരം പേരുകള്‍, പദാര്‍ഥം കാണപ്പെടുന്ന സസ്യത്തിന്റെ പേരിനോടോ, ജന്തുശരീരത്തില്‍അവ സൃഷ്‌ടിക്കുന്ന പ്രത്യേകതകളോടോ, അടുപ്പമുള്ള മറ്റ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ പേരിനോടോ, ചിലപ്പോള്‍ ശാസ്‌ത്രജ്ഞന്മാരുടെ പേരിനോടോ ബന്ധപ്പെടുത്തിയാണ്‌ നല്‌കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്‌. ചില ഉദാഹരണങ്ങള്‍ എടുത്തുകാണിക്കാം. 1806-ല്‍സെര്‍ട്യൂര്‍ണര്‍ (F.W.A. Serturner) എന്ന ജര്‍മന്‍ അപ്പോത്തിക്കരി കറുപ്പിര്‍നിന്ന്‌ ഒരു ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ വേര്‍പെടുത്തുകയുണ്ടായി. മയക്കം ഉണ്ടാക്കുന്നതിനു കഴിവുള്ള ഈ രാസവസ്‌തുവിന്‌ ഗ്രീക്കുകാരുടെ സ്വപ്‌നദേവത(God of dreams)യൊയ മോര്‍ഫ്യൂസി(Morpheus)ന്റെ പേരിനോട്‌ ബന്ധപ്പെടുത്തി മോര്‍ഫീന്‍ എന്ന്‌ പേരിട്ടു. ഛര്‍ദിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഔഷധമായി ഉപയോഗിക്കാവുന്നതുകൊണ്ടാണ്‌ സെഫാലിസ്‌ ഇപ്പക്കക്ക്വാനാ എന്ന സസ്യത്തിന്റെ കിഴങ്ങിര്‍നിന്നെടുത്ത ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡിന്‌ എമറ്റിന്‍ (Emetic-ഛര്‍ദിപ്പിക്കുന്നത്‌) എന്ന പേര്‍ വന്നത്‌. സിങ്കൊണീന്‍ എന്ന ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡിന്‌ ഈ പേര്‍ ലഭിച്ചത്‌ അതിന്റെ ഉദ്‌ഗമസ്ഥാനമായ സിങ്കൊണാ എന്ന മരത്തിന്റെ പേരിര്‍നിന്നാണ്‌. പ്രമുഖ-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌-ശാസ്‌ത്രജ്ഞനായ പെല്ലറ്റിയറോടുള്ള ബഹുമാന സൂചകമായിട്ടാണ്‌ ടാന്ററ്റ്‌ 1877-ല്‍മാതളനാരകപ്പട്ടയിര്‍നിന്ന്‌ വേര്‍തിരിച്ചെടുത്ത ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡിന്‌ പെല്ലറ്റിയറീന്‍ എന്ന പേരു നല്‌കിയത്‌; ഇതോടൊപ്പം കാണപ്പെടുന്ന ഐസോ പെല്ലറ്റിയറീന്‍, സ്യൂഡോ പെല്ലറ്റിയറീന്‍, മെഥില്‍പെല്ലറ്റിയറീന്‍ എന്നിവയുടെ പേരുകള്‍ പെല്ലറ്റിയറീനോടുള്ള അവയുടെ സംരചനാപരമായ ബന്ധത്തെ കുറിക്കുന്നു.
വര്‍ഗീകരണം
സെര്‍ട്യൂര്‍ണറുടെ കണ്ടുപിടിത്തത്തിനുശേഷം ഇന്നുവരെ വിവിധ സ്രോതസ്സുകളിര്‍നിന്ന്‌ ഏകദേശം രണ്ടായിരത്തോളം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ പൃഥക്കരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌. ഇവയെ രണ്ടു രീതിയില്‍വര്‍ഗീകരിച്ചുവരുന്നു; തന്മാത്രയിലടങ്ങിയിട്ടുള്ള ഹെറ്റ്‌റോസൈക്ലിക വ്യൂഹത്തെ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തിയാണ്‌ ഒരു രീതി. ഉദാഹരണമായി കൊണീന്‍, പിപറീന്‍, നിക്കൊട്ടീന്‍ എന്നിവയിലെല്ലാം പിരിഡിന്‍ ചക്രമുള്ളതിനാല്‍ഇവയെ പിരിഡിന്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ എന്നു വിളിക്കുന്നു. ക്വിനൈന്‍, സിങ്കൊണീന്‍, സ്‌ട്രിക്‌നിന്‍, ബ്രൂസിന്‍ എന്നിവയില്‍ക്വിനൊലിന്‍ ചക്രമുണ്ട്‌. ആകയാല്‍ഇവയെ ക്വിനൊലിന്‍-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകല്‍എന്നു പറയുന്നു. ഫിനാന്‍ഥ്രീന്‍ ചക്രമുള്ള മോര്‍ഫീന്‍, കൊഡെയ്‌ന്‍ എന്നിവ ഫിനാന്‍ഥ്രീന്‍-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളാണ്‌; നാര്‍ക്കോട്ടിന്‍, പപ്പാവറീന്‍ എന്നിവ ഐസൊക്വിനൊലിന്‍-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളും. രണ്ടാമത്തെ രീതിയനുസരിച്ച്‌ ഒരു സസ്യത്തിര്‍നിന്നോ ഒരു സസ്യവര്‍ഗത്തിര്‍നിന്നോ കിട്ടുന്ന ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളെ ഒരു വര്‍ഗമായി വ്യവഹരിക്കുന്നു. സംരചനാപരമായും ഇവയ്‌ക്കു തമ്മില്‍സാദൃശ്യമുണ്ടായിരിക്കും. ഉദാഹരണമായി കറുപ്പിര്‍നിന്നു ലഭ്യമായ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളെ എല്ലാം ചേര്‍ത്ത്‌ ഓപ്പിയം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ (23) എന്നും, സിങ്കോണാ മരത്തിര്‍നിന്നുള്ളവയെ സിങ്കോണാ-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ (25) എന്നും, എര്‍ഗട്ടില്‍നിന്നും കിട്ടുന്നവയെ എര്‍ഗട്‌-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ എന്നും, മാതളനാരക-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളെ പോമിഗ്രാനേറ്റ്‌-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ എന്നും അടയ്‌ക്കയിര്‍നിന്നുള്ളവയെ അരിക്കാ-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ (arecanut-അടയ്‌ക്ക) എന്നും വ്യവഹരിക്കുന്ന സമ്പ്രദായമുണ്ട്‌. രണ്ടു രീതിയിലുള്ള വര്‍ഗീകരണവും പ്രചാരത്തിലുണ്ട്‌.
അഭിനിര്‍ധാരണം
ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ സാന്നിധ്യമറിയുന്നതിനും അവ ഏതെല്ലാമണെന്നു തിരിച്ചറിയുന്നതിനും അനേകം അഭികാരകങ്ങള്‍ ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്‌. ഇവ സസ്യ-ബേസുകളുമായി വര്‍ണമോ അവക്ഷിപ്‌തമോ ലഭ്യമാക്കുന്നവയാണ്‌. ഉദാഹരണമായി സാന്ദ്രസല്‍ഫ്യൂറിക്‌ അമ്ലം, നൈട്രിക്‌ അമ്ലം, പൊട്ടാസിയം ഡൈക്രാമേറ്റ്‌, പൊട്ടാസിയം പെര്‍മാന്‍ഗനേറ്റ്‌, മോളിബ്‌ഡിക്‌ അമ്ലം മുതലായവ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളോടു ചേര്‍ന്ന്‌ പ്രത്യേക നിറങ്ങള്‍ ഉണ്ടാക്കുന്നു. പൊട്ടാസിയം-മെര്‍ക്കുറി-അയഡൈഡ്‌, ഫോസ്‌ഫൊ മോളിബ്‌ഡിക്‌ അമ്ലം, പിക്രിക്‌ അമ്ലം, ഫോസ്‌ഫൊ ടങ്‌സ്റ്റിക്‌ അമ്ലം, ക്ലോറാറിക്‌ അമ്ലം മുതലായവ അവക്ഷിപ്‌തങ്ങള്‍ നല്‌കുന്നു.
ഗുണധര്‍മങ്ങള്‍
കാര്‍ബണ്‍, ഹൈഡ്രജന്‍, നൈട്രജന്‍ എന്നീ മൂലകങ്ങള്‍ എല്ലാ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളിലും ഉണ്ട്‌. ചിലതില്‍ ഓക്‌സിജന്‍കൂടി ഉണ്ടായിരിക്കും. തന്മാത്രയിലെ ഒരു നൈട്രജന്‍-ആറ്റമെങ്കിലും ഒരു ഹെറ്ററോസൈക്ലിക വ്യൂഹത്തിന്റെ ഭാഗമായിരിക്കും. എന്നാല്‍ നൈട്രജനില്ലാത്ത ഫിനാന്‍ഥ്രീന്‍- വലയമാണ്‌ മോര്‍ഫീനില്‍ കാണുന്നത്‌. ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ സാധാരണയായി ബാഷ്‌പശീലമില്ലാത്ത ക്രിസ്റ്റലീയ-ഖരങ്ങള്‍ ആണ്‌. കൊണീന്‍, നിക്കൊട്ടീന്‍ എന്നിവ ദ്രാവകങ്ങള്‍ ആണ്‌; ഇവയില്‍ ഓക്‌സിജനില്ല. മിക്ക ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളും ടെര്‍ഷ്യറി ബേസുകളാണ്‌; എന്നാല്‍ കൊണീന്‍ ഒരു സെക്കണ്ടറിബേസ്‌ ആണ്‌, പിപ്പറീനില്‍ നൈട്രജന്‍-ആറ്റം ഒരു അമ്ല അമൈഡ്‌ ഗ്രൂപ്പിന്റെ ഘടകമായിട്ടാണ്‌ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്‌. ഏറെക്കുറെ എല്ലാ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളും ധ്രുവണഘൂര്‍ണകങ്ങള്‍ (optically active) ആണ്‌. മിക്കതും വാമ-ധ്രുവണഘൂര്‍ണകങ്ങളായിരിക്കെ കൊണീന്‍ ദക്ഷിണ-ധ്രുവണഘൂര്‍ണകം (dextro-rotatory) ആണ്‌. പൊതുവേ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ ജലലേയത്വം നിസ്സാരമാണ്‌. എന്നാല്‍ ഇവ ഈഥര്‍, ആല്‍ക്കഹോള്‍, ക്ലോറൊഫോം മുതലായ ഓര്‍ഗാനിക്‌ ലായകങ്ങളില്‍ ലേയങ്ങളാണ്‌. സല്‍ഫ്യൂറിക്‌, ഹൈഡ്രാക്ലോറിക്‌ എന്നീ അകാര്‍ബണിക അമ്ലങ്ങളുമായും സാലിസിലിക്‌ അമ്ലം പോലുള്ള കാര്‍ബണിക അമ്ലങ്ങളുമായും സംയോജിച്ചുണ്ടാകുന്ന ഇവയുടെ ലവണങ്ങള്‍ ജലവിലേയങ്ങളായ ക്രിസ്റ്റലീയ പദാര്‍ഥങ്ങളാണ്‌. മനുഷ്യശരീരത്തിലും ജന്തുക്കളിലും ഓരോ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡിനും അതാതിന്റേതായ പ്രത്യേകം പ്രവര്‍ത്തനം ഉണ്ട്‌. ഏതാണ്ട്‌ എല്ലാംതന്നെ വിഷാലുക്കളാണ്‌. എന്നാല്‍ നിയന്ത്രിതമായി ഉപയോഗിച്ചാല്‍ ഇവ ഔഷധങ്ങളായി പ്രയോജനപ്പെടുന്നു. സിങ്കോണ-മരപ്പട്ടയിലെ ക്വിനീന്‍ മലമ്പനിക്കുള്ള സിദ്ധൗഷധമാണ്‌. നേത്രചികിത്സയില്‍ കച്ചിലെ കൃഷ്‌ണമണി വികസിപ്പിക്കുന്നതിന്‌ അട്രാപിന്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ശരീരത്തില്‍ വേദനകളറിയാതിരിക്കുന്നതിന്‌ മോര്‍ഫീന്‍ കുത്തിവയ്‌ക്കുന്നത്‌ സാധാരണമാണ്‌. സര്‍പ്പഗന്ധിയില്‍ (Rawolfa Serpentina) നിന്നും ലഭിക്കുന്ന റെസര്‍പിന്‍ രക്തസമ്മര്‍ദത്തിനും മനോരോഗങ്ങള്‍ക്കും കൈകണ്ട മരുന്നായി പ്രസിദ്ധിയാര്‍ജിച്ചുകഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു. കാപ്പി, ചായ, കൊക്കൊ എന്നിവയിലെ കഫീന്‍ ഒരു ഉദ്ദീപകമായി (stimulant) പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു. പ്രാചീനകാലത്ത്‌ തെ. അമേരിക്കയിലെ ചില വര്‍ഗക്കാര്‍ എറിഥ്രാക്‌സിലോണ്‍ കൊക്ക എന്ന ചെടിയുടെ ഇല ഭക്ഷിച്ചുകൊണ്ട്‌ വിശപ്പറിയാതെ വളരെ ദൂരം യാത്ര ചെയ്‌തിരുന്നുപോലും. ഈ ഇലകളിലെ അനേകം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളില്‍ പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ്‌ കൊക്കെയ്‌ന്‍. സ്ഥാനീയമായ മരവിപ്പിക്കലിന്‌ (local anaesthetic) ഇത്‌ ഇന്നും ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്‌. വമനൗഷധമായും കഫം കളയുന്നതിനും എമറ്റിന്‍ പ്രയോഗിക്കാറുണ്ട്‌. അമീബ ദഹനേന്ദ്രിയങ്ങളില്‍ കടന്നുകൂടിയുണ്ടാകുന്ന രോഗങ്ങള്‍ക്കും ഇത്‌ ഒരു ഔഷധമാണ്‌. മാതള നാരകത്തൊലി കൃമിശല്യനിവാരണത്തിന്‌ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ചെറുപ്പക്കാരെ ചിന്തിപ്പിക്കുന്നു എന്ന കുറ്റത്തിന്‌ സോക്രട്ടീസ്‌ എന്ന പ്രസിദ്ധനായ തത്ത്വചിന്തകനെ വധിച്ചത്‌ ഹെംലോക്‌ (കോണിയം മാക്കുലാറ്റം) എന്ന ചെടിയുടെ ചാറു കൊടുത്തിട്ടായിരുന്നു. ഈ ചെടിയിലെ കൊണീന്‍ എന്ന ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ രൂക്ഷമായ ഒരു വിഷമാണ്‌. നീല ഉമ്മം വിഷമാണെങ്കിലും ഔഷധങ്ങളില്‍ ചിലപ്പോള്‍ ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്‌. ഇതില്‍ അനവധി ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ ഉണ്ട്‌. അനേകം ആയുര്‍വേദയോഗങ്ങളില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളാണ്‌ ഔഷധവീര്യത്തിനു നിദാനമെന്നു തെളിയിച്ചുകഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു.
സസ്യങ്ങളില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ ഉത്‌പത്തി
സസ്യങ്ങളില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ എങ്ങനെ ഉണ്ടാകുന്നു, എങ്ങനെ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു എന്നിവയെപ്പറ്റി പല സിദ്ധാന്തങ്ങളും ഉന്നയിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌. എന്നാല്‍ ഒന്നും പൂര്‍ണമായി തൃപ്‌തികരമായിട്ടില്ല. ഈ ദിശയില്‍ രസകരങ്ങളായ അനേകം പരീക്ഷണങ്ങള്‍ ഇന്നും നടന്നുവരുന്നുണ്ട്‌. ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ സൗലഭ്യം കണക്കിലെടുത്താല്‍ സസ്യജീവിതത്തില്‍ ഇവയ്‌ക്ക്‌ സുപ്രധാനമായ ഒരു പങ്കുണ്ടെന്നു വ്യക്തമാകും. പ്രാട്ടോപ്ലാസത്തിന്റെ നിര്‍മാണത്തില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ ഇടയൗഗികങ്ങള്‍ (intermediate compounds) ആയിരിക്കാമെന്ന്‌ ഹെക്കല്‍ എന്ന വൈജ്ഞാനികന്‍ അഭിപ്രായപ്പെട്ടിരുന്നു. എന്നാല്‍ പരീക്ഷണഫലങ്ങള്‍ ഈ നിഗമനം തെറ്റാണെന്നു സൂചിപ്പിക്കുന്നു. മിക്കപ്പോഴും ഈ യൗഗികങ്ങള്‍ സസ്യങ്ങളുടെ തൊലി, ഇല മുതലായ ബഹിരംശങ്ങളില്‍ സാന്ദ്രീഭവിച്ചു കാണപ്പെടുന്നതിനാല്‍, അന്യജീവികളില്‍നിന്നു രക്ഷലഭിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു ഉപായമായി ഇവയെ ചിലര്‍ കരുതിയിട്ടുണ്ട്‌. എന്നാല്‍, പലപ്പോഴും ആങ്ങരക്ഷയ്‌ക്ക്‌ ഇവ പ്രയോജനപ്പെടാത്തതായും കാണുന്നു. സസ്യ-ബേസുകള്‍ വിഘടനോത്‌പന്നങ്ങളാണെന്നും ഉപാപചയത്തില്‍ (metabolism) പൊുറന്തള്ളപ്പെടുന്ന നൈട്രജനില്‍ ഒരു ഭാഗം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളായി തങ്ങിനില്‌ക്കുന്നതാണെന്നും ചിലര്‍ കരുതുന്നു. ജന്തുക്കളില്‍ യൂറിയ, യൂറിക്‌ അമ്ലം എന്നിവയുടെ സ്ഥാനമാണ്‌ സസ്യങ്ങളില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ക്ക്‌ ഉള്ളതെന്നും പറയപ്പെടുന്നു. എന്നാല്‍ വളരെ സങ്കീര്‍ണങ്ങളായ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ തന്മാത്രകളില്‍ നൈട്രജന്‍ ശതമാനം വളരെ കുറവായതിനാലും മറ്റ്‌ അനേകം കാരണങ്ങളാലും പ്രസ്‌തുത വാദഗതിക്ക്‌ എതിരഭിപ്രായങ്ങളുണ്ട്‌. സസ്യങ്ങളില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ ധര്‍മമെന്ത്‌ എന്ന ചോദ്യത്തിന്‌ തൃപ്‌തികരമായ ഒരു മറുപടി ഇനിയും ലഭ്യമായിട്ടില്ലെങ്കിലും അവയുടെ ഉത്‌പത്തിക്കു വഴിതെളിക്കുന്ന രാസപ്രക്രിയകളെപ്പറ്റി കൂടുതല്‍ വിവരങ്ങള്‍ കിട്ടിയിട്ടുണ്ട്‌. ഈ വിജ്ഞാനശാഖയില്‍ റോബിന്‍സണ്‍ എന്ന ശാസ്‌ത്രജ്ഞന്റെ സംഭാവനകള്‍ ശ്രദ്ധേയങ്ങളാണ്‌.
സംരചനാനിര്‍ണയം
തന്മാത്രകളുടെ സങ്കീര്‍ണത കാരണം ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ സംരചനാനിര്‍ണയം പൊതുവേ ക്ലേശകരവും ദീര്‍ഘകാലഗവേഷണസാധ്യവുമാണെങ്കിലും കാര്‍ബണികരസതന്ത്രത്തിലെ രസകരമായ ഒരു അധ്യായമാണ്‌. ഈ യൗഗികങ്ങളില്‍ സാധാരണ കാണപ്പെടുന്ന രാസമൂലകങ്ങള്‍ കാര്‍ബണ്‍, ഹൈഡ്രജന്‍, നൈട്രജന്‍, ഓക്‌സിജന്‍ എന്നിവയാണ്‌. ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ ശുദ്ധരൂപത്തില്‍ വേര്‍തിരിക്കപ്പെട്ടുകഴിഞ്ഞാല്‍ ആദ്യത്തെ പടിയായി ചിരസമ്മതമായ (classical) വിധികളാല്‍ ഓരോ മൂലകത്തിന്റെയും ശതമാനസംഘടനം (percentage composition) കണ്ടുപിടിക്കപ്പെടുന്നു. അതുപോലെ തന്മാത്രാഭാരവും നിര്‍ണയിക്കപ്പെടുന്നു. ഈ ദത്ത(data)ങ്ങളില്‍നിന്ന്‌ തന്മാത്രാഫോര്‍മുല കണക്കാക്കാം. അതായത്‌ ഓരോ തന്മാത്രയിലും ഓരോ മൂലകത്തിന്റെയും എത്ര ആറ്റങ്ങള്‍ വീതമുണ്ടെന്നു മനസ്സിലാക്കാം. തന്മാത്രയില്‍ ഓരോ ആറ്റവും പരസ്‌പരം ഏതു രൂപത്തില്‍ ഘടിപ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു എന്നു നിര്‍ണയിക്കുന്ന അടുത്ത പരീക്ഷണഘട്ടം ക്ലേശകരമായ ഒന്നാണ്‌. ഈ ഘട്ടത്തില്‍ ലഭ്യമാക്കേണ്ടതായ മുഖ്യസംഗതികള്‍, തന്മാത്രയിലെ കാര്‍ബണ്‍-അണുക്കളുടെ ചട്ടക്കൂടിന്റെ സ്വഭാവം, കാര്‍ബണ്‍-നൈട്രജന്‍ ബന്ധത്തിന്റെ സ്വഭാവം, തന്മാത്രയിലെ ഹെറ്റ്‌റോസൈക്ലിക വ്യൂഹം, ഓക്‌സിജന്‍ ആറ്റങ്ങള്‍ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നവിധം എന്നിവയാണ്‌. ഈദൃശസംരചനാരഹസ്യങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തുന്നതിന്‌ അനുയോജ്യങ്ങളായ പലതരം വിശ്ലേഷണമാര്‍ഗങ്ങളും കാര്‍ബണികരസതന്ത്രജ്ഞന്മാര്‍ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നു. പദാര്‍ഥത്തെ വിവിധരീതികളില്‍ ശിഥിലീകരിച്ചുകിട്ടുന്ന ഉത്‌പന്നങ്ങളെ വിശദമായി പഠിച്ച്‌ അവയെ തിരിച്ചറിയുക എന്നതാണ്‌ സാധാരണരീതി. സങ്കീര്‍ണങ്ങളായ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌-തന്മാത്രകളെ നിയന്ത്രിതമായി വിഘടിപ്പിക്കുന്നതിന്‌ (controlled decomposition) അനേകം പൊതുമാര്‍ഗങ്ങളുപയോഗിക്കുന്നു. ഈ രാസപ്രക്രിയകള്‍ വഴി പദാര്‍ഥത്തിന്റെ തന്മാത്രയെക്കുറിച്ച്‌ ഒരു ഏകദേശരൂപം ലഭിക്കുന്നു. ഈ പരീക്ഷണനിരീക്ഷണഫലങ്ങള്‍ക്കു പിന്തുണ നല്‌കുന്നതിന്‌ സ്‌പെക്‌ട്രാ സ്‌കോപ്പിക-ഉപായങ്ങള്‍ പ്രയോജനപ്പെടുന്നു. ഇപ്രകാരം രാസ-ഭൗതികവിധികള്‍ അവലംബിച്ച്‌ അനുമാനിക്കപ്പെടുന്ന സംരചന അവസാനമായി സമര്‍ഥിക്കുവാന്‍ പരീക്ഷണവിധേയമായ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡിന്റെ സംശ്ലേഷണം നടത്തേണ്ടത്‌ ആവശ്യമാണ്‌. എക്‌സ്‌-റേ വിശ്ലേഷണം തുടങ്ങിയ ആധുനിക വിധികളും സംരചനാനിര്‍ണയത്തിന്‌ പ്രയോജനപ്പെടുന്നവയാണ്‌.
തന്മാത്രയിലെ വിഷമചക്രീയവ്യൂഹം കണ്ടുപിടിക്കുന്നത്‌ മുഖ്യമായും ശിഥിലീകരണമാര്‍ഗത്തിലൂടെയാണ്‌. ഹോഫ്‌മന്‍-പൂര്‍ണമെഥിലീകരണം, എംഡേ-അപഗ്രഥനം, സിങ്ക്‌ അഥവാ ബ്രാമിന്‍ കൊണ്ടുള്ള ഡി-ഹൈഡ്രജനീകരണം (dehydrogenation), റിഡക്ഷന്‍-സംബന്ധിയായ വിശ്ലേഷണം, ആല്‍ക്കലീയ ഫ്യൂഷന്‍ (alkaline fusion), ഓക്‌സീകരണം എന്നിവയാണ്‌ പ്രധാനപ്പെട്ട മാര്‍ഗങ്ങള്‍. പ്രസിദ്ധമായ ഹോഫ്‌മന്‍-അപഗ്രഥനത്തില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡിനെ മെഥില്‍ അയഡൈഡ്‌കൊണ്ട്‌ ഉപചരിക്കുന്നു. ലഭിച്ച ഉത്‌പന്നത്തെ നേര്‍ത്ത ആല്‍ക്കലികൊണ്ടുപചരിച്ച്‌ ഉണ്ടാകുന്ന പദാര്‍ഥം സ്വേദനം ചെയ്യുമ്പോള്‍ ഒരു ഇച ബന്ധം വിഘടിതമാകും. ഇതേ പ്രക്രിയകള്‍ വീണ്ടും ആവര്‍ത്തിക്കുമ്പോള്‍ നൈട്രജന്റെ രണ്ടാമത്തെ രാസബന്ധവും മുറിയുന്നതിനാല്‍ തന്മാത്രയിലെ കാര്‍ബണ്‍-ശൃംഖലമാത്രം അവശേഷിക്കുന്നു. ഒരു അപൂരിത-ഹൈഡ്രാ കാര്‍ബണ്‍ ലഭിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഈ ഹൈഡ്രാകാര്‍ബണ്‍ ഏതെന്നു തിരിച്ചറിഞ്ഞാല്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ തന്മാത്രയിലെ ചക്രീയവ്യൂഹം (ring system) ഏതെന്നു മനസ്സിലാക്കാന്‍ പ്രയാസമില്ല. ഇതര-അപഗ്രഥനഘട്ടങ്ങളിലും സംരചനാപരമായ സൂചനകള്‍ ലഭിക്കുന്നതാണ്‌. എന്നാല്‍ പലപ്പോഴും അപഗ്രഥനോത്‌പന്നങ്ങള്‍ ഐസൊമെറീകരണാദി പ്രക്രിയകള്‍ക്കു വിധേയങ്ങളായിക്കഴിഞ്ഞിരിക്കും. ഇത്തരം വസ്‌തുതകളെ സംരചനാനിര്‍ണയനത്തില്‍ കണക്കിലെടുക്കേണ്ടതുണ്ട്‌. ഒന്നിലധികം വഴികളില്‍ അപഗ്രഥനം നടത്തി ഓരോന്നിലും കിട്ടുന്ന പരിചിത യൗഗികങ്ങള്‍ സസൂക്ഷ്‌മം പരിശോധിച്ച്‌ സംരചന അനുമാനിക്കപ്പെടുന്നു. സ്ഥിരീകരണം എപ്പോഴും സംശ്ലേഷണത്തിന്റെ പിന്തുണയോടെയാണു സാധിക്കേണ്ടത്‌.
ആദ്യമായി ഒരു ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌ കൃത്രിമമായി നിര്‍മിക്കപ്പെടുന്നത്‌ ലേഡന്‍ബര്‍ഗ്‌ 1866-ല്‍ ആരംഭിച്ച്‌, വളരെക്കാലമെടുത്ത കൊണീന്‍-സംശ്ലേഷണത്തോടുകൂടിയാണ്‌. മറ്റ്‌ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ക്കുള്ള സംശ്ലേഷണരീതികളും പില്‌ക്കാലത്തു കണ്ടുപിടിക്കപ്പെട്ടു. വളരെ സങ്കീര്‍ണമായ സ്‌ട്രിക്‌നിന്‍ സംശ്ലേഷണം ചെയ്‌തത്‌ നോബല്‍-രസതന്ത്രജ്ഞനായ വുഡ്‌വേഡ്‌ ആണ്‌ (1954). ഹോഫ്‌മന്‍, ലേഡന്‍ബര്‍ഗ്‌, ഷ്‌പേത്‌, പിക്‌റ്ററ്റ്‌, പെല്ലറ്റിയര്‍, വില്‍സ്റ്റേറ്റര്‍, റോബിന്‍സണ്‍ തുടങ്ങിയ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡ്‌-രസതന്ത്രജ്ഞന്മാരുടെ പഠനങ്ങളും ഗവേഷണങ്ങളും പ്രത്യേകം പ്രശംസയര്‍ഹിക്കുന്നു.
പകരം ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്ന ചില സംശ്‌ളിഷ്‌ട യൗഗികങ്ങള്‍
അട്രാപിന്‍, ക്വിനീന്‍, കൊക്കെയ്‌ന്‍, മോര്‍ഫീന്‍ മുതലായ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ക്ക്‌ ഔഷധഗുണങ്ങളോടൊപ്പം ചില ദോഷങ്ങളുമുണ്ട്‌. തന്മൂലം ദോഷഫലങ്ങളില്ലാത്തവയും എന്നാല്‍ ഔഷധഗുണങ്ങള്‍ ഉദ്ദേശിച്ച രീതിയില്‍ പ്രകാശിപ്പിക്കാന്‍ കഴിവുള്ളവയും ആയ പല സംശ്ലിഷ്‌ട യൗഗികങ്ങളും പകരം പ്രയോഗിച്ചുനോക്കിയിട്ടുണ്ട്‌. ഇവയില്‍ ചിലതെല്ലാം ചികിത്സയില്‍ വിജയപ്രദമാണെന്നും കണ്ടിരിക്കുന്നു. സസ്യങ്ങളില്‍നിന്നു നിര്‍ദിഷ്‌ട-ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകള്‍ വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുവാനുള്ള ക്ലേശവും അധികച്ചെലവും ഒഴിവാക്കുന്നതിനുകൂടി ഇവയുടെ സംശ്ലേഷണം പ്രയോജനപ്പെടുന്നു. ചില ഉദാഹരണങ്ങള്‍ ഇതോടൊപ്പം ചേര്‍ക്കുന്നു. ട്രാപെയ്‌ന്‍ ഗ്രൂപ്പില്‍പ്പെട്ട കൊക്കെയ്‌ന്‍ മുതലായ സസ്യബേസുകള്‍ക്ക്‌ സ്‌പര്‍ശനാഡികളുടെ അഗ്രങ്ങളെ മരവിപ്പിക്കുവാന്‍-തരിപ്പിക്കുവാന്‍-കഴിവുണ്ട്‌. ആകയാല്‍ ഇവ സ്ഥാനീയ നിശ്ചേതകങ്ങള്‍ (local anaesthetics) ആയി ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നു. ഇക്കൂട്ടത്തില്‍ ഏറ്റവും ഫലപ്രദമായത്‌ കൊക്കെയ്‌ന്‍ ആണ്‌. പക്ഷേ, ഇതിന്‌ കേന്ദ്രനാഡീവ്യൂഹത്തില്‍ ചില അനാശാസ്യഫലങ്ങള്‍ സൃഷ്‌ടിക്കാന്‍ കഴിവുണ്ട്‌. ആകയാല്‍ ഇതിനോടു സംരചനാസാദൃശ്യമുള്ള പല യൗഗികങ്ങളും പകരം പ്രയോഗിച്ചുനോക്കിയിട്ടുണ്ട്‌. അവയില്‍ യൂക്കെയ്‌ന്‍, സ്റ്റൊവെയ്‌ന്‍ എന്നിവയ്‌ക്ക്‌ പ്രയോഗ പ്രചാരം കിട്ടിയില്ലെങ്കിലും പ്രാക്കെയ്‌ന്‍ അഥവാ നൊവൊക്കെയ്‌ന്‍ എന്നറിയപ്പെടുന്ന യൗഗികം കൊക്കെയ്‌നുപകരം ഉപയോഗിക്കപ്പെടാറുണ്ട്‌. എഥിലീന്‍ ക്ലോര്‍ഹൈഡ്രിന്‍, ഡൈ എഥില്‍ അമീന്‍ എന്നിവയെ പാരാ-അമിനൊ ബെന്‍സോയിക്‌ അമ്ലവുമായി പ്രതിപ്രവര്‍ത്തിപ്പിച്ചാണ്‌ പ്രാക്കെയ്‌ന്‍ സംശ്ലേഷണം ചെയ്യുന്നത്‌. മലമ്പനിക്ക്‌ പ്രതിവിധിയായി ഇന്നും ക്വിനീന്‍ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. 1926-ല്‍ ജര്‍മന്‍കാര്‍ പ്ലാസ്‌മൊക്വിന്‍ എന്ന സംശ്ലിഷ്‌ടയൗഗികം ക്വിനീനു പകരമായി പുറത്തിറക്കി. തുടര്‍ന്ന്‌ കൂടുതല്‍ ഫലപ്രദങ്ങളായ ക്വിനീന്‍-സമാന-രാസയൗഗികങ്ങളും നിര്‍മിക്കപ്പെട്ടു. അട്രാപിന്‍, ക്ലോറൈക്വിന്‍, പെന്റാക്വിന്‍, പലൂഡ്രിന്‍ എന്നിവ അതില്‍ പ്രമുഖങ്ങളാണ്‌. അല്‌പംപോലും വേദനയറിയാതെ മയങ്ങുന്നതിനുള്ള സിദ്ധൗഷധമാണ്‌ മോര്‍ഫീന്‍. ഇന്നും ഇതിന്‌ വലിയ പ്രചാരമുണ്ട്‌. എന്നാല്‍ ക്രമേണ മദ്യത്തോടെന്നപോലെ മോര്‍ഫീനോട്‌ ആസക്തി ഉണ്ടാകാനിടയുണ്ട്‌. ഈ ദോഷം തീരെയില്ലാത്ത മോര്‍ഫീന്‍-സമാനങ്ങള്‍ ഒന്നും ലഭിച്ചിട്ടില്ല. ആദ്യം മോര്‍ഫീനുപകരം കൊഡെയ്‌ന്‍ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. പിന്നീടാണ്‌ ഡെമറോള്‍ എന്ന ലളിതപദാര്‍ഥം (പെത്തിഡിന്‍) പ്രചാരത്തില്‍ വന്നത്‌. സംശ്ലിഷ്‌ടമായ ഈ യൗഗികം 1939-ല്‍ ജര്‍മനിയിലാണ്‌ ആദ്യമായി പ്രചാരത്തില്‍ വന്നത്‌. ആമിഡോള്‍, ഐസൊ ആമിഡോള്‍ എന്നിവയും മോര്‍ഫീനുപകരം പ്രയോഗിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്‌.
ആയുര്‍വേദൗഷധങ്ങളില്‍ ആല്‍ക്കലോയ്‌ഡുകളുടെ അഭിനിര്‍ധാരണവും ആകലനവും (detection and estimation) ഇന്ന്‌ ഭാരതത്തില്‍ പല കേന്ദ്രങ്ങളിലും സജീവമായി നടന്നുവരുന്നുണ്ട്‌.
(ഡോ. കെ.പി. ധര്‍മരാജയ്യര്‍)
